Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3165. 1637 juli 17. Aan A. Oxenstierna⁷.

Excellentissime atque Illustrissime Domine,

Magis magisque etiam ex Lic[e]strii⁸ sermonibus comperio nolle⁹ Alexan-

7 Gedrukt Epist., p. 341; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 370.

8 Robert Sidney, graaf van Leicester, extra-ordinarius Engels gezant in Parijs. De naam staat in cijfercode: 7.55.22.103.4.71.112.113.118.

9 Het woord ‘nolle’ staat in cijfer: 31.59.7.119.75. De uitgave der Epist. heeft in plaats van ‘31’: 1. 3.

[p. 423]

dreos¹ sibi cum Callimacho² esse negotium; neque vero permissuros, ut Vespasianus³ Sophianis⁴ maneat⁵. Tunc vero illud vel maxime notandum, quod edoceor convenisse inter⁶ lactucas⁷ et lilia⁸, ut etiamsi Sophi⁹ et Simon¹⁰ se non aggregent, ipsi stent conventis¹¹. Ita tamen loquuntur, quasi aliquid Naevio¹² proximum Philemoni¹³ non sint negaturi.

Sanctichaumontium¹⁴ jam Caletum venisse rumor hic est, an certus haud dixerim.

Spem nobis faciunt Angli legati¹⁵ quieturam hac aestate de piscatu cum Batavis controversiam. Interim vero naves primum duodecim, deinde octo et viginti multis onustas rebus necessariis Dunquercam intulere, forte quod existimant se talia agendo necessitatem imposituros Batavis aplicandi se ad Anglorum consilia.

Princeps Arausionensis¹⁶ cunctari per morbi occasionem aut simulationem creditur, ut pecuniam accipiat, quae promissa est Batavis: in ea expedienda nunc sudat Heufdius¹⁷.

Intelligimus metum Hamburgensibus ab imperatore¹⁸ fieri, ne patiantur apud se conventus haberi imperio noxios. Id si manet, Hagae fore conventum aiunt Angli. Tres cohortes sive regimenta ad augendas Batavorum vires hinc mittuntur.

Regis Daniae filius¹⁹, qui hic nunc est, Hispani in usus militis non nihil obtulit.

XXVIII Iunii, ut hic numeratur, in potestatem archiepiscopi Coloniensis²⁰ venit Ehrenbreitsteinium, reddendum Treviro²¹ petenti, ubi novus elector fuerit.

Comes Suessionensis²² Sedano non nisi propter venatum egressus eo rediit; agiturque rursum de reconciliatione, quanquam non tantum abrupta sunt inter Gallos Sedanumque commercia, sed et homines capi utrinque coepere.

1 De Engelsen; Alexander is een codenaam voor Engeland.

2 Callimachus is een codenaam voor ‘oorlog’.

3 Vespasianus is een codenaam voor Pommeren.

4 De Zweden; Sophi is een codenaam voor Zweden.

5 Dit woord staat in cijfer: 16.27.63.33.70.77.266.

6 Het woord ‘inter’ staat in cijfer: 71.24.26.33.66.217.273.

7 ‘Lactuca’ is een codewoord voor Frankrijk.

8 Lilium, de lelie, is een codewoord voor Engeland.

9 De naam staat in cijfer: 76.59.82.14.71.

10 Simon, gewoonlijk gespeld Cimon, is een codenaam voor de Staten-Generaal.

11 De woorden ‘ipsi stent conventis’ staan in cijfer: 71.82.76.79.246.118. 103.33.78.68.266.12.73.31.81.74.78.28.2040.

12 Codenaam voor Oostzee.

13 Codenaam voor Zweden.

14 Melchior Mitte de Miolans, markies van St. Chaumont.

15 John Scudamore en Robert Sidney.

16 Frederik Hendrik.

17 Johan H(o)eufft, bankier te Parijs; hij behartigde zowel Zweedse als Franse financiële zaken.

18 Keizer Ferdinand III.

19 Volckmar -Valdemar Christian-, zoon van Christiaan IV en Christina Munk.

20 Ferdinand van Beieren; zie over hem IV, p. 300 n. 1.

21 Philipp Christoph von Sötern, keurvorst van Trier; hij was op 26 maart 1635 in nanden van de Spanjaarden gevallen.

22 Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

[p. 424]

Dux Bernhardus¹ simulavit quidem conatus in Germaniam; revera propositum ei est Vesontionem vi aggredi. Id ut fiat, depellendus primum erit dux Carolus² et marchio Sancti Martini³, praefectus Burgundico comitatui, qui inter eam urbem et flumen, cui Dulce nomen, leviter se immuniere. Misit dux Bernhardus de suo exercitu obviam IV illis millibus per Alsatiam sibi conscriptis; queis auctus aliquid magni tentabit. Scribuntur ejus equites hostium quatuor millia partim interfecisse partim disjecisse captis et nonnullis.

Nec ab aliis in eodem comitatu cessatur. Nam ducis Rohanii⁴ quanquam Genevae absentis miles Arbosiam cepit; dux autem Longavillanus⁵ post Leonem Saunerium cepit Orgeletum obsidetque Bleteravium, vetus Nassavici juris oppidulum, bono situ et arce firmum.

Nec ad Belgicum finem segnius administratur, ubi praeter egregium cardinalis Valettae⁶ exercitum Mileraeius⁷, cardinalis propinquus, suum habet, cui imperet, militem, decem praetorianas centurias, Helveticam praeterea, Marinam et Vidami. Cum eo Bohanium cepit, arcem hostilem trium leucarum intervallo ab oppido Sancti Quintini. Deinde se conjunxit cum cardinali Valetta ad Landresium pari jure cum eo cardinali, nisi quod cardinalis signum dat excubiis. Communitis ibi jam castris sinuosis inter humum excavatis viis ad oppidum acceditur sperareque nos jubet Degenfeldius⁸ - qui se Sublimitati Tuae plurimum, praesertim, si pax aliqua fiat, commendat - intra mensem alterum Gallos oppido potituros. Habet id oppidum propugnacula, quae bastiones vocant, quinque. Amnis Sambra oppidum inferius, quod vice suburbii est, alluit. Eo a Gallis insesso qui in oppido sunt sub Henino⁹, forti praefecto, tria lunata fecere opera tegendis portis. Nullum enim est vallum extra fossam. Ipsa fossa oppidique vallum non spernenda. Sed parvitas oppidi praesidiique facit, ne diu defendi posse putetur.

Est Valentianis hostis cum III millibus equitum pari peditatu exspectatque Picolominii¹⁰ auxilia.

Novus e Gallia legatus Bellevrius¹¹ in Angliam mittitur. Ait comes Licestrius metuere se, ne¹² sub dominatum regis Daniae Hamburgum cadat non sine Anglorum etiam damno. Havraeum¹³ idem ait in Suediam mitti. Gaudebo, si quae ibi agentur, cognoscere, ut normam habeam, ad quam sermones meos dirigam.

Ad Gravelingam novae hostium munitiones multum procedunt. Rogavit me

1 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

2 Karel IV, hertog van Lotharingen.

3 Vgl. no. 3163, p. 421 n. 5.

4 Henri, hertog van Rohan.

5 Henri d'Orléans, hertog van Longueville.

6 Louis de Nogaret d'Epernon de La Valette.

7 Charles de La Porte, markies van La Meilleray.

8 Christoph Martin, vrijheer van Degenfeld; zie over hem VI, p. 16 n. 3.

9 Jacques de Haynin. Zowel de uitgave der Epist. als die der Oxenst. Skrifter hebben abusievelijk ‘Hemno’.

10 Ottavio d'Arragona, prins van Piccolomini, hertog van Amalfi, bevelhebber in het leger van keizer Ferdinand.

11 Pomponne de Bellièvre; zie over hem VI, p. 449 n. 11.

12 Dit voegwoord ontbreekt in de uitgave der Epist.

13 Joseph Averie.

[p. 425]

comes Egmundus¹, an recte pervenerint, quas in Suediam miserat, literas.

Postquam praefationem meam ad Gotthica² Tuae Sublimitati misi, non pauca se inter legendum obtulere, quae sententias meas valide confirmant.

Deus, Excellentissime atque Illustrissime Domine, regnum, reginam³ Sublimitatemque tuam sospitet.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius⁴.

1 Lodewijk, graaf van Egmond.

2 Het posthuum verschenen Historia Gatthorvm, Vandalorvm, & Langobardorvm; zie Ter Meulen-Diermanse, no. 735.

3 Christina van Zweden.

4 Onderschrift en naam ontbreken in de uitgave der Epist.

Lutetiae, 7/17 Iulii 1637.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.