Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 9

3410. 1638 januari 2. Aan P. Schmalz⁷.

Praestantissime Domine,

Hamburgi jam te esse existimabam, cum Holmia ad me postremum scriberes. Verum bene, quod ad iter jam accingebaris. Spero nos brevi scituros, quomodo inter nostros ac D. Davausium⁸ composita erit nova haec controversia. Nam fore ut componatur, quasi pro certo habeo, cum considero, quantopere solliciti fuerint Galli, ut Batavos adstringerent. Neque enim ignorant, si, antequam res suas cum imperatore⁹, Hispano¹⁰, Lotharingo¹¹ ad pacem perduxerint, a Suedis Batavisque aut ab horum aut his aut illis deserantur, quanta in illos se injectura sit belli tempestas quotque ex partibus ad hostiles incursus pateat Gallia. Nullius pecunae¹² ratio melius illis¹³ constat quam ejus, per quam arma Galliam laceratura et si quid est morbidum commotura in alias gentes rejectant. Gaudeo quae apud regem¹⁴ his temporibus congruentia dixi vobis non improbari.

De pacanda Italia laborat pontifex¹⁵ et cardinalis Sabaudus¹⁶ palam dicit se quieturum. Sed multa erumpunt indicia, quibus appareat sollicitari ab eo non modo Subalpinorum animos, sed et Hispaniae imperatorisque auxilia adversus viduam¹⁷ haud dubie subnixam vi Gallorum, satis exosae per Italiam gentis, maxime ex quo pro libertate, quam ex armis suis sperare¹⁸ Italiam jusserant,

7 Hs. Stockholm, RA. Gedrukt Epist., p. 391; Oxenst. Skrifter 2. afd. IV, p. 612. Peter Abel Schmalz was secretaris van Axel Oxenstierna.

8 Claude de Mesmes, graaf van Avaux.

9 Ferdinand III.

10 Philips IV.

11 Karel IV van Lotharingen.

12 De uitgave der Epist. geeft ‘pecuniis’.

13 De uitgave der Epist. geeft ‘iis’.

14 Lodewijk XIII.

15 Urganus VIII.

16 Maurizio van Savoye.

17 Christina, weduwe van Vittorio Amedeo, hertog van Savoye.

18 De uitgave der Epist. geeft ‘servare’.

[p. 13]

nihil praeter vastitatem et quidem in sociorum magis quam in hostium terras intulere. Puto optimum factu esse, quod scribis, ut in luctu rebusque similibus, quando nimis longum sit mandata exspectare e tam remotis locis, sequar exemplum eorum, qui regia ut ego legatione funguntur et mores harum partium notiores habent et ad consultandos suos, siquid obscuri inciderit, propiores sunt.

De Mimnermo¹ non tam ex Lactucae² quam ex Eusebii³ rationibus judicandum est. Fruitur is Callimacho⁴ cum omnibus propinquis suis. Sed gravi multorum odio laborat et aegre Vindicem⁵ in sua retinet⁶ sententia, cujus animus miris artibus factiosorum saepe concutitur.

Et nunc novae in aula turbae audiuntur admiscentibus se, ut in Gallia fieri solet, feminis. Quae non ob id dico, quod certi aliquid augurer, sed quod omnia hic videam esse valde incerta. Adde, quod mors unius hominis infirmi multum adferre mutationis possit.

Legati Tartarici⁷ quid ferant, nisi forte in Moscovitam⁸ aliquid miror.

Hassiae res auxilii et quidem celeris indigent labescentibus populorum animis, ita ut jam pars eorum cum imperatore transegerit, ut et Hannoviae comes⁹, qui urbem suam, si Ramsaeus¹⁰ non impedit, tradet.

A Ragoskio¹¹ non video quid boni nobis esse possit; Gotzii¹² literas hic vidimus et de rebus Pomeraniae non qualia vellemus audivimus. Sed amat Mars vices rerum. Non si male nunc, et olim sic erit.

Contra vectigal ad Dantiscum non Danos tantum, sed et Anglos et Batavos commoveri videmus. Galli, quid illae gentes, quibus plus ibi commercii est, facturae sint, exspectant alioqui et ipsi non faventes isti oneri eoque minus, quod rex ille¹³ magis magisque res sequatur Austriacas.

Foedus Gallo-Britannicum¹⁴, cujus conditiones audivi tantum, legere ac penitus introspicere tuo beneficio si liceat, res erit et grata mihi et publico, ut spero, non inutilis. Tantundem precor, si quid Rorteio¹⁵ respondebitur.

Literas omnes ad me missas recte curavi rogoque ut, quoties usus ita tulerit, neque meae curae neque meorum satis otiosorum parcatis operae¹⁶.

Vale cum amicis omnibus.

Postrid. Cal. Jan. 1638. novi Calendarii. Lutetiae.

Tuae Praestantiae obligatissimus
H. Grotius.

1 Codewoord voor vrede.

2 Codenaam voor Frankrijk.

3 Schuilnaam voor De Richelieu.

4 Codenaam voor oorlog.

5 Schuilnaam voor Lodewijk XIII.

6 De uitgave der Epist. geeft ‘retinet’.

7 Het Tartaarse gezantschap naar Zweden stond onder leiding van Alexlam Murza; zie VIII no. 3387, p. 795 n. 2.

8 Michael III Fjodorowitsj Romanow.

9 Philipp Moritz, graaf van Hanau-Münzenberg.

10 James (Jacob) Ramsay, gouverneur van Hanau.

11 Georg I Rákóczi, vorst van Zevenburgen.

12 Johann, graaf van Götz, keizerlijk bevelhebber.

13 Wladislas VII (IV) van Polen.

14 Over deze onderhandelingen zie men VIII, p. 426 n. 4.

15 Claude de Salles, baron van Rorté.

16 Het woord ‘operae’ ontbreekt in de uitgave der Epist.

[p. 14]

Adres: A Monsieur Schmalze, secrétaire de M. le Grand Chancellier de Suède, A Stockholm.

In dorso: Roskild, den 19/29 Jan. 1638.