Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3362. 1637 november 28. Aan L. Camerarius⁴.

Illustrissime Domine,

Quid agat dux Bernhardus⁵, quid dux Longovillanus⁶, multumne inter se absint, incerti sumus eo, quod et raro ad nos et tardae adventant⁷ literae.

Illud constat valde accusari Gallorum ignaviam, qui Castellorum ad Rhenum alterum dediderunt, alterum deseruerunt fuga neutrubi defensione tentata. Manicampius⁸, cui dux illa castella tutanda commiserat⁹, Argentorati erat eo tempore, per morbum ut dicitur. Dicitur nunc ad ducem ire D. Feuquerius¹⁰ cum VI aut, ut alii ajunt¹¹, IV millibus, equite ex Castilionaei¹², pedite Germano ex cardinalis Valettae¹³ desumto castris.

Nova hic contentionum seges enata inter Gallos et Anglos, cum per Norman-

4 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 104. Gedrukt Epist., p. 381. Ludwig Camerarius was Zweeds gezant in Den Haag.

5 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

6 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

7 De uitgave der Epist. heeft ‘adventent’.

8 Achille de Longueval, baron van Manicamp.

9 De copie te Uppsala heeft ‘commiserit’.

10 Manasse de Pas, markies van Feuquières.

11 De copie te Uppsala heeft de lezing ‘dicunt’, wellicht onder invloed van het tweemaal voorafgaande ‘dicitur’.

12 Gaspard de Coligny, maarschalk van Châtillon.

13 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

[p. 753]

niam Anglorum navibus mercibusque¹ Galli injecerint manus ad damna, ut ajunt, resarcienda.

Imperator² pati jam dicitur, ut et protestantes Germaniae de pace secum agant non specialibus tuti itineris acceptis literis, sed comprehensi sub generali Galliae sociorum nomine.

Massilia scribitur XVIII longas naves, quibus adfuerit cardinalis Sabaudus³, imminuisse Nicaeae Sabaudici juris urbi maritimae, sed prohibitas, quominus quod vellent efficerent, a regiis Gallicis navibus, quae in Africam iter habentes propter navigabant inductumque in Nicaeae arcem Gallicum praesidium.

De pace induciisque multi sunt et obscuri sermones. Mittitur a rege⁴ ad matrem⁵ Lexoviensis episcopus⁶, ad Margaritam Lotharingam⁷ nobilis Riverius⁸.

Helvetii inter alia consultant, quo optimo modo impedire possint, ne in suas terras penetret Vinariensis miles.

Literas jam pariter abs te accipio duas, alteras XVIII Octobris, alteras XVI Novembris⁹; illas tam veteres venire miror.

De Portugalliae motibus durant rumores.

Quae de Hermanno landgravio¹⁰ scribis et de labascentibus Hassorum quorundam nimis, eadem hic audio.

Illud quod ex Anglia ad Palatinum principem¹¹ scribitur, utinam res esset, non spes, quali jam dudum Angli et se trahi patiuntur et alios trahunt.

Rotraei scriptum non vidi, sed summa quaedam ejus capita mihi significata¹² sunt.

Quod de induciis, quas¹³ cudit pontifex¹⁴ scribis, tecum censeo: pertinere eas ad evertendas res protestantium Germaniae.

Dicit mihi D. Chavigniacus¹⁵, si pro exacto tempore millione uno contenti sunt Suedi, paratos se fore ad implenda pacta Wismariensia¹⁶, inde tempus triennii ineat, ex quo erit traditum ratihabitionis instrumentum.

Brandenburgici¹⁷ majorem in aula caesariana nunc quam Saxonici¹⁸ esse

1 De copie te Uppsala leest ‘moribusque’.

2 Ferdinand III.

3 Maurizio van Savoye.

4 Lodewijk XIII van Frankrijk.

5 Maria de Medici; zij verbleef in de Zuidelijke Nederlanden.

6 Philippe de Cospéau of Cospéan (1568-1646).

7 Margareta van Lotharingen; zij was op 3 januari 1632 in het geheim gehuwd met Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans, broer van de Franse koning.

8 Niet nader geïdentificeerd.

9 De brieven van Camerarius aan Grotius ontbreken.

10 Hermann van Hessen-Kassel; zie over hem no. 3333, p. 706 n. 14.

11 Karl Ludwig van de Palts.

12 De copie te Uppsala heeft ‘signata’.

13 Het woord ‘quas’ ontbreekt in de copie te Uppsala.

14 Urbanus VIII.

15 Léon de Bouthillier, graaf van Chavigny.

16 Het verdrag van Wismar was gesloten tussen Zweden en Frankrijk op 30 maart 1636; de Zweden hielden de ratificatie ervan op tot het najaar 1637.

17 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

18 Johan Georg I, keurvorst van Saksen.

[p. 754]

gratiam multi existimant pacisque Suedicae negotium ipsi in manus traditum. Vidi literas eadem ferentes, quae de administratore Magdeburgensi¹ ad vos nuntiantur. Est tamen, ut mones, aliqua dubitandi causa.

Regis Poloni² novum titulum, quo mare Balticum sibi vindicet, non vidi nescioque, id sibi Poloniae nomine arroget an tanquam Suediae accessionem. Spero eas esse Suedorum mari vires, ut non facile ad oram Baltici sinus³ penetraturus sit hostis.

Grata hic erit D. Vosbergii⁴ legatio et productionem foederis facile obtinebit. Caetera quae isthic apud vos pro more reipublicae semper aliquid habentis fluctuum moventur, facile componet Arausionensis Neptunus⁵.

Filium tuum⁶ recte rediisse plurimum gaudeo atque utinam tam illi utilis esse possem, quam optime volo tuo ipsiusque merito. Quaecunque ad me miseris curabo et sedulo et libenter.

Angli Hagae quam Hamburgi mallent agi de foedere, ut reginae Bohemicae⁷ authoritate uti ipsis liceat.

Tuam Excellentiam omnemque ejus familiam Divinae commendo tutelae.

Lutetiae, 18/28 Novemb. MDCXXXVII.

Excellentiae Tuae addictissimus ejusque observantissimus
H. Grotius.

1 August, hertog van Saksen-Weissenfels.

2 Wladislas VII (IV) van Polen.

3 De copie te Uppsala heeft abusievelijk ‘finis’.

4 Caspar van Vosbergen.

5 Frederik Hendrik.

6 Joachim Camerarius.

7 Elisabeth Stuart, weduwe van Frederik V van de Palts, de Winterkoning.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.