Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 3

1359. 1628 december 31. Aan Willem de Groot³.

Duabus tuis responsum debeo, mi frater, quod distuli, donec notus aliquis proficisceretur, quod nunc obtigit; qua occasione captata mitto libros de Iure belli ac pacis⁴ cum non exigua accessione. Horum curam tibi et amicis commendo, ut inter mea opera siquid recte judico, eminentium.

Regis in urbem εἰσελασία propridie dominicum natalem⁵ et in diem incidit pluvium et vitio gentis ordinis haud ea fuit, quae debuit, cura. Sumtuum alioqui satis factum in vestes oppidanorum, in arma, in naves, in currus, qui regem praeibant, in arcus, picturas, elogia.

Nunc de bello Italico fervent consilia. Casalis munimentum ad finem Februarii creditur posse semet tueri. Duodecim millia sub mareschallo Estraeo, cui antehac Coeuvrio nomen⁶, mari eunt descensura non procul Genua, in qua urbe partes Gallicae reviviscunt. Cum Monte Albano et vicinis oppidis pax nondum, rumores tamen de pace eo magis, quod huc Sulliacus⁷ venit, Rohanii⁸ socer. Amstelodamensibus gratulor animi magnitudinem et felicem successum precor adversus homines, quod sceleratissimum est, sub nomine ecclesiae turbidos.

3 Gedrukt Epist., p. 813.

4 De herdruk van zijn in 1625 te Parijs verschenen De Iure belli ac pacis zag eerst in 1631 het licht; zie Ter Meulen-Diermanse, n^o. 567 en remarque 2 aldaar.

5 In de tekst der Epistolae staat postridie. Dit kan niet juist zijn, want het feit had plaats op 23 december; vgl. n^o. 1354, aanhef. Zie ook M. le Vassor, Histoire de Louis XIII. Amsterdam 1757 III, p. 257.

6 Zie n^o. 1235, p. 260 nn. 6 en 7; zie ook n^o. 1357, p. 443.

7 Zie n^o. 1078, p. 54 n. 3; zie ook n^o. 1357, p. 443.

8 Henri de Rohan, de aanvoerder van de hugenoten.

[p. 446]

De Grolla¹ facies tu et affinis² quod ex usu publico videbitur, nam mihi talis scriptio ad gloriam nihil potest adjicere.

Redeo ὁμηϱιϰῶς ad priores tuas, in quibus quod mittis epigramma pluris mihi est quam tota Indicana advocatio³. Inscriptio illa, in qua est prostrata haeresis et caetera, est quidem inter plurimas alias oblata cardinali⁴, sed non electa. Mireris, quanta nunc sit seges orationum, poëmatum sermone Graeco, Latino, Gallico ubere materia de religione, de regis et cardinalis laudibus, de compedibus mari injectis, de fame ab invitis rebellibus depulsa.

Vale, frater optime, cum tua⁵, tuis nostrisque, parentibus maxime.

Pridie kal. Ian. XVI^cXXIX.

Mitto literas principis⁶ ad Rohanium parum clementes. Ad Camerarium literas⁷ cures rogo. Quid de Casaubonianis literis⁸? Nam, ni edantur, Tilenus suas reposcit. Ubi prodierit nova editio de Veritate religionis Christianae⁹, rogo aliquot exemplaria et quamprimum per te habeam, nam a multis magnisque obtundor. Non est quod qui editurus est libros de Iure belli ac pacis¹⁰ metuat privilegium Buoni¹¹, nam eum viventem et post mortem viduam interpellavi saepius, ut, quando deessent exemplaria, novam editionem molirentur. Quod cum distulerint per biennium, ceciderunt suo jure. Ita censent advocati regis. Pacis causa poterunt exemplaria ad ipsam mitti, quae in Gallia vendenda erunt.

Tui amantissimus frater
H. Grotius.

1 Zie n^o. 1304, p. 371 n. 1.

2 Nicolaes van Reigersberch.

3 De betrekking van advocaat der Oostindische Compagnie, waarnaar Willem de Groot - voorlopig nog zonder succes - dong. Vgl. Vollenhoven, Broeders Gevangenisse, p. 75 v.

4 De Richelieu.

5 Alida Graswinckel.

6 Bedoeld zal zijn Henri de Bourbon, prins van Condé.

7 N^o. 1358.

8 Zie n^o. 1358, p. 444 en de verwijzing in n. 5 aldaar.

9 Zie n^o. 1358, p. 445 n. 1.

10 Zie boven, p. 445 n. 4.

11 De Parijse uitgever Nic. Buon, die op 22 april was overleden. Hij had de eerste uitgave van De Iure belli ac pacis in 1625 bezorgd.