Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10
(1976)–Hugo de Groot–
Auteursrechtelijk beschermd4073. 1639 april 16. Aan N. van ReigersberchGa naar voetnoot3.De Engelsche Liturgie en plechtigheden zyn myns bedunkens niet quaad, maar alzoo 't een gehele natie tegens de borst is, doet de KoningGa naar voetnoot4 wel daar in toe te geven, ende aan den aangesteeken brant zoo veel voedsel te onttrekken. De Hooge Commissie is niets anders dan een revisie van processen, alwaar niet ex summo jure maar ex aequo & bono, de zaak word onderzocht. Zoo de Bisschoppen niet herstelt wordenGa naar voetnoot5, die de bant zyn tusschen den Koning en de gemeente, en met hun voorbeelt en onderwys alle anderen voorgaan tot gehoorzaamheit, zoo zal de Koning niet verder Koning zyn dan op 't papier, en misschien zal dat ook niet altydt duuren, alzoo de eerbied eens zynde weggenomen, de gemeenten, beleid door geinteresseerden, verder en verder gaande, in 't laatste komen tot desperate resolutien gelyk wy op vele plaatsen hebben gezien. De Koning is nu zoo verre | |
gebragt, dat hy noodzakelyk de Roomsgezinden van zyn Ryk zal moeten gebruiken, en misschien ook Spaansche hulpe. De oude onlusten, die altydt zyn onder naburige volken, zullen hier door wederom ontsteken, en wie weet of de Fransoizen of Spanjaarden zich meest daar in mengen zullen. Dat men den AartsbisschopGa naar voetnoot1 hier in beschuldigt, dunkt my buiten reden, alzoo zyn belang hier in het algemeene belang is van de Bisschoppen. De forme van beleid door gedeputeerde van Provinciën is dezelve, die in de Nederlanden is gebruikt; daar na in Bohemen, onder die van de Hervormde Religie in Vrankryk, en noch later by de Protestanten in Duitslandt. De verscheidenheit der uitslagen toont hoop en gevaar. Daar de noodzakelykheit der verdediging by een ieder wordt gevoelt of gevat, kan zulks gelukken, en niet langer, dan dat gevoelen ofte opinie duurt. Maar als het zyn hevigheden van Predikanten zonder gront, of toeleg van de Grooten, die de Gemeente misbruiken, kan zulks niet aan stukken raaken. |