Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 4

[p. 40]

1387. 1629 april 17. Van G.M. Lingelsheim¹.

S.P. Commode Robertinus² offert operam, si quid ad te literarum dare vellem. Vix audeo prae pudore, qui tanto tempore ad tuas longe gratissimas et exoptatissimas siluerim. Nihil praetendam ignaviae meae, tantum te obsecro, ut persuadeas tibi, nihil deminutum ex meo in te cultu et amore. Venator noster³ lentus est nactus discipulos Rehlingeros Augustanos⁴, quos iam deduxit Sedanum; non potuit extremam manum addere aureolo libello tuo de Veritate religionis in Germanicam linguam converso⁵, neque panegyrico, quem Grutero⁶ τῷ μαϰαϱίτῃ destinavit. Spero fore, ut quamvis tarde tamen promissis satisfaciat, in quo ego assiduus sum exactor.

Omnis libertas apud nos periit. Edictum religionis promulgavit Caesar⁷, quo decidit quidquid controversum fuerat hactenus non auditis iis, quorum interest. Bona ecclesiastica omnia occupata post Passaviensem transactionem anno 1552⁸, iubet sacro gregi restituere, ex pace excludit omnes praeterquam eos, qui anno 1530 Caesari exhibuerunt confessionem, idque pro declaratione subsequuta anno 1556. Ita Calvinistrae miseri profligantur ex Imperio. Id edictum Camerae Spirensi missum, ut secundum id lites definiant. Wirtembergicus dux⁹ iubetur una cum episcopo Constantiensi¹⁰ per Circulum Suevicum id edictum promulgare et exsecutioni mandare. Tantus terror armorum iniectus neque usquam quidquam praesidi comparet, ut omnium animi directi sint Saxone¹¹ adhuc torpente neque periculum suum animandvertente. Verum praestabat siluisse, quam te tristibus istis infestare. Tu perge amare

Tui amantissimum et virtutum tuarum cultorem¹²

XVII April. 1629.

1 Hs. U.B. Amsterdam, coll. R.K. R 31^c. Eigenh. oorspr.

2 Vgl. n^o. 1383, p. 31 n. 4.

3 Balthasar Venator; zie n^o. 1257, p. 300 n. 2.

4 De zonen van de Augsburgse patriciër Marx Conrad von Rechlingen, van wie de jongste, Ferdinand, later in dienst van Lodewijk XIV van Frankrijk tegen Engeland en de Republiek streed en tot de rang van vice-admiraal opklom.

5 Vgl. III n^o. 1257, p. 300 n. 2.

6 Over Gruter zie n^o. 1257, p. 300 n. 3; de Panegyricus in Janum Gruterum verscheen in 1630. Zie ook Ter Meulen-Diermanse, n^o. 289.

7 Ferdinand II had op 6 maart 1629 het Restitutie-edict uitgevaardigd, waarbij bepaald werd, dat de protestanten alle kerkelijke goederen, die zij sedert 1552 aan zich getrokken hadden, aan de katholieken moesten teruggeven.

8 Het verdrag van Passau van 15 juli 1552 bepaalde o.m., dat de protestanten vrijheid van godsdienst zouden krijgen. Zie voor het vervolg The Cambridge Modern History III, p. 141 vv.

9 Eberhard, hertog van Würtemberg (1614-1674), tot 1631 onder voogdij van zijn oom Ludwig Friedrich von Würtemberg-Mömpelgard en vervolgens tot 1633 van diens broer Julius Friedrich von Würtemberg-Weiltingen.

10 Joannes VI Truchsess von Waldburg-Wolfegg was van 23 december 1627 tot zijn dood 15 december 1644 bisschop van Constanz.

11 Johann Georg, keurvorst van Saksen (1611-1656, geb. 1585).

12 Handtekening afgesneden.

Adres: A monsieur Monsieur Grotius à Paris.

In dorso schreef Grotius: April 1629 Lingelsheim en nogmaals Lingelsheim.