Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 7

2849. 1636 november 21. Aan L. Camerarius¹².

Illustrissime Domine,

Liberali scriptioni tuae multas gratias debeo. Illas XXVI datas Octobris, die mensis hujus XVII, biduo serius alteras, II Novembris scriptas, per landgravii¹³ consiliarium¹⁴ accepi. Quas miseras Coloniensis consiliarii¹⁵

12 Copie Den Haag, ARA. Eerste afd. coll. Hugo de Gr. Aanw. 1911 XXIII no. 2, p. 97; copie Uppsala, UB., cod. 388a, ep. 57. Gedrukt Epist., p. 280. De copie te Den Haag vertoont een aantal slordigheden. Geadresseerde, Ludwig Camerarius, was Zweeds gezant in Den Haag.

13 Wilhelm V, landgraaf van Hessen-Kassel.

14 Jean Louis Sengel.

15 Extract van een seecker gheintercipieerde Brief, geschr. wt Ceulen den 3 Sept. N. St. 1636 de welcke een Raets-Heer vanden Cheurvorst van Ceulen aen een Raets-Heer van den Biss. van Wurtsburgh heeft gheschr., handelende van seer gewichtige saecken tot groot bedroch ende omleydinghe van s. Kon. Maj. van Engelandt ... s'Grav., Lud. Breeckevelt ... 1636 in F. Muller,

[p. 522]

¹⁵ interceptas, illico in

15 Nederlandsche Pamfletten, no. 2556. Deze zelfde brief staat afgedrukt in de Gazette de France, 12 dec. 1636, p. 781-782 met Extrait d'une lettre intercepte, escrite le 3 Septembre dernier par un Conseiller de l'Electeur de Cologne, à un autre du Conseil de l'Evesque de Wirtzbourg, & imprimée en Holande.

[p. 522]

Gallicum versas misi comiti Lycestrio¹. Is postero statim die misit, ut cum regiis ministris colloquium repeteretur, vir strenuus, et in rem communem optime affectus.

Agitur ea² res inter³ Gallos et Anglos de federe⁴ satis accurato silentio Gallis confectum negotium jactantibus, idem negantibus Anglis, sed ut spem bonam apparere affirment.

Zawatskius⁵ et per admissionales regios⁶ et per legatos Angliae⁷ et per Gallos, qui ipsum adibant, significatum mihi voluit se mei videndi cupidum mandatis impediri. Ego ita respondi, ut viderem illum necne, id neque Suedicae rei neque mea referre ostenderim. Sumsit secum imagines et Condaeae virginis⁸ et Mantuanae⁹. Succurrit illud Claudiani¹⁰:

Lena per innumeros iret pictura penates¹¹.

Caeterum Galli suasores se Palatini potius conjugii¹² fuisse credi volunt.

Corbiam tam cito in Gallorum venisse potestatem mirantur exteri Gallique ipsi. Verberata tantum circumjecta munimenta fuere nec amplius quam sex machinis integro vallo, fossa et aggere, qui fossae praetextus contrascarpa dicitur. Exiere valentes milites pedes equesque super mille ducentos. Sexcentorum aegrorum pars semisana neque bello inidonea. Ad victum bellumque necessariorum nihil defuisse constat. Sola medicaminum penuria adfertur, haud satis justa causa, ob quam intra septimum diem egregie munitum oppidum dederetur. Vigilum praefectus Belga¹³, qui mortui praefecti¹⁴ oppido locum implebat, ad Hispanos se referens suspicionem pecuniae acceptae diluere videtur. Ipsi qui exibant dixere causam, cur exirent, brevi apparituram. Id quid sit, diversa diversorum est conjectatio.

Galassius¹⁵ non sine incommodo ac periculo die XI mensis hujus ad fines comitatus Burgundiae pervenit illis in locis acturus hyemem an Germaniam repetiturus incertum.

Circa Bajonam sedecim ferme Vasconum millia collegit dux Valetta¹⁶. Non

1 Robert Sidney, graaf van Leicester, extra-ordinarius Engels gezant in Parijs.

2 Dit woord ontbreekt in de uitgave der Epist.

3 De copie te Uppsala heeft ten onrechte ‘in’.

4 De woorden ‘inter ... federe’ ontbreken in de copie te Den Haag.

5 De Poolse gezant Johan Zawadski.

6 Als zodanig treden op Nicolas de Berlize, Anne, graaf van Brulon, en René Giraut.

7 Behalve de boven, n. 1, genoemde Robert Sidney nog de ordinarius ambassadeur John Scudamore.

8 Anne Geneviève, dochter van Henri de Bourbon, prins van Condé; zie V, p. 321 n. 2.

9 Maria Louisa Gonzaga (geb. 1612); in 1646 huwde zij de Poolse koning Wladislas; zie III p. 206 n. 6.

10 Claudius Claudianus, latijns dichter; zie V, p. 35 n. 4.

11 Claudianus, Epith. de nupt. Hon. 25.

12 Nl. van een huwelijk van de Poolse koning met Elisabeth, dochter van de in 1632 overleden paltsgraaf Frederik V, de Winterkoning, en Elisabeth Stuart, dochter van Jacobus I van Engeland.

13 George de Brimeu.

14 Champagne.

15 Matthias, graaf Gallas, generaal-majoor in dienst van Ferdinand II.

16 Bernard de Nogaret d'Epernon de La Valette.

[p. 523]

affirmaverim verum esse, quod fama fert, captas a Gallicis navibus naves onerarias quatuor, quae belli paratum et alimenta valde desiderata ad Honorati Margaritaeque insulas ferebant.

Pontifex¹ Parmam et Placentiam vellet sibi tradi ad tempus pacis oppidulis quibusdam Parmensis agri jam ab Hispano irruptis.

Magnam hic exspectationem excitat res illa Transilvanica: nec minorem sperati nostrorum post tam illustrem victoriam successus: et jam aliquos fama nobis affingit. Avide etiam quaeritur, veneritne jam in Pomeraniam magnus cancellarius²; et missurane sit Suedia ad conventum Coloniensem, qui circa initium quadragesimae futurus hic dicitur. Velle se etiam cum Suedia agere, ubi cum Gallis convenerint, prae se ferunt Angli. Pax honesta nisi fida omnium conjunctione obtineri non potest: quo magis optem, adferri aliquid a D. Ioachimo³, quod maritimam contentionem leniat.

De Brasilia non possum non optima sperare ex virtute comitis Mauritii⁴.

Res landgravii meliores speramus, ubi se cum eo Leslaeus⁵ junxerit.

Postquam haec scripseram, intellexi conventu hesterno Anglos nihil aliud quam responsum perscriptum dedisse ad formulam federis, quae ex Gallia in Angliam transmissa fuerat.

Franciscus Melo⁶ et Mediolani cancellarius⁷ iter Coloniam ingressi sunt. Mittent eo et Helvetii et Rhaeti et Vallitelinates⁸. Omnium electorum⁹ exhibitas Ratisbonae literas audimus potestatem romani regis¹⁰ eligendi continentes. Manet ibidem qui res Angliae procuret sine legati nomine¹¹.

Motus novi a proceribus praesentia gravatis metuuntur in Gallia.

Librum Rohanii ducis¹², ut primum potero, mittam. Mitto interim quae de cladibus a Galassio acceptis hac in urbe in majus, ut fieri solet, vulgantur.

Deo, Illustrissime Domine, te tuosque commendo.

Illustrissimae Dominationi Tuae constanti cultu observantiaque devinctus
H. Grotius.

1 Urbanus VIII.

2 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

3 Albert Joachimi, heer van Hoedekenskerke, ordinarius Staats ambassadeur in Londen.

4 Johan Maurits, graaf van Nassau-Siegen.

5 Alexander Leslie; zie over hem V, p. 420 n. 2.

6 Francisco de Mello, graaf van Assumar, markies van Tor de Laguna.

7 Don Antonio Ronquillo.

8 Het gezantschap - dat Keulen nooit bereikt heeft - stond onder leiding van Georg Jenatsch; zie over hem VI, p. 76 n. 11.

9 Zie voor hun namen VI, p. 381 n. 13.

10 Op 30 december 1636 werd Ferdinand, zoon van keizer Ferdinand II, tot Rooms koning gekroond.

11 John Taylor, die na Arundels vertrek als agent in Regensburg achterbleef.

12 Henri, hertog van Rohan; zijn boek was getiteld: Le Parfaict Capitaine. Avtrement L'Abregé des Gverres de Gavle des Commentaires de Cesar. Avec qvelqves remarqves sur icelles, suiuy d'vn Recueil de l'Ordre de guerre des Anciens, ensemble d'vn Traitté particulier de la Guerre. A Paris, Chez Iean Hovzé au Palais, en la Gallerie des Prisonniers, à la Renommé. M.DC.XXXVI.

Lutetiae, XI/XXI Novemb. MDCXXXVI.

[p. 524]

Iam nunc audimus ivisse in Germaniam Galassium: relicto apud comitatum Burgundiae comite Martino¹.

1 Naar ik vermoed graaf Saint-Martin; zie Itinerarium Thomae Carve, Mogvntiae MDCXL, p. 185.

Adres: Ludovico Camerario, Reginae Regnique Sueciae Consiliario et Legato apud Praepot. Ord. Foeder. Belgii.

Boven aan de brief in de copie te Uppsala in margine: Hagae Comitis A.^o 1636 10/20 Xbris.