Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3642. 1638 juni 26. Aan L. Camerarius¹.

Illustrissime Domine,

Literis Excellentiae Vestrae datis 14 Junii², ut omnibus antehac acceptis, delector plurimum.

Puto ad S. Audomari oppidum rem bene processuram. Eruptio militum ferme sexcentorum his diebus feliciter repressa est, et tantus jam est militum numerus accessione Lafortiani³ exercitus, ut ad claudendum ambitum quamvis magnum sufficiat. Citra mensem hinc alterum speratur oppidum fore in Gallorum potestate eoque magis, quod Piccolominius⁴ inde ad ingentes principis Arausionensis⁵ minas se verterit.

De Castilionaeo⁶ verissime judicas. Est is utriusque militiae gnarus, et praeliaris Gallorum exemplo, et Poliorceticae ex Batavorum disciplina.

Quae ad Scaldim geri coepere ex Zelandiae didici. Si audaci consilio fortuna adfuerit, bene; sin minus ad Vahalim et Mosam ire videtur⁷ bellum, quanquam

1 Copie Uppsala, UB., cod. 388a ep. 135. Gedrukt Epist., p. 442. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

2 Ontbreekt.

3 Jacques Nompar De Caumont, maarschalk van La Force.

4 Ottavio d'Arragona, prins van Piccolomini, hertog van Amalfi.

5 Frederik Hendrik.

6 Gaspard de Coligny, maarschalk van Châtillon.

7 De copie te Uppsala heeft ‘jubetur’.

[p. 403]

utinam in Flandriam potius, illam infestam navigationi et auxiliis inter Gallos Batavosque commeaturis non leve impedimentum.

Vidua Hassica¹ nisi in Suediae Galliaeque societate perstiterit, male sibi consuluerit. Siquid de Guntradiana pactione² deque Paderborna intellexeris, id cognoscamus rogo.

Electoris Palatini³ periculum me commovet. Haud dubie multum impendit pecuniae ad illos dilectus. Quod ex Anglia ei advenit, sane pro tanta mora tantisque regni divitiis perexiguum est. Privatorum collatio facile exarescit. Locum, ubi consistat, aegre invenit, aliis vicinorum militarem licentiam ad summum progressam hoc seculo aliis apertum cum imperatore⁴ bellum ex tali initio formidantibus. Ego quaecunque excutere socordiam possunt, ostendere imo inculcare Anglis⁵ non desino. Displicet mihi quod de societate conventiones⁶ ab electore in Suediam usque rejiciuntur. Tum vero Rous⁷ quae ampla adferre dicitur, utinam non sint moratoria.

Res per Brasiliam gestae, ex quo eo venit D. comes Mauritius⁸, tales sunt ut magnum ipsi, magnum Batavis decus adferant, ad quae si captum Salvatoris oppidum accesserit, Brasiliae valedicat licebit Hispanus⁹, cui Asiatica India pridem nihil nisi damnum adfert. Quod si aliquando successibus invitati Batavi aut ex Asia aut ex Brasilia in opulentiora Americae arma transtulerint, tum vero Hispanus brevi accisas sibi opes sentiat illas, quibus fretus Europae quietem turbat.

Conventus iste Polonicus luculentum vectigal inter regem¹⁰, Poloniam civitatemque Dantiscanam, ut poterit, dividet internis compositis securus de externis, nisi quid Danus¹¹ infremat. Nam Suedia habet, quod agat. Batavi vero, ideo quod bello et gravi et, ut videtur, inexplicabili, distinentur, non Polonis tantum, sed et Anglis Danisque spernuntur impune. Quid Suediae rectores¹² sint constituturi de postulatu Danorum ad liberum Varni navigatum, exspecto intentus.

Dunquercanorum naves, quae ad Biscaiam, inde abituras non puto, suspecto cummaxime Gallorum maritimo paratu, qui magna minatur, quo facilius principi Condaeo¹³ egregium jam habenti exercitum res ad Fontarabiam procedant.

Quae de Turca¹⁴ habetis confirmant Veneti. Moschorum certamen cum Tartaris eosque tutantibus Turcis componi e re forte nostra sit.

Vicecomes Turenae¹⁵ ad Jainvillam est profecto, ut hic audimus, adversus

1 Amelia Elisabeth van Hanau-Münzenberg, landgravin van Hessen-Kassel.

2 Het betreft de onderhandelingen gevoerd door Hans Heinrich von Günterroth.

3 Karl Ludwig van de Palts.

4 Ferdinand III.

5 John Scudamore en Robert Sidney, graaf van Leicester, resp. ordinarius en extra-ordinarius Engels gezant te Parijs.

6 De copie te Uppsala geeft de lezing ‘conventionis’.

7 Thomas Roe.

8 Johan Maurits, graaf van Nassau-Siegen.

9 Philips IV.

10 Wladislas VII (IV) van Polen.

11 Christiaan IV van Denemarken.

12 Voor hun namen zie men no. 3424, p. 40 n. 1.

13 Henri de Bourbon, prins van Condé.

14 Sultan Murád (Amurath IV).

15 Henri de la Tour d'Auvergne, burggraaf van Turenne.

[p. 404]

Vinariensem¹ duce Carolo². Longavillanus³ in Burgundiae comitatu cepit et Pauliniacum et Arbesiam, loca modica. Jam institurus creditur ducis Caroli vestigiis aut eum Salinarum obsidione retracturus. Hostes, ex quo ab Offenburgo abierant, rursum ad Engam, quod in itinere ad Hohentvilam est, apparuere. Quod cum didicisset⁴ dux Vinariensis Lauffenburgo vicinisque oppidis metuens auxit eorum praesidia circumjecto et equite. Idem interim Brisacum premit: Croatas ex urbe egressos cecidit aut cepit 40; cepit tres supra Brisacum in Rheno insulas; etiam, quod necdum scimus, sed speramus, molam idoneam situ, cuncta hostium operibus munita. Id si successerit, novae artis machinas paratas habet, quibus diruat pontem ad Brisacum. Novum interim e ratibus navigiisque pontem ad Rheno fecit hostis Spira non longe, quo transitus faciliores habeat, ac Brisaci necessitatibus subveniat facilius, tum vero, si liceat, etiam agros populetur circum Hagenoviam, Colmariam et Benfeldum. Sed hos ejus conatus facile reprimet, modo festinaverit Longavillanus, hactenus nimium testudinei gradus, unde ei cognomentum ex Gallico detortum in Germanicum Germani fecere, de quo D. Mullerus⁵ vos edocebit, cujus consuetudine dicere vix possim quantum sim delectatus. Dabam, Illustrissime Domine, Lutetiae, 16/26 Iunii anni 1638.

Excellentiae vestrae perpetuo cultu devinctus
H. Grotius.

1 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

2 Karel IV, hertog van Lotharingen.

3 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

4 De copie te Uppsala heeft abusievelijk ‘dixisset’.

5 Georg Müller, Zweedse hofraad en secretaris.

Verum comperio Brisaci casu ex pulvere igniario incensas aedes 40 et saccos farinae 400, quod non levem spem facit obsessuris.

Angli monendi sunt saepius evenisse, ut qui duabus sellis sedere volunt, inter utranque decidant. Hae literae, quae post D. Mulleri abitum ad me venerunt, ipsi reddantur velim⁶.

6 Het postscriptum is in de copie te Uppsala in de brief zelf opgenomen; de laatste zin: ‘Hae .. velim’ ontbreekt echter.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.