Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

3044. 1637 april 24. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime atque Illustrissime Domine,

Venit ante hos dies quinque ultro valedictum mihi Davausius², quo eat et quorsum multis ambagibus obtegens, nisi quod pacis se communis procurandae causa mitti diceret et quidem Hamburgum, atque ita loquebatur, quasi eo transferri Colonia posset tota de pace actio, quod mihi tum ob alia tum ne offendatur pontifex³, vix fit credibile.

Numquid aliquem ibi nostrorum reperturus esset interroganti dixi ibi esse D. Salvium⁴; an alii venturi essent, ignotum mihi. Negotium pacis rerumque aliarum in Germania D. Bielko⁵ mandatum. De Tuae Sublimitatis itinere transmarino nihil me affirmato posse dicere.

Dicebat aequum putare Vindicem⁶, ut Sophi⁷ de Vespasiano⁸ concedatur aliquid. Id aliquid videbatur exiguum esse. Ego totum jus ei explicavi.

De Alexandri⁹ hominibus dicenti mihi videri eos id agere, ut alieno damno impensisque res suas agant, aliis idem videri ajebat. Quaerenti, an Veneti nobis conciliatores placerent, respondi ita plane ut Avaugurio¹⁰ responsum est.

1 Gedrukt Epist., p. 319; Oxenst. Skrifter 2. afd. II, p. 339. Eigenh. oorspr.

2 Claude de Mesmes, graaf van Avaux.

3 Urbanus VIII.

4 Johan Adler Salvius, Zweeds hofkanselier en gezant residerende te Hamburg en te Osnabrück.

5 Sten Bielke.

6 Codenaam voor Frankrijk.

7 Codenaam voor Zweden.

8 Codenaam voor Pommeren.

9 Codenaam voor Engeland.

10 Charles Du Bois, baron d'Avaugour.

[p. 245]

Poscenti, ut libere dicerem, ecquid grata Suedis fuisset obita ab eo antehac legatio¹, dixi me pro ea gratias regi² egisse verbis amplissimis. Tamen non tacuisse me etiam dolorem nostrum de amissa Prussia: cum id a nobis datum sit Germaniae rebus, eo justius nos a rege opem exspectare auxiliarem, tum in bellum tum in pacem nostro e commodo faciendam, in quo illud praecipuum, ut maneret penes nos Pomerania, magnum futurum pacis firmamentum, quod, si fallerent Austriaci, scirent paratos e Suedia vindices.

Commendavi ei etiam ducis Bernhardi³ negotium, quod trahi non posset sine communi malo ac periculo crescentibus adeo per Germaniam hostium copiis.

De Colonia quanquam contradicturi non simus, si ab hoste invitemur, videri tamen mihi urbem et religionis et partium studio nobis infestam neque satis magna cum libertate ibi fore qui res nostras facturi essent. Angli vero - nam utrumque⁴ vidi - negant credere se quenquam suorum iturum Hamburgum, nisi foedus hoc coëat.

Ego in meis antehac conjecturis persto eoque magis, quod abiturum se brevi hinc dicat Licestrius tanquam transacta re. Idem a me petit exemplum foederis quod anno 1631 Suediam Galliamque inter convenit; negavi habere me. Videntur existimare nos ex pactis ejus temporis satis obligatos non pacisci cum hoste nisi Germanis omnibus principibus restitutis ita, ut novum nobiscum foedus inire non teneantur. Sed cum aperte id non objiciatur mihi, respondere, quod alioqui difficile mihi non foret, supersedeo.

Video eosdem Anglos, de omnibus eis, quae pro Brandeburgico⁵ super Pomerania dici possunt, plene edoctos. Galli quoque eam amicitiam spe, ni fallor, inani, quod putent id suffragium aliquando domui Austriacae posse subduci, fovent. Et hi et illi id agunt, ut Suedi suas rationes ad ipsorum commoda aptent.

Mitto postremas literas, quae inter regem cardinalemque⁶ et comitem Suessionensem⁷ commutatae sunt: tum quae ore postulari a rege jussit idem Suessionensis. Puto solo hostium metu impetraturum eum⁸ ne quid sibi noceatur hoc quidem tempore.

A ducis Bernhardi milite in comitatu Burgundiae dicuntur caesae cohortes, quae regimenta dicuntur, hostium duae; alii aequatam cladem narrant.

At pactiones illae Rhaeticae mire aulam, mire Italiam sociosque omnes turbant. Rohanii uxor⁹ cardinali coram objecit patri Iosepho¹⁰ praedictum id a se ipsi neque allata, quae debebant, remedia ipso negante id dictum sibi.

Serbellonus¹¹ ad lacum Comensem habet IV M peditum, VI C equites. Orant

1 Zie VII p. 338 n. 16.

2 Lodewijk XIII.

3 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

4 John Scudamore en Robert Sidney, graaf van Leicester, resp. ordinarius en extra-ordinarius Engels gezant te Parijs.

5 Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg.

6 De Richelieu.

7 Louis de Bourbon, graaf van Soissons.

8 De uitgave der Epist. heeft hier abusievelijk ‘cum’.

9 Marguerite de Béthune († 1661).

10 François Leclerc du Tremblay -père Joseph-, de bekende gunsteling van De Richelieu.

11 Johann, graaf van Cerbellon -Giovanni, graaf Serbelloni-, commandant van de Spaanse troepen in de Cômasque.

[p. 246]

eum Rhaeti, retro ducat copias, putaturque facturus, ubi ex Rohanii sponsione Galli Rhaetorum finibus ac Valle Telina decesserint. Bremo et Casali metui video, et ne tam Mantuanus¹ quam Sabaudus² seorsim pacem facere seque periculo eximere occupent.

In Margarita insula aliud castellum exiguum juxtaque puteus aquae dulcis, cujus tenuis in ea insula copia est, venere in Gallorum potestatem. Sed et ab Italia auxilia quaedam Hispanis advenere et archiepiscopi Burdegalensis³ Harcurtiique⁴ dissidiis Gallica consilia, ut fere ubique, turbantur.

Dicitur novus imperator⁵, si ita appellare eum fas est, jesuitis edixisse, ne posthac laborem sumant consiliis publicis semet ingerendi, ut quibus patrem suum⁶ minus feliciter usum judicet. Pro certo habeo nihil magis ex usu esse domui Austriacae ad muniendam vim imperii sui quam protestantium romanensiumque per Germaniam libratas tenere vires et utriusque partis modo gratia, modo metu res suas firmare atque provehere, ut Rudolfus⁷ et ante eum Maximilianus⁸ fecere. Sed ubi superstitione capti principes sacerdotibus se dant regendos, praevalent consilia violenta, periculosa, et pontifici⁹ quam principibus, ut fortuna maxime faveat utiliora.

Intelligimus et antistitem Herbipolis¹⁰ et Melonem¹¹ cum suo collega¹² iter suum tarde promoturos, ne Coloniam ante Gallos adveniant. Interim ab Hispano¹³ Schinchinellius¹⁴, hospitiorum metator, Coloniam venit.

Multum pecuniae et Brisacum et Hildeshemium venisse audimus ad parandos hosti commeatus. Dux Bernhardus accepta jam pecunia equos trahendis machinis conquirit.

Deum precor, Excellentissime atque Illustrissime Domine, ut pacis bellique res ad bonum ac gloriam reginae¹⁵, Suedici nominis, Tuae Sublimitatis regat.

Tuae Sublimitatis cultor devotissimus
H. Grotius.¹⁶

1 Carlo Gonzaga, hertog van Mantua.

2 Vittorio Amedeo, hertog van Savoye.

3 Henri d'Escoubleau de Sourdis.

4 Henri de Lorraine, graaf van Harcourt-Armagnac.

5 Ferdinand III.

6 Ferdinand II, op 15 februari 1637 overleden.

7 Rudolf II (1552-1612).

8 Maximiliaan II (1527-1576).

9 Urbanus VIII.

10 Franz von Hatzfeldt und Gleichen, bisschop van Bamberg en Würzburg.

11 Francisco de Mello.

12 Antonio Ronquillo, kanselier van Milaan.

13 Philips IV.

14 Graaf Schinchinelli. De uitgave der Epist. heeft de lezing: Schinchinella.

15 Christina van Zweden.

16 Het onderschrift ‘Tuae Sublimitatis ... Hugo Grotius’ ontbreekt in de uitgave der Epist.

Lutetiae, 14/24 Aprilis 1637.

Adres: Axelio Oxenstiernae, Sacrae Reg. Maj. Regnorumque Sueciae Senatori et Cancellario.