Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

3909. 1639 Van Cl. Sarravius².

3910. 1639 januari 1. Aan L. Camerarius³.

Illustrissime domine,

Quod ad vos rumor praeproperus pertulerat, de eo hic vere cognito ingens regis⁴ ac populi gaudium est. Quantum sit positum in capto Brisaco ad tuendas extimas Galliae partes et quae rex bello peperit, praeterea ad Helvetiorum securitatem et majores in Germania progressus exposui regi his diebus, qui et ipse satis se hoc intelligere sermone ad rem apposito ostendit et duos hostium exercitus, dum ei liberando student absumptos addidit.

Pertinacia Rinacii⁵, ut culpam admissam antehac in vendito frumento vetere, dum novum exspectat, elueret, per mensem ultimum ea in fame tenuit civitatem, ut captivorum, qui sine alimentis inclusi tenebantur, duodecim sex sociorum corporibus pasti sint⁶. Quod cum ad notitiam militum Vinariensium pervenit - nam, dum pacta fiebant, ignoratum fuit - paulo minus omnibus praesidiariis exitium attulerat. Sed ducis⁷ clementia servavit exemplo edito tam nefario exempla in se gravissima meritos. Utraque religio in urbe exercetur⁸. Dux agrum circa vastum ad culturam revocat tutelam suam pollicens agricolis. Exiere ex urbe milites trecenti. Si satis haberet equitatus dux jam nunc in Bavari⁹ fines se transmoveret. Sed ad eam virium partem recuperandam tempore opus.

Patris Iosephi¹⁰ mortui memoria virulentis multorum scriptis laceratur et a multis quotidie insultatur ejus tumulo per ignominiam. Fecit multa Palatinae

2 Deze brief, die bij de auctie H.W. Tydeman in 1864-'65 in veiling is gebracht (cat. no. 995) heb ik niet meer kunnen achterhalen. De schrijver, Claude Sarrau († 1651), was in 1627 raadsheer te Rouaan geworden. In 1635 werd hij raadsheer in het parlement van Parijs. Hij was o.m. bevriend met Corneille en genoot de reputatie een geleerd man te zijn.

3 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 162. Gedrukt Epist., p. 491. Ludwig Camerarius was ordinarius Zweeds gezant in Den Haag.

4 Lodewijk XIII.

5 Johann Heinrich von Reinach, gouverneur van Breisach.

6 De copie te Uppsala heeft abusievelijk: sunt.

7 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

8 De copie heeft de lezing: experietur.

9 Maximiliaan I, keurvorst van Beieren.

10 François Leclerc du Tremblay -père Joseph-, gestorven op 18 december 1638.

[p. 4]

domui infensa ob spes illas de Bavaro inanes. Vinariensis tamen conatus non parum juvit vereorque, ne alii nunc sint in negotiis minus id curaturi. Cardinalem enim Riceliacum corporis infirmitas cogit multa in alios rejicere, multa etiam ignorare. Solemur tamen nos bona spe, cum videamus duci Vinariensi multa supra spem bene provenisse.

Laetatus est rex iis, quae de Bannerio¹ ipsi narravi. Arnimius², homo vafer, nocebit haud dubie eis, qui ipsum tam negligenter custodivere. Nam, ut audio, consiliis valet et apud Daniae regem³ in authoritate est. Quare omnia circumspecte agenda sunt nostris.

Ad pacis colloquia quin veniatur, vitari vix poterit expeditis, ni fallor, nodis diplomatum pro Germanis. Quae pro Italis ac pro Batavis desiderantur difficultates non habebunt magnas, si hostis paci non plane adversatur. Idque nobis ad hujus rei dijudicationem optimum erit argumentum.

Pergit Turca⁴ minari Venetis, Veneti vero pertimescere. Ad pacem consequendam utile haud dubie foret componi hanc litem et arma Turcica ad Pannonicum potius finem se ostentare. Mittent huc extra ordinem et Veneti et Poloni ad gratulationes de delphino⁵ et pro principis Casimiri⁶ libertate simulque ad arcendam, si ingruat, vim Turcicam pace inter christianos constituta. His addent se pontificis⁷ ministri.

Quae principis Palatini⁸ nomine in Suedia fuere proposita, spem mihi foederis dabant exiguam, paulo plus ea, quae inter D. Roum⁹ et D. Salvium¹⁰ placuerant. Sed ut ea in Anglia rata habeantur, sicut optandum maxime est, ita an sperare ausim nescio. Movent me, ut metuam, et legatorum¹¹ hic sermones et Scotica illa nubes, ut recte judicat Excellentia vestra, nondum bene dissipata, et Dani consilia multum in aula, ni fallor, Anglica valitura.

Pomeraniam pauci sunt, qui nobis non invideant. Cum Bannerius suo milite opus habeat, novus autem ex Suedia satis praeterea viris exhausta venire hoc tempore non possit, nisi et brevi et valide se commovet Palatinus, periclitaturas¹² in Westfalia res Suedicas prudenter Excellentia vestra judicat.

Pedemontanam ditionem ita nunc tenent Galli, ut decessuri non sint, etiamsi puero duci¹³ aliquid humanitus evenerit. Mantuana¹⁴ solo Casalis pignore retinetur, quo minus invitis Gallis pacem faciat. Laborandum est, ut quietos se certe contra Turcam teneant Moscovitae.

1 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

2 Hans Georg von Arnim-Boytzenburg (1583-1641). In 1638 was hij ontsnapt aan de Zweden die hem in 1637 gevangen hadden genomen.

3 Christiaan IV van Denemarken.

4 Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen.

5 De latere Lodewijk XIV, geboren op 5 september 1638.

6 Jan II Kazimierz.

7 Urbanus VIII.

8 Karl Ludwig van de Palts.

9 De Engelse diplomaat Thomas Roe.

10 Johan Adler Salvius, Zweeds gezant te Hamburg.

11 John Scudamore en Robert Sidney, graaf van Leicester, resp. ordinarius en extra-ordinarius Engels gezant te Parijs.

12 De copie te Uppsala heeft, m.i. ten onrechte, de lezing: pericliturus.

13 Carlo Emanuele van Savoye.

14 Maria Gonzaga, hertogin van Mantua.

[p. 5]

Rex Daniae quid agat, quid speret, quid velit, sollicite hoc maxime tempore erit observandum.

Deus annum, quem hodie auspicamur, felicem det Suedis Excellentiaeque tuae et omnibus ipsam contingentibus.

Excellentiae vestrae singulari cultu observantissimus
H. Grotius.

Lutetiae, 1 Ianuarij 1639.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Redd. Hagae, 9 Ianuarij st. n. 1639.