Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3807. 1638 oktober 16. Aan A. Oxenstierna⁴.

Excellentissime atque Illustrissime Domine,

Morte pueri⁵ ducis Sabaudi⁶ ditiones istae ad alterum puerum quinquennem⁷ devenere.

Adversus ducem Valettam⁸, qui non venit vocatus in aulam, instituitur judicium criminis, tanquam in inobsequentem et proditorem. Ita verba habent decreti regis⁹, qui judices in eum dedit Machautium¹⁰ et Potteriacum¹¹. Damnabitur absens. Praefectura Aquitanica, quae ipsi post patris Espernonii¹² mortem promissa fuerat, principi Condaeo¹³, donec aliter ei prospectum fuerit, mandatur. Cardinalis Valetta¹⁴ Romam nondum ivit.

Principem Thomam¹⁵ intelligimus ire in patriam suam aut loca ei vicina fovendis eorum studiis, quibus bellum displicet.

Ad Fontarabiam quod acceptum est malum, hoc plus habet pudoris, quod valli oppidani tanta jam pars per ruinam patebat, ut Hispani in equis vecti per eam oppidum intraverint.

Lutzmarius¹⁶, qui hic pro electore Palatino¹⁷ est, vix quicquam proficit volentibus scire Gallis, quid et quantum pro eo facturi sint Angli.

Demskius¹⁸ a Polono¹⁹ huc missus, ne ipse quidem multum sperat et, nisi melior aliqua lux affulget, principem Casimirum²⁰ aditurus non est.

4 Gedrukt Epist., p. 472; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 533. Geciteerd in vert. in Brandt-Cattenb., Leven II, p. 181.

5 Francesco Jacintho van Savoye.

6 Vittorio Amedeo van Savoye.

7 Carl' Emanuele II van Savoye.

8 Bernard de Nogaret d'Epernon, hertog van La Valette.

9 Lodewijk XIII.

10 Charles de Machaut.

11 Charles Le Roy de La Potherie.

12 Jean Louis de Nogaret de La Valette, hertog van Epernon.

13 Henri de Bourbon, prins van Condé.

14 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

15 Tommaso Francesco van Savoye, prins van Carignano.

16 Gerhard Romelian von Kalcheim, genaamd von Leuchtmar. De uitgave der Oxenst. Skrifter verwart hem met Lutsavius, die in dienst van Bernhard van Saksen-Weimar was.

17 Karl Ludwig van de Palts.

18 Peter Dembski, Koninklijk secretaris.

19 Wladislas VII (IV) van Polen.

20 Jan II Kazimierz.

[p. 636]

Comes Henricus Nassavius¹ a principe missus Arausionensi² ad peragendum gratulationis officium ob natum regi filium³, heri demum auditus est tractus diu ob quaedam certamina honoraria.

Pontifex⁴ equitatui Neapolitano Mediolanum proficiscenti non transitum tantum per terras suas, sed et necessaria liberaliter praebuit.

Petunt Galli a Genuensibus navem quandam, quae a Gallis capta et possessa per horas 24 in portu Genuensi se liberaverat, idque obtenturos puto.

Croatae Brisacum rursus farinae non parum intulere. Id argumento est non satis clausos aditus. Duci Vinariensi⁵ ita dolet tam bonas occasiones amitti, ut ad amicos scripserit se, si Turcae⁶ militasset, plus repertum fuisse fidei et Truchesius⁷ a cardinali Riceliaco interrogatus, quid de pecunia factum esset, quam a rege dux accepisset, dixit ea esse ducis in Galliam merita, ut talem interrogationem non exspectaverit.

Ex Burgundiae ducatu ad nos scribitur ducem Longavillanum⁸ ire, ut peditatum suum, qui ad bis mille quingentos pervenire dicitur, ducat ad Vinariensem per arctas fauces apud Genevam, quibus Exclusa nomen est; inde cum equitatu suo ipsum retro rediturum in Burgundiae hiberna. Cohortes duas jam per Exclusam transiisse Geneva scribitur ac praeterea auctum ducem milite ex praesidiis Colmariae, Schlestadii, Dagesteinae, Rinfeldii, Lauffenburgi, Hohentwilae datamque ab eo pecuniam, ut equos, qui amisere, comparent alios; habere eum machinas triginta; hostium partem maximam in Nigra esse Silva apud Willingam; ad eos infestandos missum Rosam⁹; obsideri ab hoste Blombergam; Croatas hostiles alios transire Rhenum. Rumor est hic aliquis quatuor millia Helvetiorum a rege conduci, ut duci Vinariensi se adjungant, quod sane velim. Nam copiae ejus tenues sunt et ex omnibus, quae nominavi, Alsatiae praesidiis aegre collecti sunt sexcenti. Hoc ultimum mihi jam nunc ad me veniens confirmat Truchesius et ex ducis ipsius literis scriptis 19/29 Septembris me docet jam perfectum esse vallum castrense, quo septem castella circum Brissacum structa inter se continuantur. Addit eos, qui per Exclusam transiere, esse bis ferme mille e Longavillani exercitu. Alios ex eodem exercitu, numero incerto, promitti; non vero eadem via, sed per Lotharingiam iter capturos. Multum instando centum millia florenorum se extra ordinem pro duce impetrasse ejusdemque ducis monitu sperare se Gallos in id laboraturos, ut Hassici militis pars bona ad ducem perveniat. Maximum incommodum est pabuli inopia, sine quo equitatus retineri nequit. Cras ad ducem redit Truchesius.

Deus, Excellentissime et Illustrissime Domine, sive bello sive pace rem Suedicam Tuamque Sublimitatem, ejus rei tutorem, sospitet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

1 Hendrik, graaf van Nassau-Siegen.

2 Frederik Hendrik.

3 Lodewijk XIV, geboren op 5 september 1638.

4 Urbanus VIII.

5 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

6 Murád (Amurath IV), sultan der Ottomanen.

7 Wolf Dietrich Truchsess.

8 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

9 Rheinhold von Rosen.

Lutetiae, 6/16 Octobris 1638.

[p. 637]

Blomberga nondum, quod scimus, in hostium pervenit potestatem. Misit dux Vinariensis ad regios ministros literas hostium interceptas, quibus et constans propositum non deserendi Brissacum et consilium intra Galliam inferendi belli apparent.

Inanis est ille, quem scripseram, de Helvetiis rumor. Nolunt enim illi contra imperatorem¹ militare. Dux Longavillanus ipse manet in quibus fuit hactenus locis.

Comes Henricus Nassavius speravit quidem ad regem admitti, sed admissus non est, quia constituit rex suam carrucam non mittere nisi aut legatis aut iis, qui, si non sunt legati, a regibus ad ipsum veniunt. Eadem res moratur Lutzmarium.

Navis illa a Gallis, ut dixi, capta profugerat in portum juris Genuensium dictum Alassium et inde abducta est vi Hispanorum. Senatus Genuensis magistratus Alassianos damnavit parem navem Gallis reddere.

1 Ferdinand III.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.