Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 6

2166. 1635 juli 1. Van G.J. Vossius¹⁰.

S.P.,

Quo tempore, Illustrissime Domine, literae meae affini Junio¹¹ reddebantur, jam itineri cum dom. comite¹² accinctus vix pauca ad me unum potuit exarare. Profitetur multum se tibi debere pro tanto affectu nec, si ante annos aliquos ea conditio esset oblata, alteram fuisse praelaturum. Nunc ita se Arundelianae domui obstrictum, ut bona cum gratia nequeat discedere. Praeterea jam isti se vitae generi adsuevisse; fore etiam, ut interrumpatur utile propositum de picturis veterum¹³ sepulturisque explicandis, quod in gratiam serenissimi regis¹⁴ et illustrissimi comitis sui jamdiu suscepit. Jam tres ad me libros transmisit eruditos

10 Hs. Leiden, UB., coll. Pap. 2. Eigenh. oorspr. Gedrukt Voss. ep., p. 295; Voss. Op. IV ep., p. 198. Gedeelt. gedrukt C. de Waard, Isaac Beeckman, p. 236. Antw. op V, no. 2108.

11 Franciscus Junius Jr.; zie no. V 2101, p. 479 n. 5.

12 Thomas Howard, graaf van Arundel; zie V no. 2101, p, 479 n. 6.

13 De Pictura Veterum libri tres verscheen in 1637 te Amsterdam.

14 Karel I van Engeland.

[p. 59]

sane plurimaeque lectionis, quos Blauwius¹ noster edere cogitat. Sequentur postea alii, non tam de arte quam artificibus ipsis. Credo pictorum sculptorumque illustrium ab omni aevo indicem velle texere, sed eum ad modum, quo actum mihi de Historicis Graecis² ac Latinis³, Giraldo⁴ de poetis. In hoc opere adhuc distinetur. Vellem filius tibi aut gener vel cognatione junctus aliquis tam pulcra in opera posset commodare, quomodo Hagae illustrissimus Camerarius⁵ generum⁶ a secretis habet. Sed ejus, qualem deposcis, non paullo latius se cura diffunderet, quia non regni solum Suecici negotia, vel etiam privata respicis; sed etiam quomodo studiis sacris pariter humanisque quam optime merearis de orbe Christiano atque erudito. Sed dum idoneus tibi ad ista quaeritur, fortassis non aspernanda sit opera Rijcwaertii⁷, de quo superioribus literis⁸ scribebam. Sagaci ingenio est ac latinis Graecisque literis instructus. Aetas etiam, quae indicium adferat; nam duodetrigesimum excessit. Confiderem, si sub tuis agat oculis, remissurum de vitae genere laxiori paullo quam aedibus tuis conveniret. Sed super eo cum nemine hic loqui volui. Solum a Corvino⁹, et aliis deposcitur, ut ne eum in Gallias ire patiar sine commendatitiis ad te meis. In quo me amico homini difficilem non praestabo. Utcunque enim fortasse aliquid sit, quod in hoc juvene culpari mereatur, si tamen is esse deinceps volet, quem speramus, magnum sibi et pulcrum nomen parare possit.

Nescio an superioribus ad te literis scripserim de amplissimo Guilhelmo Noomsio, Arlanderveniae domino¹⁰, persistere eum in proposito de acquirenda in Galliis equestri dignitate. Jam ante annos aliquos, priusquam in patriam redires, egi de eo tecum per literas¹¹. Nunc poscit, ut negotium hoc iterum commendem: malle tibi quam alteri se debere. De pretio, memini jam annis superioribus dedisse alteri in mandatis, ne quid moram adferret. Forte erit, quod paullo aversiorem te vel uxorem reddiderit. Scio, quid dicatur. Sed mihi historia omnis notior quam alteri: quippe qui utrimque non inutilem sanando malo operam navarim. Sed parum tutum est omnia literis committere. Solum dixero multis partibus minus

1 Gezien het feit, dat Vossius verderop van ‘Blauwius senior’ spreekt, zal hier bedoeld zijn Dr. Johan Blaeu (1596-1673), uitgever en cartograaf te Amsterdam en deelgenoot in de boekhandel-uitgeverij van zijn vader Willem Jansz. Blaeu; hij was ook in de rechtswetenschappen bekwaam.

2 Gerardi Ioannis Vossii De Historicis Graecis libri quatuor, Lugduni Batavorum, Apud Ioannem Maire. Anno 1623.

3 Gerardi Ioannis Vossii De Historicis Latinis libri tres, Lugduni Batavorum, Apud Ioannem. Maire. Anno 1627.

4 Lilio Gregorio Giraldi (1479-1552), Italiaans dichter en oudheidkundige. In 1545 had hij te Bazel doen verschijnen Historiae poetarvm tam Graecorvm qvam Latinorvm Dialogi decem, quibus scripta & uitae eorum sic exprimuntur, ut ea perdiscere cupientibus, minimum iam laboris esse queat. Cum Indice, locupletissimo en in 1551 Lilii Gregorii Gyraldi Ferrariensis Dialogi duo de Poëtis nostrorum temporum ad Ill. Diam Renatam Ferrariae et Carnvti Principem. &c. Florentiae MDLI.

5 De Zweedse gezant in Den Haag, Ludwig Camerarius.

6 Dat zal Friedrich Dorvilius geweest zijn, gehuwd met Maria Modesta; Camerarius' andere dochter, Anna Catharina, huwde eerst in 1642 met Paul Strasburgk.

7 Justus Rijckewaert; zie V no. 2101, p. 479.

8 No. 2101.

9 Johannes Arnoldi Corvinus; zie IV, p. 4 n. 8 en ibid., p. 20 n. 1.

10 Willem Nooms, heer van Aarlanderveen; zie over hem III, p. 61 n. 6.

11 Zie bijv. IV no. 1665, p. 428.

[p. 60]

in hoc culpae esse quam aliquis rei gestae totius nescius existimaret. Sed de isto satis. Tu, scio, et illi et familiae tui amantissimae, hanc operam non denegabis.

De filii tui Petri Grotii¹ animo super profectione in Indias jam diu mihi constitit ex liberis meis et iis, apud quos habitat. Ante sesquiannum quidem non abhorrebat: eoque diligentius studiis illis operam dabat, quae ad illud vitae genus conducunt. Nutare autem visus, ex quo hic sparsa quaedam de meliori sorte, quae familiam maneret. Ubi autem certus nuncius de summa retulit dignitate tua, plane cogitationem istam abjicere visus est. Nec leviter eum firmavit, quod, cum in urbe hac illustrissimus dominus cancellarius² pedem posuisset, benigno admodum sermone sit exceptus in tantum, ut, quo magis ad studia virtutemque accenderet, sponte filio promiserit velle se cogitationem quoque suscipere ejus promovendi. Volui et ipse filii tui animum tentare, atque adeo, si non prorsus esset alienus, magis ad iter accendere. Sed frustra me fore statim perspexi, et jam dudum sese aiebat de isto ad parentem perscripsisse. Imo si candide me velis scribere, quod censeo, - velle te scio - prope omnium, qui hic sumus, judicium est, si nimium a matre vel maternis amicis urgeatur, sic interpretaturum, quasi ob corporis vitium³ minoris censeatur longeque relegetur ad Garamantas vel Indos. Novi ego commodo filii maxime studeri. Sed non hoc aetas ista statim capit, nec desunt, qui, ubi intelligunt parentum propositum, longe aliter apud eum interpretentur, praesertim ex adolescentibus. Scis moribus Batavis satis esse insolens, ut quis eo mittatur, nisi qui minus se vita probet. In tuo negant quicquam requiri, quod praestare ipse possit. Invisit hac hebdomade me Realius⁴, is qui praefuit nostris in India, cumque de filio tuo mentio incidisset, dubitare se multum ajebat, an non eadem, quae hic magis etiam obstare filio in Indiis possent, quae itinerum mari terraque difficultatem spectemus, qua autoritatem apud inconditos illos homines, vix homines.

Spero jam ante mensem et amplius acceperis Sophompaneam⁵, uti et opus nostrum Grammaticum⁶. Intelligo hic ex Amstelodamensibus nostris esse, qui ignari idem esse propositum filio tuo Petro, toti sint in Sophompanea Belgicis rythmis reddendo⁷. Ita mihi retulit Mostardus⁸, Reipublicae huic a secretis.

Realio, quem hisce diebus mihi adfuisse dixi, valde commendavi negotium Galilaei de Galilaeis⁹. Nec facile dixerim, quantopere optet, ut non alibi pedem figat. Ajebat se manibus pedibusque operam daturum; et idem ut agerem, volebat. Tamen de successu nihil audebat spondere. Hortensius¹⁰ mire exoptet hoc ipsum, atque una senior Blauwius, ut alios taceam. Facilius esset negotium, nisi tam multi

1 Grotius' tweede zoon Pieter, die voor zijn studie in het vaderland verbleef en op wie Vossius een wakend oog hield; zie over hem V, p. 73 n. 5.

2 De Zweedse rijkskanselier Axel Oxenstierna.

3 Pieter was nl. mank.

4 Laurens Reael; zie over hem III, p. 191 n. 3.

5 Hvgonis Grotii tragoedia Sophompaneas. Accesserunt, Tragoedia ejusdem Christvs patiens, et sacri argvmenti alia, Ex editione anni MDCXVII recusa emendatiora. Amsterdami, Apud Gvilielmvm Blaev, MDCXXXV. Ter Meulen-Diermanse, no. 157.

6 Gerardi Ioannis Vossii De arte grammatica libri septem. Amsterdami, Apud Guilielmum Blaeu 1635.

7 Sophompaneas Tragedie Vertaelt wt het Latijn vanden Heer H. de Groot. t' Amsterdam, By Wilhelm Blaev, MDCXXXV. Deze vertaling is hoogstwaarschijnlijk van de hand van Grotius' zoon Pieter; zie Ter Meulen-Diermanse, no. 161 en remarques.

8 Daniel Mostaert (1590 of 1591-1642), sedert 1622 secretaris van de stad Amsterdam.

9 Over Galilei zie V no. 2108, p. 489 n. 7.

10 Martinus Hortensius -Maarten van den Hove-; zie V no. 2108, p. 490 n. 1.

[p. 61]

ex iis, qui clavum tenent, pecunias majoris facerent quam doctrinam et urbis gloriam; quod ipsum mihi etiam visus sum cognoscere, ex consulis Flamingii¹ relatu. Nam et eum conveni. Nec deero deinceps aliis compellandis, qui aliquid et possint et velint. Leonis Allatii de Psellis et eorum scriptis diatribam² vidi et legi, et doctrinam viri aestimo; ac jam locutus sum cum Blauwio seniore de ejus scriptis hic divulgandis. Nec abnuit, sed exspectat reditum filii Jurisconsulti³, qui jam duos prope menses Goudae est cum uxore⁴. Absque ejus amoribus fuisset, non Sophompaneas tuus tam spissum fuisset negotium; ut eo tardius scriberem, quia alieno me nomine puderet. Nihil in Blauwiis ita displicet, quam quod tam multa recipiant in se et adeo tarde promissa exsolvant.

Corvino, cujus mensa fruitur filius⁵, si vel tribus verbis responderis vel saltem literis meis salutem adscripseris, ut ostendere valeam, de affectu veteri nihil decessisse ex eo, quod filium tuum juris scientia imbuere studuerit, rem facies et illi et conjugi⁶ ejus pergratam. Facile omnes suspicioni indulgemus. Mihi quidem nec seritur nec metitur. Sed scis, quid velim. Et facile vides sic vel hoc vel illud agendum, ut sponte istud a te profectum esse videatur.

Alia quoque veniunt in mentem, sed tertiam cum paginam implerim, caetera literis alteris reservo.

Deus Optimus Maximus te, illustrissime domine, cum familia tota, diu, Christiani orbis bono et reipublicae literariae conservet.

Illustrissimi nominis tui cultor
Ger. Jo. Vossius.

1 Dirck Cornelisz. de Vlaming van Oudtshoorn (1574-1643), in 1630, 1633, 1635, 1640 en 1642 burgemeester van Amsterdam.

2 Over Leo Allatius zie V no. 2108, p. 490 n. 3. Zijn De Psellis et eorum scriptis was in 1634 te Rome verschenen: Leonis Allatii de Psellis, & eorum scriptis Diatriba, ad Nobilissimum & Eruditissimum Virum Jacobum Gaffarellum D. Aegidii Priorem. Romae apud Mascardum 1634.

3 Dr. Johan Blaeu; zie p. 59 n. 1.

4 Geertruid Vermeulen (†1676), met wie Blaeu in 1634 te Gouda in het huwelijk was getreden.

5 Pieter de Groot.

6 Annetgen Paedts.

Amstelodami, MDCXXXV.

Kal. Quinctilibus.

Adres: Illustrissimo viro, Hugoni Grotio, Suecici regni legato ad regem Christianissimum. Lutetiam Paris.

In dorso schreef Grotius: Iunii 1635. Vossius.