Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 10

[p. 1]

3908. 1639 Van V. Fabricius¹.

Cum nuper Cornelius Tuus², juvenis admirabilis animi atque ingenii, heic esset, Amplissime Groti, libens sensum pristinae amicitiae tam jucunda et honorifica consuetudine resumpsi idque eo ardentius, quod in generosa fronte vividisque oculis Tua, indoles illaque animi incomparabilis sublimitas legeretur. Et in partem quidem voluptatis Lundius³, familiaris meus, venit. Quem filio Tuo candor ingeniique venustas facile conciliavit, cum tamen id ille, qua est modestia, mei esse benefici profiteretur.

Caeterum Cornelium consiliorum suorum ratio alio vocavit. Nobis saltem hoc reliquit, ut, quoties tanta morum amoenitas obversatur oculis, ingenti delectatione perfundi animum necesse sit.

Quoties deinde ad virtutes et magnitudinem Tuam cogitando deventum est, nescio quo repente numine impletus animus adsurgat. Eoque ardore abreptus praeconia Tua titulosque heic commemorarem, nisi scirem Te virum talem, qui illam gloriam es consecutus, qualis vix orbe toto capi posse videatur, magis Tua Te vi nosse, quam alienis laudibus aestimare. Nec sane hujusmodi virtutibus

1 Gedrukt Vincentii Fabricii Poemata. Editio secvnda, priori multo auctior, & emendatior, ut plane sit alia; Accessit Pransvs Paratvs, Sive Satira in Poetas, & eorum contemptores. Amstelodami, Typis Ioannis Ianssonii. Anno Dom. M.DC.XXXVIII. p. 15; Vincentii Fabricii, Hamburg. Jurisconsulti, Consulis Gedanensis Orationes Civiles, Ad Serenissimos, Potentissimosque Poloniæ Reges, nomine publico habitæ: Dîssertationes, argumenti varii: in quibus & satyra Pransus Paratus: Epistolæ, ad illustres ac præcipuos seculi nostri viros eruditos: Poemata, post editionem Belgicam altera parte fere auctiora: accurante Friderico Fabricio, Fil. Francofurti & Lipsiæ, Sumptibus Johannis Adami Pleneri, Anno MDCLXXXV, p. 461. Beantw. d. no. 4095. Op 7 mei 1639 dankt Grotius Fabricius voor de toezending van een exemplaar van diens Poemata. Editio Secvnda Amstelodami M.DC.XXXVIII. Hierin komen behalve de brief aan Grotius op p. 15 ook nog voor een gedicht op Cornelius Grotius (Eleg. XIII van Elegiarvm Liber IV, p. 101), een gedicht Ad Civitatem Hambvrgensem Cum ibi ageret Hvgo Grotivs, op p. 110 (Silvarum Liber Vnvs), een gedicht op Cornelivs Grotivs van Zach. Lvndius (Eleg. Lib. II, p. 46 Elegia XIV), en een opdrachtgedicht van Cornelis op p. 19. De brief van p. 15 is een opdracht, waarop Grotius op 7 mei antwoordt (no. 4095). Op 5 maart 1639 schreef Huygens eveneens aan Fabricius een bedankje voor de toezending van de Poemata (Worp Briefw. II, p. 438). Dat beiden eerst betrekkelijk laat in 1639 reageren geeft grond aan de mogelijkheid dat Fabricius' Poemata niet in 1638 - zoals de titelpagina vermeldt - maar pas in 1639 zijn verschenen en de opdracht aan Grotius dus ook van dat jaar is. Pieter schrijft in zijn brief van 31 januari (no. 3953) over deze uitgave als ‘nuper edita’. Hoe dit zij, het leek mij het beste de brief aan het begin van 1639 te plaatsen, in hetzelfde deel waarin Grotius' antwoord staat. Blijkens een brief aan H. Vagetius van 5 augustus (Fabr. Orat., p. 269 vv.,- p. 273) dateert Fabricius' poging tot kennismaking met Grotius van diens kortstondig verblijf in het vaderland oktober 1631-april 1632, met name toen hij, Grotius, Rotterdam verlaten had om zich naar Amsterdam te begeven. Vanuit Hamburg had Grotius inmiddels op 19 juli en 14 november 1633 brieven gestuurd naar Fabricius die zich op dat ogenblik in de Republiek bevond (zie Supplement-deel). Terloops zij opgemerkt, dat in die tijd Joachim de Wicquefort met Fabricius bevriend was en er voor zorgde dat diens gedichten in de handen van Barlaeus en Vossius geraakten. Zij hebben elkaar daarna pas weer ontmoet in 1634 toen Grotius in Hamburg was; zie no. 1930 (dl. V, p. 252). Vincentius Fabricius reisde in 1639 naar Engeland, vandaar vertrok hij naar Frankrijk. In oktober 1639 bevond hij zich te Bourges en in 1640 liet hij zich als student te Orléans inschrijven.

2 Cornelis de Groot schreef een opdrachtgedicht bij Fabricius' Poemata (Amsterdam 1638); zie bijlage no. 1.

3 Zacharias Lund (1608-1667), Duits dichter.

[p. 2]

quicquam adjungi vel exquisitis adulationibus potest, quas ut destrueret, ipsi etiam fortunae locus defuit.

Quod cum ab ineunte aetate semper mihi persuasissem, a Te tamen imposita mihi necessitas est, ne caetera pluris quam conspicuam Tuam et incredibilem humanitatem facerem. Quantus enim nunc annus agitur, ex quo res meas studiorumque rationes ad Tuas curas pertinere pateris¹. Cum non contentus religiosum cultorem admittere, salva magnitudine Tua, ad amandi quoque facilitatem descendisti. Idque literis subinde ad me indulgentissime scriptis testatus es². Porro occultus esse adfectus Tuus non potuit: quod non raro tum in patria mea tum alibi honestissimis et, quod caput est, Tuis laudibus, ut aliis quoque laudandus viderer, effeceris. Cum autem tota vita mecum Lundius ita vixerit, ut nihil ab ipso seorsim haberem, patere quaeso, ut amoris quoque Tui et summae benevolentiae usuram cum familiari dividam. Qui profecto, quoniam jam ante in possessionem me volente venit, de ea jam non, nisi violenter, dejici poterit.

Quanquam autem ea nunc sit dignitas Tua eoque loco vivas, ubi nihil nisi augustum, nisi Te dignum occurat, non invitum tamen puto ad versiculos a gravioribus negotiis deduci. Nunquam enim sine maxima delectatione reverteris ad memoriam adolescentiae tuae, qua omnibus omnis aetatis poetis induxisti caliginem. Calumniam omnino aut invidiam non reformidamus, si iis quandoque oblectationibus seria studia temperamus, quas omnium gentium summi atque celeberrimi viri inter remissiones suas habuerunt. Qui autem eas adspernantur, fastuosi et sola omnium rerum ignorantia memorabiles meminisse debebant etiam ineptissimis versibus suavius quam nihil agendo otium perire.

Ἔργον δ᾽ οὐδὲν ὄνειδος, ἀεργείη δέ τ᾽ ὄνειδος³.

Inter quos tamen quidam maxime iniqui in carmine modestam lasciviam reprehendunt et ingeniorum luxuriam non ferunt qui adolescentia inter vina et scorta intemperanter consumpta in moribus nec lasciviae modum nec luxuriae habent. Nobis semper diversa ab iis ratio placuit, inprimis, cum manifestum esset miseris istis ex tam beatis, ut arbitratur, occupationibus nihil nisi scelerum memoriam fractamque et invalidam senectutem relinqui. Ferunt mandragoram, si juxta vites nascatur, vim suam vino communicare. Suavius enim dormiunt qui id biberunt. Nobis profecto nunquam felicius succedunt graviora studia, quam cum his musarum amoenitatibus non alieni sumus. Quibus refectus quasi et mitigatus animus severius reliquarum artium supercilium minus expavescit et majori dexteritate consequitur.

Hac ratione inter alia elegiae complures Lundio meo ac mihi aliquando natae sunt. Cum autem ipse ante biennium in Cimbrica Chersoneso, quasi exul, agerem, qui id temporis calor poeticus illius coeli frigus mihi mitius reddidit, eum nunc

1 Blijkens een brief aan H. Vagetius van 5 augustus 1632 (V. Fabricii Orationes p. 273) dateert Fabricius' poging tot kennismaking met Grotius van diens kortstondig verblijf in het vaderland oktober 1631-april 1632 met name toen hij, Grotius, Rotterdam verlaten had. Daarna hebben zij elkaar pas weer ontmoet in 1634, toen Grotius in Hamburg was; zie no. 1930 (dl. V, p. 252). Vagetius' brief aan Grotius moet dus wel van 1639 zijn (‘Quintus nunc annus agitur ...’).

2 Deze brieven zijn niet teruggevonden.

3 Hesiodus Ἔργα 309.

[p. 3]

Hybernorum titulo praescriptum¹ tibi mittimus. Scimus autem Te in amando semper mores Tuos tenere. Nam, ut dixi, humanitatem Tuam privatim novimus et amoenitatem ingenii cum infinitis publice cognitam habemus. Cum ergo morosus et arrogans, et si ipse velis, esse non queas; Poesin autem, si odisses, naturae Tuae vim faceres; sumpsimus eam confidentiam nobis, ut Hiberna ista, cum nostra esse diutius nollent, Tua esse juberemus. Quae si in clientelam Tuam recipis, facis Tu quidem, quod soles, ut nihil humanitatis in Te desiderari sinas; sin respuis et excludis, illae minus patiuntur quam meruerunt.

1 Het aan Grotius opgedragen Liber II van Fabricius' Poemata (p. 13 vv.) draagt de titel: Vincentii Fabricii & Zachariæ Lvndii Hyberna, Sive Elegiarvm Liber II.