Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

4084. 1639 april 26. Van J.A. Salvius⁹.

Illustrissime et excellentissime domine,

Spero dominum Mullerum¹⁰ hactenus abunde supplevisse vices meas communicatione earum rerum, quae tam bellum quam pacem in his oris concernunt. Nunc eo in Sueciam digresso non ingratum Excellentiae vestrae fore confido, si partes scribendi reassumsero.

Banerius¹¹ postquam Albim transiit, perpetua, Deo laus, prosperitate gavisus est. Inprimis sub generali vigilum praefecto, barone a Salis¹², septem imperatoria regimenta caecidit ipso duce captivo Wismariam, ubi nunc haeret, misso. Deinde, quatuor regimenta electoralia sub Dresdam disjecit. Tandem die 4/14 aprilis

9 Hs. Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 10. Eigenh. oorspr. Beantw. d. no. 4123.

10 Georg Müller, Zweedse hofraad en secretaris.

11 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

12 Hans Wolf, baron von Salis.

[p. 287]

omnes et electorales et caesareas copias ad Kemnitzium ita expedivit, ut ipsemet ad me scribat paucos evasisse cladis nuncios¹. Excusam hic relationem eius de 8 april. mutato tantum nomine scribentis inclusam mitto² non dubitans, quin Excellentia vestra praeclaris hisce victoriis passim utatur ad bonum publicum adhuc amplius promovendum, praecipue vero ad impellendos regem christianissimum³ et cardinalem Richeliacum, ut ex altero Germaniae latere ducem Vinariensem⁴ juvent, quo possit cito ac potenter in campum prodire viresque hostium etiam eo distrahere. Exercituum Deus faveat porro consiliis et conatibus nostris, ut obstinatissimo hosti optatam tandem pacem extorqueamus.

Rex Daniae⁵ Gluckstadio in Daniam reversus comitia regni anniversaria convocabit. Arnimbium⁶ magnifice habitum Haffnia in Prussiam conduci curavit navi regia, sive ut privata apud electorem Brandenburgicum⁷ sollicitet, sive ut prius officium apud utrumque electorem⁸ recipiat, seu publica tractans recta in Poloniam ac forte Viennam digrediatur. Singula enim conjecturis vulgi versantur.

Comes quoque Curtius⁹ Gluckstadii splendide habitus post moram octidui huc rediit occupatis domicilio et utensilibus ab Arnimbio alias in triennium hic conductis; sed statim Stadam rediit nulla, ut audio, spe relicta obtinendorum pro faederatis nostris promiscue salvorum-conductuum. Quidam huc reversurum putant, plures iturum navi Danica Dantiscum.

In Prussia nunc haerent Arnimb, Hoffkirck¹⁰, Baudissin¹¹, Cracow¹²,

1 Vgl. Livius, XXVII, 49, 9 en XXXI, 36. 10.

2 Ontbreekt. Over deze veldslag bij Chemnitz zie men Oxenstiernas Skrifter. Johan Baners Bref 1624-1641, Stockholm 1893, p. 598; Gazette de France dd. 13 mei 1639, no. 57: La signalée victoire obtenue en la bataille de Kemnitz, sur les troupes Impériales & Saxonnes, par le Mareschal Banier; Theatrum Europæum IV, p. 99 vv. In Den Haag organiseerde Petter Spiring Silvercrona festiviteiten naar aanleiding van deze overwinning: ‘Op den 11. Mey is in 's Gravenhaghe ten Huyse vanden Heer Spieringh, Resident vande Croon Sweden, over de laetste Victorie door sijn Excellentie Bannier bevochten, een treffelijck Bancquet aengestelt gheweest, alwaer sijne Hoogheyt den Prince van Orangien, neffens de 7. Presidenten, ende de principaelste Krijghs-Officiers van 't Landt sich hebben bevonden, ende onder malkanderen seer lustigh gheweest, zijnde de spijsen driemael aengerecht, ende 't banquet tot tweemalen, 't welck alles seer magnifijc toe gegaen is, ende heeft geduert tot ontrent 12. uren inder nacht: hebbende ondertusschen vele en verscheyden Santeen gedroncken, d'welck so wel van 't Snaren-spel als van 't blasen der Trompetters geaccompagneerd wierde. Daer op is het vyerwerck aenghesteecken, dat ruym een ure geduert heeft. Dit ghedaen wesende, is sijne Hoogheyt neffens d'andere Heeren gelijckelijck naer hunne Logementen vertrocken. Daer op zijn dadelijck een groot getal Peck-tonnen in brant gesteecken, ende drie Oxhoofden Wijn voor de deuren aen 't omstaende volck uyt gheschoncken geworden (Tijdingen uyt verscheyden Quartieren, 1639, no. 20).

3 Lodewijk XIII.

4 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

5 Christiaan IV.

6 Hans Georg von Arnim-Boytzenburg.

7 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

8 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg, en Johann Georg I, keurvorst van Saksen.

9 Ferdinand Siegmund Kurz, afgezant van Ferdinand III.

10 Georg Lorentz, baron van Hofkirchen.

11 Wolf Henrich von Baudissin (1597-1646).

12 Joachim Ernst von Crockow (Krockow).

[p. 288]

Soldner¹ superveniente Curtio, quid deerit ad perfectum synedrium. Curtium strenue sollicitasse regem Daniae ad conjunctionem fama est, non vana, ut ex interceptis Trautmansdorfii² ad eum literis appa(r)et. Responsum regis adhuc ignoratur plerisque opinantibus regem Suecorum rebus ut nunc stantibus vix conjunctioni caesareae aures daturum. Interim vectigali laetus fruitur in nitrum aucto ad quantitatem fere sortis. Quis regum impediet singulis domi occupatis! Si literis moderamen postulaverint, pulchras literas reponet, si legatos miserint, hos bene potos vinctosque catenis aureis cum negativa domum remittet, si minas addiderint, vanitatem videbit! Necessitas ponit et servat precia rebus. Quae merces passim ambiuntur, eas precio onerant sui provida mercatorum ingenia. Hos prudens rex aestimio Salis petrae imitatur, tutus piscatura in turbido. Valeat Excellentia vestra et faveat

E.S. omni observantia sibi addictissimo
J.A. Salvio m.p.

1 Dr. Johann Söldner.

2 Maximilan, graaf van Trauttmansdorf (1584-1650). Over deze onderschepte brief schreef Karel van Cracou, Staats agent te Hamburg, op 6 mei 1639 aan de Staten-Generaal het volgende: ‘Ick hebbe van goeder hant verstaen brieven van Trautmansdorff uyt keysers Hoff aen den gemelte gesanter geïntercipieert te sijn van de Sweeden, meldende, dat denselven de vreedestractaten met den Sweedschen heer legaet Salvio niet soude affbreecken, maer deselve continueeren, nietteegenstaende sijne bedenckingen bij hem aen den keyser geschreeven. Ende als denselve richtich soude connen werden geïnformeert vande intententie vande Coninginne ende regieringe van Sweeden, souden alsdan aen denselven gesanter werden gesonden nieuwe instructiën ende de passepoorten soo als deselve werden begeert, die men hier seyt den keyser geconsenteert te hebben.’ (Den Haag, ARA, Arch. Staten-Generaal no. 7244).

Hamburgi, die 16/26 Aprilis A.^o 1639.

Boven aan de brief schreef Grotius: Rec. 14 Maii 1639.