Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3381. 1637 december 12. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque Illustrissime Domine,

Venit ad me D. Vosbergius² missus huc a conventu foederatorum apud Batavos, quorum ipse pars est, ad poscendas pecunias et proroganda pacta Charnassaeana³.

Multi inter nos sermones. Dicebat inter alia filium Brandeburgici electoris⁴ cum cura in religione institui, ejus rei praecipue causa venisse eum in Batavos: infensum maxime Svarzenburgico⁵, ita ut ei recusarit dare confirmationem donationum paternarum. Fabula haec mihi videntur.

Dantiscanum vectigal⁶, ni in tempore eatur obviam, dicebat eam allaturum Polono⁷ opulentiam, quae aliquando in malum Suediae esset eruptura. Ego vero dicebam commode eam rem nobis evenisse, quod rex cum nobilissima civitate ad vim usque dissideret. Ceterum non dubitare me, quin Batavi, Angli et Dani acturi sint id, quod e re sua existiment esse. Apud Batavos actum agique eo de negotio dicebat; ego addebam videri me et Anglis id curari.

Adversus Anglicanos ritus graves oriri motus in Scotia et ipse mihi dicebat et ex archiepiscopi⁸ literis cognovi. Protestantibus Galliae metum injicit inter regni hujus ecclesiasticos homines nova coitio, quam congregationem propagandae fidei vocant: timent enim, ne ad vim ipsis inferendam ea res paulatim perveniat. Ego nihil magni inde eventurum arbitror: sed captari omnibus modis aulae Vaticanae gratias.

Ex iisdem protestantibus quidam in amissis ad Rhenum munimentis plus aliquid quam culpam suspectant. Id agere qui Galliam regunt, ut protestantes quam longissime a vicinia etiam et conspectu Galliae amoveantur. Cardinalem⁹

1 Gedrukt Epist., p. 385; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 426.

2 Caspar van Vosbergen.

3 Hercule Girard, baron van Charnacé.

4 Friedrich Wilhelm van Brandenburg (1620-1688), zoon van Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

5 Adam, graaf van Schwartzenberg.

6 Vgl. no. 3369.

7 Wladislas VII (IV) van Polen.

8 William Laud.

9 De Richelieu.

[p. 786]

esse, cui rex non modo sacerdotiorum omnium collationem - id enim rex ipse profitetur -, sed et regnum quodammodo ipsum transcripserit: huic proximos in potentia duos, Iosephum¹ et Noyerium², ejusdem purpurae esse petitores. Metui etiam, ne, si dux Vinariensis³ trans Rhenum se moverit, liberet ipse sese nec dicto, ut nunc, sit audiens.

Is dux quaedam sibi cara, quod in Gallorum aut aliorum regis subditorum manu ea esse nollet, penes me deposuit. Ivit tandem ad eum Feuquerius⁴, sed consilii tantum communicandi causa; nam copiae, non ipsi, ut dictum erat, sed Longavillano⁵ traduntur, ad quas, si quod periculum ingruat ab hoste, dux receptum habere possit. Pecunia ei solvitur, deberi coepta exitu Novembris. Ea res eum consolabitur, multum enim opulentiae inde ad eum pervenit. Sed ut e Gallia nummos ipsos exportare sibi liceat, nondum obtinuit laborantibus in id Betzio⁶ Heufdioque⁷. Scribitur ad me e castris ejusdem ducis tanto esse Gallos in odio apud Germanos, ut vix quisquam sit Germanus, qui non pacem cum imperatore⁸ optet qualemcunque, ut de Gallis ulcisci se possint.

Rumor his diebus per urbem erat sparsus venisse hominem, qui ratihabitionem pactorum Wismariensium⁹ ferret. Id si mulcendae plebi repertum est, fieri potest. Sed timendum, ne ea fama hostem quaerant ad suas perducere conditiones.

Angli rursum ab Hispania classem XL ferme navium in Dunquercam induxere ajuntque non desituros se talia facere, donec Batavi foedus suum amplexi fuerint. Hoc vero est extorquere societatem.

Mensis Novembris die 14 Stenai arcem in Lotharingia aggressus est praefectus Luxenburgici Cantelmus¹⁰, sed Tibautius¹¹, qui pro rege oppidum arcemque curabat, Cantelmi militem machinis in eum directis et injectis in fossam ignibus tum ad cognoscenda melius omnia tum ad arcendos, qui scandere parabant, cum damno illius scalarumque et armorum non levi dejecit.

Deus, Excellentissime et Illustrissime Domine, regno, reginae¹² Tuaeque Sublimitati faveat.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.

1 François Leclerc du Tremblay -père Joseph-, gunsteling van De Richelieu.

2 François Sublet, sieur de Noyers.

3 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

4 Manasse de Pas, markies van Feuquières.

5 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

6 Friedrich Betz.

7 Johan Hoeufft, bankier te Parijs; hij behartigde financiële aangelegenheden zowe voor Zweden als voor Frankrijk.

8 Ferdinand III.

9 Het verdrag van Wismar tussen Zweden en Frankrijk was gesloten op 30 maart 1636 maar de Zweden hielden de ratificatie ervan op tot het najaar 1637.

10 Andrea Cantelmo.

11 François Thibaud.

12 Christina van Zweden.

2/12 Decembris 1637.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.