Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 8

2938. 1637 januari 29. Aan L. Camerarius³.

Illustrissime Domine,

Multiplicem tibi gratiam debeo, quod die hujus mensis 25 binas abs te accipio litteras, XX et XXX Decembris datas⁴, chartis legi dignissimis comitatas et ipsas per se uberes. Perplacet illud de pace Antalcidae⁵. Aysemam⁶ impetraturum puto, ut imperatori⁷ et ipsius partes sectanti Germaniae Batavi pro pacatis habeantur, in speciem scilicet et mansuro more bellum gerendi sub persona. Gaudeo probari tibi ducis Rohanii⁸ laborem ea in arte, in qua sane excellit.

Captivi, quos cepit dux Bernhardus⁹, ajunt Galassium¹⁰ cum VI millibus ivisse trans Rhenum. Caeteras ejus copias satis magnas cis Rhenum mansuras sub duce Carolo¹¹ additis, quos is habuit quosque e Comitatensibus conscripsit novos. Ab his percursari quae inter Ararim Rhodanumque sunt Lugdunum fere usque captis ibi et arcibus et a parte eorum obsideri Montempellicardum literae illis ex locis nuntiant.

In maritima Aquitaniae ora manet Hispanus. Vere futurum, ut pellatur, spem dat Espernonius¹², si modo ab internis motibus quiescat Gallia, quod rex¹³ unice optat misso ad fratrem¹⁴ D. Leone¹⁵.

3 Copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 63. Gedrukt Epist., p. 298. Ludwig Camerarius was ordinarius Zweeds gezant in Den Haag. De copie te Uppsala bevat enige onnauwkeurigheden.

4 De brieven van Camerarius aan Grotius ontbreken.

5 Antialcidas, ook wel Antalcidas genoemd, was de Spartaanse generaal die na de Peloponnesische oorlog een bondgenootschap tussen Sparta en Perzië bewerkstelligde om de Griekse Staten tot gehoorzaamheid aan Sparta te dwingen. In 386 v. Chr. werd de vrede van Antalcidas of koningsvrede gesloten, waarbij onder meer Athene en haar bondgenoten gedwongen werden de steden van Klein-Azië aan Perzië af te staan.

6 Foppe van Aitzema, afgezant van de Staten-Generaal naar keizer Ferdinand II.

7 Ferdinand II.

8 Henri, hertog van Rohan. De opmerking slaat op het boek van De Rohan, Le Parfaict Capitaine. Avtrement L'Abregé des Gverres de Gavle des Commentaires de Cesar. Avec qvelqves remarqves sur icelles, suiuy d'vn Recueil de l'Ordre de gverre des Anciens, ensemble d'vn Traitté particulier de la Guerre. A Paris Chez Iean Hovzé au Palais, en la Gallerie des Prisonniers, à la Renommée. M.DC.XXXVI. Vgl. nos. 2790 en 2878 (dl. VII).

9 Bernhard, hertog van Saksen-Weimar.

10 Matthias, graaf Gallas.

11 Karel IV, hertog van Lotharingen.

12 Jean Louis de Nogaret de La Valette, hertog van Epernon.

13 Lodewijk XIII van Frankrijk.

14 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.

15 Charles Brulart de Genlis, prieur de Léon, gezegd Brulart de Léon.

[p. 58]

Mari nihil agitur et Crequiacus¹ bello Italiae infelici semet exuit. De Placentia in exspectatione ac metu sumus.

Legatio Coloniam multas habet moras. Non vult cardinalium opera reges uti pontifex², et ipse Lugdunensis³ haud satis par negotiis. Putantur eo ituri Crequiacus, S. Chaumontius⁴ et Davausius⁵, excusato Feuquerio⁶.

Angli legati⁷ spem nobis dant aliquam foederis, cujus rei causa Ogerius⁸ in Angliam iverit. Quale id sit futurum foedus, nec ipsi dicunt et conjectatio est difficilis. Meliora augurarer, si parlamentarium conventum tolerare posset illa aula et si de mari cum Batavis certamen sopiretur. Tuos monitus subjicere legatis non desino et ostendere, quantum sit captare temporis articulum.

Quae de redditis a comite Arundelio⁹ literis causaque ejus rei scribis, eadem hic ab Anglis intelligo. Suediae sententiam super pactis a S. Chaumontio¹⁰ delineatis exspecto cum primis magni cancellarii¹¹ litteris unaque de legatione¹² ad Coloniensem conventum. Mihi neque locus satis aequus videtur protestantibus neque salva fore dignitas, ubi pontificis legatus¹³ res digito temperabit.

A duce Megalopolita¹⁴ serio cupi pacem ut credam, facit rerum ipsius status pace quam bello futurus melior.

Danus¹⁵ quod agit, quo agat animo, plurimum refert. Si minaciter agit, apud gentem magnanimam veterumque injuriarum nondum satis oblitam parum proficiet.

Landgravii¹⁶ memores spero Gallos fore, non quod semper faciant quod debent, sed quod praesens eos necessitas impellat. Nobis tamen nihildum dant, sed daturos se dicunt.

Batavis onera crescunt in annos ex edaci foenore idque haud dubie multos agit in belli taedium.

Regem Romanum et electum et inauguratum constat¹⁷. Id novam pariet controversiam Coloniae de jure πϱοεδϱίας praeter veterem illam Hispanos inter et Gallos. Angli an eo missuri sint, dubitare se ajunt. Vellem cum Suedis apertius agerent bene semper de domo Palatina meritis. Classis eorum valida haud dubie alio utilius mitti posset quam adversum piscatores.

1 Charles Créquy de Blanchefort de Canaples.

2 Urbanus VIII.

3 Alphonse Louis du Plessis de Richelieu, kardinaal-bisschop van Lyon.

4 Melchior Mitte de Miolans, markies van Saint-Chaumont.

5 Claude de Mesmes, graaf van Avaux.

6 Manasse de Pas, markies van Feuquières.

7 John Scudamore en Robert Sidney, graaf van Leicester, resp. ordinarius en extra-ordinarius gezant te Parijs.

8 René Augier (of Oger), Engels agent in Frankrijk.

9 Thomas Howard, graaf van Arundel.

10 Het betreft hier het op 30 maart 1636 gesloten verdrag van Wismar, waarvan de ratificatie door de Zweden werd opgehouden.

11 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

12 Tot definitieve samenstelling van een Zweedse afvaardiging ter Keulse conferentie is het nooit gekomen.

13 Martio, kardinaal Ginetti.

14 Adolf Friedrich, hertog van Mecklenburg-Schwerin.

15 Christiaan IV van Denemarken.

16 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

17 Ferdinand, zoon van Ferdinand II, was op 30 december 1636 te Regensburg tot Rooms koning gekroond.

[p. 59]

Banerium¹ circa Erfurtum agere et nos hic discimus. Optimum est consilium, ut imperator, quando aliena parum cordi habet, suarum rerum damno ad pacem trahatur.

Iam nunc intelligo regem non ire Aurelianum, quod creditum fuerat, sed in itinere subsistere misso ad fratrem cum bonis conditionibus Chavigniaco².

Venit ad me et Feuquerius, incertus an iturus sit Coloniam. Nunc in praefecturam suam it Virodunensem. Is Crequiacum iturum non putat. Misit jam imperator suo regisque Hispani³ nomine literas tuti itineris pro Galliae legatis.

Dux Bernhardus hic futurus creditur intra octo aut decem dies. Laborabit, ut auctus copiis trans Rhenum sinatur ire. Sed metuendum, ne propiores curae id impediant.

Fama hic resurgit de nuptiis futuris inter Polonum⁴ et imperatoris filiam⁵.

Nuncius pontificius⁶ ab hac urbe ad regem profectus est dixitque amicis bona in spe pacis se esse.

Legatus Hispaniae⁷ cum rege Angliae⁸ diu collocutus scribitur.

Erfurtum jam in manu esse Banerii multorum literae significant.

Deus te tuosque servet, Illustrissime Domine.

Illustrissimae Dominationi
Tuae omni cultu atque observantia addictissimus
H. Grotius.

1 De Zweedse maarschalk Johan Gustavsson Banér.

2 Léon le Bouthillier, graaf van Chavigny.

3 Philips IV.

4 Wladislas VII (IV) van Polen.

5 Cecilia Renata.

6 Giorgio Bolognetti.

7 Don Iñigo Veléz de Guevara, graaf van Oñate y Villa Mediana.

8 Karel I van Engeland.

Lutetiae, 19/29 Ianuarii 1637.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala: Redd. Hagae A.^o 1637 d. 9/19 Febr.