Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4094. 1639 mei 7. Aan L. Camerarius³.

Illustrissime domine,

Recte ad me pervenerunt quas Excellentia vestra 25 Aprilis ad me dedit literas⁴.

De pecunia Suedis debita res bene procedit. D. Erlachius⁵ ducis⁶ mandato convenit cum ministris regiis. Qualis fides ducis erga regem⁷ intervenerit, tegitur. Interea accepit dux IV Gallorum millia et pecuniam ad conducenda IV alia millia e Germanis et Helvetiis. Ejus pecuniae jam centum scutatorum millia ei numerantur. Laboravi apud regem regisque ministros, ut cum his ac suis veteribus copiis dux, qui et equitatum auget nunc, trans Rhenum eat. Belle promittunt. Quid futurum sit, dubito. Certe ab Ulma literae ostendunt a multis id sperari. Eaedem literae Gotzium⁸ in arcano interemptum putant.

Bannerii⁹ res prosperiores esse quam fama pertulerat, ut ipse gaudeo ita et gaudii participes eos, qui in hac sunt aula, feci; ac spe bonorum ibi processuum vel maxime usus sum hos homines, ut excitarem ad distrahendam hostium partem addidique, si id serio hic curatur, reginam¹⁰ vicissim Suediae facturam quod suarum esset virium in augendis Bannerii copiis.

Helvetii parum in commune constituunt. Partes duae sua seorsim capiunt consilia. Rhaetorum legatus¹¹ ab Hispania in reditu est. Sed, quanquam bona verba dante Leganesio¹² neque ad tuendam regionem Mediolanensem neque ad

3 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 178. Gedrukt Epist., p. 529. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

4 Ontbreekt.

5 Johann Ludwig von Erlach.

6 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

7 Lodewijk XIII.

8 Johann, graaf van Götz (1599-1644), generaal in dienst van de keizer, was na zijn ongelukkig beleid in 1638 in ongenade gevallen.

9 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

10 Christina van Zweden.

11 Voor hun namen zie men no. 4021, p. 174 n. 2. ‘Legatus’ is wellicht een verschrijving voor ‘Legatio’.

12 Diego Mexía Felipez de Guzmán, markies van Leganés.

[p. 306]

usus ipsius Hispaniae - utrumque enim poscebatur¹ - quicquam dare militis volunt Rhaeti, nisi sub suo imperio videant Vallem Telinam. Plane bona datur Gallis occasio delendi priorum offensarum² memoriam novarum, quae plerunque magis urunt, injuriarum comparatione.

Hassi an plus nobis mali facturi sint, nescio. Certe quod hactenus nobis nocuere, non parum est.

Scriptum illud Scoticum³ vix permittit, ut sperem, quod tamen Scotos hic quosdam sperare video, brevi desaeviturum illud dissidium inter gentes duas, quas sub uno rege magis magisque indies coalescere oportuerat⁴. Tum vero audio non admitti a rege externos conciliatores.

Qui hic est a Venetis legatus⁵ non putat tam levi quam Iustinianus⁶ dicit pretio pacem posse redimi; de re non desperat. Et sane credibile est non manente tantum, sed et inardescente in Persas bello facile passurum se aliis curis exsolvi Turcarum sultanum⁷.

Bisterfeldium⁸ nec vidi nec audivi de eo quicquam.

Gratias habeo pro exemplo Traumansdorfianae⁹ epistolae. Non est is D. Salvius¹⁰, a quo ante conventum ac seorsim a Gallis indicationes pacis sperare debeant. Caeterum spes magna quam de Daniae rege¹¹ conceperunt¹² caesariani suspectam ejus regis operam, praesertim tanto nisu¹³ ingestam, nobis facere debet. Lunaeburgici futuri sunt temporum homines. Quis autem ille sit, quem Traumansdorfius arguit magna mercede, puto Gallica, emi, ut bellum alat, Banneriusne an alius dubito.

Batavos de captivorum permutatione aut redemptione aliaque similia interdum cum hostibus loqui, credo. Inducias eos seorsim a Gallis cudere ut credam, nec fides factorum cum Gallia foederum sinit neque reipublicae illius constitutio, in qua vix quicquam clam agi potest. Solent tamen saepe Batavi de industria metum induciarum incutere Gallis, quo majus¹⁴ amicitiae suae pretium faciant et Gallis in implendis promissis oblivionem morasque excutiant. Contra vero Galli non modo de induciis, sed et de rebus minoribus quicquam illic agi sine sua

1 Verbeterd naar de copie te Uppsala uit ‘poscebantur’.

2 De copie te Uppsala heeft abusievelijk: offensorum.

3 Over deze pamflettenoorlog berichtte Pomponne de Bellièvre, Frans gezant in Engeland, aan Richelieu op 3 maart 1639 het volgende: Les Escossois font courre en ce pais des livrets bien faits selon leur intention, mais fort dangereux pour cette monarche. L'on les supprime tant que l'on peut (Hs. Paris, Archives du Ministère des Affaires Entrangères, correspondance politique Angleterre, no. 47 f. 386^r). Over welk ‘scriptum’ het hier in concreto gaat valt niet te achterhalen.

4 De copie te Uppsala heeft abusievelijk: sibi uno rege magis magisque evalescere oportuerat.

5 Anzolo Correr, Venetiaans gezant te Parijs.

6 Deze formulering heb ik bij Justinianus niet gevonden.

7 Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen.

8 Johann Heinrich von Bisterfeld.

9 Maximilian, graaf van Trauttmansdorf (1584-1650).

10 Johan Adler Salvius, Zweeds gezant residerend te Hamburg.

11 Christiaan IV.

12 De copie te Uppsala heeft: conceperant.

13 De copie te Uppsala heeft abusievelijk: risu.

14 De copie te Uppsala heeft: magis.

[p. 307]

conscientia morose satis ferunt. Sed talia inter socios friguscula facile sanat mutuae opis¹ indigentia.

De diplomate Hispanico pro Batavis nihildum intellexi. Si² quid comperero, scribam.

Ab urbe Taurinorum abiere Hispani eoque ostenderunt spem suam in seditionibus fuisse positam, quae paucorum supplicio repressae nihil efficere potuerunt. Aprilis 13 ad eam urbem se admoverant Hispani; ejusdem mensis die 25 discessere. Medio tempore tribus ex locis urbs pulsata machinis, sed et crebrae factae sunt eruptiones et pugnae, quippe cum in urbe essent sex Gallorum sociorumque millia, obsidentium vero equites plus ter mille, pedites plus decies mille; qui exercitus desperato obsidionis istius successu ad loca minora se retulit cepitque Astam novam et Pontem Sturiae.

Millereius³ ad finem Belgicum bellaturus jam Samaram transiit, quam⁴ nunc Somam vocant. Habere autem secum dicitur XV militum millia. Helvetiorum sex nova millia jam Burgundiam transierunt, ac cis paucos dies hic erunt.

Legi his diebus tomum tertium Veritatum Gallicarum contra Hispanicas calumnias⁵ juvitque me frequens ibi Excellentiae vestrae cum merito honore mentio.

Lenem ad placidam senectutem Excellentiae vestrae domumque felicem seriis votis opto.

Excellentiae vestrae meritis ad perpetuum cultum obligatus
H. Grotius.

1 De copie te Uppsala heeft ten onrechte: spei.

2 Van hier af is de copie te Uppsala met een andere hand geschreven.

3 Charles de La Porte, hertog van La Meilleraye, maarschalk van Frankrijk.

4 Verbeterd naar de copie te Uppsala uit: quem.

5 Les Veritez Françoises opposees avx calomnies espagnoles, ov, Refutation des impostures contenuës en la Declaration imprimée à Bruxelles sous le nom du Cardinal Infant, & autres Libelles publiez en suite sur le mesme sujet. Par vn Gentil-homme de Picardie. Troisieme Partie. A Beavvais. M.DC.XXXIX.

Lutetiae, 7 Maii 1639.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Redd. Alsenae 10/20 maij. A.^o 1639.