Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 4

1377. 1629 maart 24. Aan Willem de Groot³.

Meministi puto, mi frater, illud in Lucano a nobis emendatum:

Finis et Hesperiae promoto limite Varus⁴.

Nimirum ex quo Gallia Romanis Cisalpina in Italiae nomen transiit. Is fluvius etiamnunc vorticosus est et δυσδιάβατος. Guisius⁵, qui ex Narbonensi littore brevi maris trajectu mox oram illam cum copiis legendam habebat, hunc maxime metuebat, cum ecce sub ipsum tempus transeundi ingens sabuli copia ex mari egesta ita huc se intulit, ut non vadosum illum, sed siccum faceret, foecundam Gallicis ingeniis materiam aggerem non factum, ut ad Rupellam, sed sponte natum, qui Iuris vindices copias transmitteret. Nihil ei invium, qui maria sternat arcendis hostibus, cujus itineri amnes se sternant, et nivolae alias rapidisque torrentibus infestae aequalem viam praebeant Alpes. Nam alter idemque major sub ipso rege⁶ exercitus facile conscenso jugo in descensu tria quae angustias obsepserant e ligno humoque valla impetu rupit, Susam in declivi situm oppidum eodem impetu tenuit; mox et arx ei oppido imminens deditur et propter castella quaedam volente Allobroge⁷, qui haec regi pignora tradidit, fore ut Hispanus Casale obsidio liberet et ipse commeatum justum eo inferat, ni Hispanus id praestet se vires cum regiis juncturum. Princeps Subalpinorum⁸ jam apud regem erat; uxor ejus⁹, regia soror, ibidem exspectabatur. Allobrox, quia aliquid habet, quod

3 Gedrukt Epist., p. 816.

4 Lucanus, Pharsalia I 404.

5 Charles de Lorraine, duc de Guise (1571-1640).

6 Lodewijk XIII.

7 Carl' Emanuele, hertog van Savoye.

8 Vittorio Amadeo (1587-1637), volgde in 1630 zijn vader Carl' Emanuele als hertog van Savoye op.

9 Christine (1606-1663), zuster van Lodewijk XIII.

[p. 21]

speciose persequi possit in Monteferrato, pro eo accipiet L millia ducatorum annua, in quibus erit et Trinum oppidum, quod jam armis captum tenebat. Alia quaedam oppida, quae itidem hoc bello occupaverat, tradentur imperatori¹, ut ea Mantuanus² ex ipsius imperatoris manu simul cum investitura accipiat; ita undique bellantium omnium existimationi consulitur. Cum Britannis quoque transactum creditur, sed inhiberi publicatio, donec huc inde legatio veniat.

Grollae exemplaria³ ut quamprimum nempe per amicum habeam, cures velim. Alenda enim fama est et amicitiae. De saevitia Lugdunensium in Corvinum⁴ non possum satis mirari. Quando isti homines ad Hollandicum ingenium redibunt? De Iure Foederatorum in dandis privilegiis et disputatum scio et ego quod faciunt usurpatum video, quo jure non video. Persto in sententia. Miror de Veritate Religionis Christianae⁵ nihil me intelligere. Cornelium⁶ prima occasione expecto. Petrum⁷ ad vos mittam. De Diderico⁸ videbimus. Filiae duae⁹ recte valent, tertia minima¹⁰ mortua est, prope est annus. Cornelius quominus mari veniat, sed bono comitatu, non intercedo. Alioqui et terra si occasio sit, mitti poterit, praesertim cum prope sit eam aetatem, quae impetrato commeatu non eget. Quae in Amstelodamenses magistratus scribuntur¹¹, siquis amicus huc venerit, velim videre; nam de consilio Lugdunensi quid D .Tileno ac proinde et mihi videtur¹², jam te didicisse existimo. Etiam quae aut Wassenarius¹³ aut ejus in scribundo successor post Aprilem 1625 collegerunt, rimari desidero. De Arausione quid scribam? Suspiciones et rumusculos? Scripsit eos ad consanguineum¹⁴ uxor. Certi aliquid? At non habeo, nisi hoc unum melius Falcoburgio¹⁵ cum rege quam suo principe¹⁶ convenire et metuere me valde, ne res in foedum exitum erumpat. Principi ut molitiones pro statu publico intus et extra tuendo bene succedant, etiam atque etiam precor; et ut vos omnes recte valeatis. Imprimis parentes.

Lutetiae 24 Martii 1629.

Ex usu lectorum censeam edi Grollae historiam ea mole ac specie, qua edita

1 Ferdinand II.

2 Carlo Gonzaga.

3 Grollae Obsidio, Amsterdam 1629; zie Ter Meulen-Diermanse, n^o. 712.

4 Zie n^o. 1376, p. 20 n. 1.

5 In 1627 te Leiden en te Parijs verschenen; in 1629 zag de tweede druk het licht bij le Maire te Leiden; zie Ter Meulen-Diermanse n^os. 944, 945, 946.

6 De oudste zoon Cornelis, die voor studie in het vaderland vertoefde.

7 Pieter, de tweede zoon, geb. 1615.

8 Diderik de Groot van Kraayenburg, de jongste zoon, geb. 1618.

9 Cornelia en Maria.

10 Françoise was in 1628 op anderhalfjarige leeftijd overleden.

11 Zie de in III n^o. 1340, p. 413 n. 1 genoemde pamfletten; en bovendien betreffende het advies der theologische faculteit te Leiden Knuttel, Pamfl. n^o. 3928. Zie verder nog Knuttel n^o. 3955.

12 Vgl. n^o. 1376 aanhef.

13 Claes Wassenaer, uit Heusden, geneesheer te Amsterdam en schrijver van Historis Verhaal alder ghedenckweerdichste geschiedenissen, die hier en daer in Europa, als in Duijtschlant, Vranckrijck ... en Neder-lant, van den beginne des jaers 1621 tot [1632] toe, voorgevallen syn. Amsterdam 1622 v v. Het werk werd vanaf 1631 voortgezet door Barend Lampe, eveneens een Amsterdams geneesheer.

14 Nicolaes van Reigersberch.

15 De gouverneur van Orange, Jan de Hertoge van Osmael, heer van Valkenburg.

16 Frederik Hendrik.

[p. 22]

est Bredana¹, ut conjungant qui volent opuscula argumenti non dissimilis nec tempore multum abjuncta.

Tuus tui amantissimus frater
H. Grotius.

1 Waarschijnlijk bedoelt Grotius het in 1626 bij Plantijn te Antwerpen verschenen, in 1629 herdrukte boek van Hermannus Hugo S.J., Obsidio Bredana armis Philippi IIII auspiciis Isabellae ductu Ambr. Spinolae perfecta, dat betrekking heeft op het vermaarde beleg van 1624/5. Ondanks kleine verschillen vertonen beide werken onderling sterke overeenkomst in uitvoering.