Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

[p. 462]

2088. 1635 mei 10. Aan A. Oxenstierna¹.

Excellentissime Domine,

Ex quo heri scripsi² tuae Sublimitati, edictum hoc accepi, quo mercatura omnis inter subditos Galliae regis³ et Hispaniae regis⁴ tollitur. Laforcium⁵ intelligimus jam in Burgundiae comitatu habere castra, et missus ad eum Botruius Nogani comes⁶, qui cum Sublimitate tua coenavit Compendii, adferre dicitur mandata audendi hostilia. Bulionius dux⁷ mari in Galliam venit principis missu Arausionensis⁸, ut communicet cum rege belli gerendi consilia regem ipsum sperans se inventurum Masierae ad Mosam.

Perronam rex munit diligenter. Electorem Trevirensem⁹ denuo repoposcit. Exercitus regis in hostem iturus dicitur esse viginti millium et quinque peditatus, sex millium equitatus, nec minor alter exercitus relinqui ad Picardiae Campaniaeque fines. Et haec sunt, quae professi belli spem plerisque faciunt.

Non desunt tamen hominibus rem tam diu promissam tarde credentibus sua argumenta. Nam dicitur rex coelum istud Belgico vicinum non satis ferre et jam omnia ad Germani parari ejus hospitio; alii ad Castellum Tiderici ad Matronam amnem loco non inamoeno substiturum putant. Legatus Venetus¹⁰ affirmat certo compertum sibi Masarinum¹¹ jam obtinuisse ab imperatore¹² et ab Hispano, ut legati ab ipsis ad tractandum pacis negotium destinentur. Haec utramque in partem dubia expediet tempus, ut videtur, haud longum.

De fratre regio¹³ conceptus ingens metus residere incipit. Nannetas usque se proripuerat omnibus qui circum ipsum erant consilii ejus incertis, nisi quod creditur voluisse longius ire ad Nazarae portum, qui Ligerim mari immittit, inde Angliam, qui ferme unus illi receptus restabat, consumpta apud Hispanos fide petiturus. Illico missi confessionarius¹⁴ et majorum ipsi arcanorum conscius minor Butillerius¹⁵, qui quovis modo consilia tam male cocta impedirent. Et jam mutato animo retro versus ad Turonas, ut fama est, pervenit.

Vallis Telinae habitatores jam olim multa questi de duris Rhaetorum imperiis et Monsonianis pactis beneficio Galliae libertatem nacti Rhaetis vix imagine imperii relicta dederunt se in fidem tutelamque Galliae et Rohanium¹⁶ sibi prae-

1 Hs. Stockholm, RA., Orig. eigenh. ondertek. Gedrukt Epist., p. 145; Oxenst. Skrifter 2 afd. II, p. 32.

2 No. 2082.

3 Lodewijk XIII.

4 Philips IV.

5 Jacques Nompar de Caumont, markies van La Force; zie no. 2056, p. 423 n. 2.

6 Nicolas Bautru, graaf van Nogent (1592-1661).

7 Frédéric de la Tour d'Auvergne, hertog van Bouillon.

8 Frederik Hendrik.

9 Op 26 maart was de keurvorst van Trier, Philipp Christoph von Sötern, met zijn hoofdstad in handen van de Spanjaarden gevallen.

10 Alvise Contarini di Nicolo.

11 Jules Mazarin - Giulio Raimondo Mazzarini - extra-ordinarius nuntius van Urbanus VIII bij het Franse hof.

12 Ferdinand II.

13 Gaston Jean-Baptiste de France, hertog van Orléans.

14 Charles de Condren (1588-1641), Frans theoloog, generaal van de congregatie der oratorianen.

15 Léon le Bouthillier de Chavigny.

16 Henri, graaf van Rohan.

[p. 463]

fectum poscunt. Ita Galli illo Italiae Germaniaeque transitu insesso occupandi et transitus alterius, quem Montem Godardi vocant, Helvetiorum in finibus creduntur agitare consilia suis consulentes rebus, sociis an eadem sint placitura, non nimis solliciti.

Praeses Maliaeus¹, qui Galliae legationem obiturus erat illis in regionibus, ad quas Sublimitas Tua proficiscitur, subita caecitate percussus, alterius subrogandi laborem aulae reliquit.

Ad aerarii curatorem Bulionium² misi rursum; domi esse negabatur. Forte non sit abs re, quando tam longe abest filius Butillerius³, si Sublimitas Tua ad patrem⁴, qui aulam sequitur, scribat et a filio regis nomine promissa ut praestentur, flagitet.

Broersonus⁵ hac nocte quievit melius medicisque spes crescit.

Deus ipsi sit propitius idemque, Excellentissime Domine, Tuam Sublimitatem sospitet.

Lutetiae, anno 1635. Maji Decimo ex cal. novo.

Sublimitatis tuae cultor devotissimus
H. Grotius.

1 Een zekere Mailli.

2 Claude de Bullion, sieur de Bonelles, surintendant des finances en secrétaire d'Etat.

3 Zie p. 462 n. 15.

4 Claude le Bouthillier.

5 Erik Brorsson Rålamb; zie no. 2082, p. 453 n. 7.

Iam cum has vellem claudere accipio e Batavis literas. Princeps Arausionensis gravi tentatus podagra commodum ea levatur, praemisso jam Noviomagum exercitu ituro, quantum ex pecuniarum rerumque aliarum paratu colligi potest, longius ab finibus. Ipsi rex etiam in suum exercitum concedit imperium, nisi aut rex ipse aut frater ejus aut dux cardinalis⁶ adsint. Angli haec omnia suspectantes illam viginti sex navium classem⁷ paratam habent velis faciendis; quos in usus, incertum.

Aerarii Anglicani praefectura multis destinatur, sed proximus ei spei habetur Cottingtonus⁸. Exercitus Hispanicus ad Diestam urbem Netamque amnem coit, et putatur ibi in vicina illis partibus descensurus cum Piccolominio⁹ Mansfelsius¹⁰.

6 De Richelieu.

7 Hierover herhaaldelijk in voorgaande brieven.

8 Francis, lord Cottington; zie echter no. 2075, p. 445 n. 8.

9 Ottavio d'Arragona, prins van Piccolomini, hertog van Amalfi.

10 Philipp, graaf van Mansfeld.