Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 5

1970. 1635 januari 29. Van N. van Reigersberch¹.

Mon frère,

Wt schrijvens van andere van den xj deser wt Mons ende van den XI aen mij wt Paris neme ick hope, dat den naesten ordinaris, die met het eynde van dese weecke moet arriveren, mij tijdyngen brengen sal van uEd. goet arrivement, waernaer ick wtermaten zeer verlange, ende om met eenen te verstaen, wat bejegenynge uEd. van onse extraordinaire² sal hebben gevonden; ende voorts successivelijck, wat in dat rijck³ passeert met praeadvertentie, hoe verde uEd. goet vint, dat Irenaeus⁴ daervan communicatie sal mogen doen, blijvende Jovinianus⁵, onaengesien de groote veranderynge, die hij mij heeft geseyt te mercken in het humeur van ons Neeff⁶, van opinie, dat Justinus⁷ ende de sijne aen Gracchus⁸ moeten toonen, dat sij Cimon⁹ ende Sophocles¹⁰ soucken te dienen.

Over eenyge dagen uEd. schrijven van den VII wt Mons hebbende ontfangen vont ick goet, dat aen vele vrienden ende onder anderen mede ons Neeff te communiceren, die mij met veele woorden getuychde ten hoochste te sijn verblijt over het honorabel employ, 't welck de croone Sweden uEd. heeft gelust te geven, begerende ick uEd. daervan getuygenisse soude willen doen hebben.

1 Hs. U.B., Amsterdam, coll. RK., M 3^b. Eigenh. oorspr. Beantw. d.n. 1977. Gedrukt Rogge, Br. N. v. Reigersb., p. 136.

2 Johan de Knuyt en Dr. Adriaen Reyniersz. Pauw.

3 Frankrijk.

4 Schuilnaam voor Nicolaes van Reigersberch.

5 Schuilnaam voor Nicolaes van Reigersberch.

6 Frederik Hendrik; zie betreffende deze schuilnaam J. Fox, Hugo de Groot en de Gravin van Hohenlohe-Langenburg in Nederl. Archievenbl. 1962 - 1^e afl., p. 40.

7 Grotius. Van deze en de volgende schuilnamen staat de betekenis erboven geschreven.

8 Schuilnaam voor Frederik Hendrik.

9 De Geunieerde Provinciën.

10 Schuilnaam voor Frederik Hendrik.

[p. 303]

Met Manlius¹ staet het als ick uEd. voor desen hebbe geschreven; naer alle gedaen devoiren om hier te commen² toont hem geresolveert op het advis bij een confident hem gegeven van te obedieren³, hoewel sijn vrienden meenen dat hij met de incomste⁴ alles kan dissiperen⁵. Wij moeten wachten, wat sal volgen, dat bij⁶ Calaber⁷ qualijck is⁸ gaet vast. Soo uEd. aengaende die materie yet verneemt, sal goet wesen dat ick het oock weet.

De handelynge, die door extraordinaire soo lan(ge) in dat rijck is gedreven, hoewel alles secreet wert gehouden, geloven noch eenyge dat geen goede wtcomste voor desen staet hebben sal, sijnde d'intentie niet van in eenyge rupture te commen. De naeste tijdyngen oordeele dat claer de intentie van den cardinael⁹ sal openbaren.

Mij is geseyt, dat den cardinael-infante¹⁰ last heeft om dese provintiën nieuwe handelynge aen te bieden ende sijn eenyge, die gelooven, dat door een geestelijcke, gecomen onder pretext van andere afairen, alrede openynge daervan is gedaen. Bijaldien het Spaengien ernst is, mochten hier wel beleeffder als voor desen werden gebegent.

Den conynck van Polen¹¹, die noch te Dansick is off corts vandaer moet sijn vertrocken, sage garen, dat gesanten van dat lant tot de handelynge tusschen Sweden ende Polen werden gesonden, hetwelck oock wel in het voorjaer soude mogen geschieden. Naer hij hem hout, soo sal hij tot geen verder tresves verstaen. Een Poolsch edelman¹², onlanckx hier doorgetrocken, is gereyst naer Engelant; sijn bootschap wert geseyt te wesen om van het huwelijck van sijnen conynck ende de princesse van Bohemen¹³ voorder te spreecken. Dan die de conditien examineren meenen, dat het meer geschiet om eenych voordeel wt dat rijck te trecken als om yet finalijck te concluderen, alsoo hetgene de Polen garen souden bedyngen noyt sal werden gepresteert.

Tot redressement van de ruyterye, naer cassatie van negen ritmeesters ende stellen van andere, heeft men goet gevonden die te redigeren onder thien collonels ende majoors, acht compangniën onder yder. De collonels sullen hebben drie-

1 Adriaen Reyniersz. Pauw.

2 De woorden: ‘om hier te commen’ staan in de tekst in cijfercode: 73.30.57.110.66. 68.52.12.59.1040.72.62. met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

3 De woorden ‘van te obedieren’ staan in de tekst in code: 213.38.85.90.11.33.10.110. 4.74.46 met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

4 De woorden: ‘dat ...incomste’ staan in de tekst in code: 778.14.109....52.3.76.89.113. 78. 39.42.30.103.33 met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

5 Het woord ‘dissiperen’ staat in de tekst in code: 53.89.1080.79.64.75.66.33.6.

6 De woorden: ‘dat bij’ staan in de tekst in code: 289.11.109. met de ontcijfering door Grotius erboven geschreven.

7 Schuilnaam voor Frederik Hendrik.

8 De woorden: ‘qualijck is’ staan in de tekst in code: 65.69.70.7.109.12.15.

9 De Richelieu.

10 Don Fernando; zie over hem IV no. 1567, p. 299 n. 15 en ibid. no. 1652, p. 412 n. 11.

11 Wladislas VII (IV), sedert 1632 koning van Polen.

12 Alexander Przypkowski.

13 In 1637 huwde Wladislas Caecilia Renata (1611-1644), dochter van keizer Ferdinand II, en in 1646 Maria Louisa Gonzaga (1611-1667), dochter van Carlo Gonzaga, hertog van Mantua; met de prinses van Bohemen is bedoeld Elisabeth (1618-1680), de oudste dochter van Frederik V van de Palts, de Winterkoning, en Elisabeth Stuart.

[p. 304]

hondert guldens ter maent, de majoors hondert, ende sal dat gelt gevonden worden wt een compangie ruyters ende een vacerende te voet, tot dien eynde gecasseert.

Een Oostindis schip, gevaren wt Denemarcken, naer veel incommoditeyt op de reyse geleden ende veel assistentie in de zee van onse schepen ontfangen, is jegenwoordych in Ierlant gearriveert, wel geladen onder anderen met quantiteyt van nagelen.

Van Westindiën hebben wij geen tijdyngen.

Ick sal naer uEd. brieven wachten ende blijven

UEd. dienstwillygen broeder
N. v. Reygersberg.

Desen 29 Jann. 1635.

Adres: Monsieur Monsieur de Groot, Ambassadeur de la couronne de Sweden auprès de Sa M.^té très chrestienne. A Paris.

In dorso schreef Grotius: 29 Jan. 1635 N. Reigersberg.