Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3685. 1638 juli 24. Aan L. Camerarius⁶.

Illustrissime Domine,

Ambianum quidem rex⁷ ivit, sed an sanare possit mala ad S. Audomari oppi-

6 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 139. Gedrukt Epist. p. 449. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

7 Lodewijk XIII.

[p. 470]

dum accepta, dubito. Et Halerius¹ et aula magno consensu malae fortunae reum subdit Castilionaeum², qui ob id jussus est ire in Hollandiam, uxor³ autem ejus ab urbe discedere.

Classis Gallica navium XII sub episcopo Burdegalensi⁴ ad Rupellam etiam nunc haeret; ad Fontarabiam, ubi exspectatur planeque necessaria est, ante Septembrem non erit. Interim naves e Sebastiani portu saepissime Fontarabiam intrant. Interdum et capiuntur a Gallorum pinassis: quod nuper ei navi evenit, quae a Dunquerca in illas partes ferebat Dominicum Consalvum⁵, eum, qui nuper in Anglia fuit, ignarum ullos esse in ea ora Gallos. Deprehensae apud eum sunt literae, quas a cardinali Hispano⁶ ferebat.

Erlachius⁷ hinc ad ducem Vinariensem⁸ revertitur, cum spe bona brevi futura apud ducem tanta auxilia, cum quibus longe lateque in hostem terrorem malumque inferre possit.

Longavillanus⁹ quominus Salinas obsideret, prohibitus fuit inter eam urbem ac Vesontionem se objectante duce Carolo¹⁰. Castella tamen quaedam cepit, sed miles ejus coortis e silva insidiis hostilibus damnum accepit amissis simul, qui ad castra ferebantur, commeatibus.

Contra vero hostibus e Dola egressis, ut molas circum oppidum S. Johannis Launaei urerent, fortuna fuit adversa.

Marchio S. Chaumontius¹¹ adducere ad Longavillanum jussus est sex millia. Ea ubi acceperit Longavillanus, speratur aliquid ausurus in Dolam, Gream aut Vesontionem.

Dux Vinariensis per Erlachium oravit regem, ut sibi commutationem Johannis Vaertii¹² cum mareschallo Hornio¹³ facere liceret. Sed Galli Johannem Vaertium, hominem nobilis audaciae, dimittendum hoc certe tempore non censent.

Multum plane debeo Excellentiae Vestrae pro iis, quae me docent ejus literae 2/12 Julii¹⁴.

A principe Arausionensi¹⁵ etiam hoc anno exspectamus aliquid, quo resarciatur partium fama.

1 François de l'Hospital, sieur du Hallier.

2 Gaspard de Coligny, maarschalk van Châtillon.

3 Anne de Polignac.

4 Henri d'Escoubleau de Sourdis.

5 Domingo de Gonsalvo; zie Mercure François M.DC.XXXVIII p. 68; Gazette de France dd. 23 juli 1638 no. 90 p. 372.

6 De kardinaal-infant don Fernando.

7 Johann Ludwig von Erlach.

8 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

9 Henri d'Orleans, hertog van Longueville.

10 Karel IV, hertog van Lotharingen.

11 Melchior Mitte de Miolans, markies van Saint-Chaumont.

12 Johan van Werth; hij was door Bernhard van Saksen-Weimar krijgsgevangen gemaakt.

13 Gustaaf Karlsson Horn; hij bevond zich in Duitse krijgsgevangenschap.

14 De copie geeft 11/12; er is noch van 2/12 noch van 11/21 juli een brief bewaard. 11/21 is overigens onmogelijk, gezien de datum van Grotius' antwoord.

15 Frederik Hendrik.

[p. 471]

Banerium¹ non quieturum facit, ut credamus, et ipsius ingenium et tanta virium accessio et ingens sociorum exspectatio. Poterunt ejus boni successus et Hassos a peculiaribus pactionibus absterrere et Anglos excitare ad expetendam societatem nostram.

Ex legatis Anglis² cum dolore intelligo Hamburgi etiamnum tempus teri ἑν τοῖς πεϱὶ τοῦ πϱάγματος. Vel rumpi morae illae³ debebant, si solvi nequeunt. Quae super illis rebus ex D. Mullero⁴ et D. Rustorfio⁵ didiceris, eorum rogo me participem facias.

In Scotia audio fore gentis conventum, sed circumscriptum legibus, ne, ubi vires suas aspexerit vulgus, intumere incipiat gradumque facere, ut olim, ad spernendam regiam potestatem, in qua vinculum est reipublicae.

De illo conjugio⁶ negant se quicquam scire Angli.

Comitis Guilielmi filium⁷ novi et scio tum in Anglia, tum in Gallia tentatum a jesuitis, quorum aliquot penes ipsum⁸ literas fuisse credo. Caeterum nunquam ad eos ipsum transiisse et ipsius sermonibus cognovi et relatu viri boni et eruditi, qui ei morum formator aderat⁹ quique nunc est mortuus. Is saepe mihi praedicavit summam ejus pietatem, quae in morbo maxime, quo valde periculoso agitatus fuerat, apparuisset.

Militem Palatini¹⁰ in stipendium Batavorum transiisse nobis dictum fuerat.

De Moguntini¹¹ molitionibus nihildum satis exploratum habeo. Vir ille sane eruditus¹², de quo agit postrema pars literarum Excellentiae Vestrae, est hic etiamnum adiitque me. Adjuvi quoque eum consilio et commendatione. Res, quantum ferunt tempora, bene processit, ut ipse brevi referet acceptis hinc, quales optabat, epistolis.

Byzantini imperii magni sunt in Euphrati adsita neque brevi, quantum praevidere datur, desituri. Interim quibus ista vicinitas terribilis esse solebat, ab eo latere securi Germaniae pleraque et ei finitimas terras intensiore quam unquam dominatu premunt.

Nec minus Italia prope omnis Hispani fit patrimonium spectantibus haec nimis otiose multis, a quibus non longe abest hoc incendium.

1 De Zweedse veldmaarschalk Johan Gustavsson Banér.

2 John Scudamore en Robert Sidney, resp. ordinarius en extra-ordinarius Engels gezant te Parijs.

3 De uitgave der Epist. geeft de lezing ‘ille’.

4 Georg Müller, Zweedse hofraad en secretaris.

5 Johann Joachim von Rusdorf.

6 Het betreft een mogelijk huwelijk tussen Mary Stuart, dochter van Karel I van Engeland, en de kardinaal-infant don Fernando. Er liep ook een gerucht, dat sprak van een huwelijk tussen de kardinaal-infant en Christina van Zweden; zie Ploos van Amstel aan Constantijn Huygens dd. 8 juni 1638, Hs. Den Haag Kon. Bibl., coll. K.A. XLII a 16.

7 Maurits, zoon van Willem van Nassau-Siegen; over de pogingen om hem tot het katholicisme te bekeren zie men VII, p. 611 en VIII, p. 92.

8 De uitgave der Epist. geeft de lezing ‘eum’.

9 Mij is als gouverneur van Maurits van Nassau-Siegen alleen Theodorus Simon bekend. Deze werd op 3 september 1633 samen met Maurits van Nassau te Leiden als student ingeschreven. Volgens het Allgemeines Gelehrten-Lexicon van Christian Gottlieb Jöcher was hij in 1649 nog in leven.

10 Karl Ludwig van de Palts.

11 Anselm Casimir Wambold von Umstadt.

12 Wellicht Rodius.

[p. 472]

Deus haec cuncta in bonum vertat, Excellentiamque Vestram cum ejus domo tutetur propitius.

Vale, Illustrissime Domine.

Excellentiae Vestrae perpetua obstrictus observantia
H. Grotius.

Scribebam Lutetiae, 14/24 Iulii MDCXXXVIII.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in margine in de copie te Uppsala: Redd. 21/31 Julij, 638.