Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 3

1257. 1628 mei 13. Aan G.M. Lingelsheim¹.

Putabam iam ferendis adversis occaluisse me, neque novo vulneri in me locum patere, cum intellecto morbo tuo, optime Lingelshemi, totus inhorrui et experimento didici, quantum mihi ad indolentiam restaret. Sed te iam spero omnium bonorum votis, quae nunquam tibi desunt, utinam et meis, restitutum meliori valetudini, cuius spem bonam Venator tuus² mihi fecit, cui ego plurimum debeo, primum quod tui, id est hominis mei amantissimi, vices obire, deinde quod libellum meum, utinam tam utilem quam honesto proposito scriptum, etiam ab illis popularibus tuis, qui latine nesciunt, intelligi voluit. Gratulor mihi tam faventis iudicii benignitate. Sed nimirum hoc quoque ut multa tibi debeo, qui ubicunque es, ibi amici mihi deesse non possunt.

Etiam in publico debito partem meam agnosco, cum Gruteri³ memoriam celebrandam sibi sumit, viri, quem et ob summa in literas merita suspexi et ob singularem candorem amavi semper. Ego quanti Gruterum faciam, expressi non tam loquendo, quam causam reddendo, cur taceam. Epigramma huic excusationi dicatum tu quoque pro solita tua bonitate ut excuses, rogo.

Syllabi⁴ exemplaria ei⁵ dedi, qui colligendi laborem sumpserat, non infructuosum, si principes et episcopi incipiant intelligere, quid sui sit muneris. Berneggeri⁶ praefatio vere Christiana est et tanti, quanti ipse Syllabus. Ipsi et Venatori, viris tua amicitia dignissimis, cuius ego quoque partem nostrae veteris necessitudinis iure mihi postulo, hanc epistolam tecum volo esse communem.

Valete omnes.

XIII. Maii 1628. Lutetiae.

Tuus tibi addictissimus
H. Grotius.

1 Copie Kon. Bibl. Kopenhagen, Ny kgl. Saml. n^o. 617, 101-102 BS. Gedrukt Reifferscheid, Quellen I. p. 323.

2 De dichter Balthasar Venator (1594?-1664) tot september van dit jaar nog onderwijzer van Lingelsheims kinderen. Hij had blijkens een brief van M. Opitz aan August Buchner dd. 31 maart 1629 (Archiv für Litteraturgeschichte herausgegeben von Dr. Franz Schnorr von Carolsfeld, V Band. Leipzig 1876, p. 349-350; bij Reifferscheid, Quell. I, p. 840) het plan Grotius' De Veritate religionis Christianae in het Duits te vertalen.

3 Janus Gruterus, Jan de Gruytere, Zuidnederlands filoloog en historicus, sedert 1592 professor in de geschiedenis te Heidelberg, was aldaar op 10 september 1627 overleden.

4 In een brief van 10 september 1628 schreef Matthias Bernegger aan B.G. Nüssler aant.: ‘Ne autem omnino vacuae tacitaeque meae veniant, mitto cum alia, quae sub manum forte se dabant, tum praecipue Syllabum Irenicorum autorum, ab H. Grotio - probe nosti, qui quantusque vir ille sit - aliquot ante mensibus ad nos transmissum et cum praefatiuncula qualicunque mea nuper hic excusum’. (Reifferscheid, Quell. I, p. 337). Zie over deze Syllabus ook Grotius' brief aan zijn broer Willem dd. 4 januari 1642 (Epist., p. 391 n^o. 581), voorts n^o. 1147.

5 Jean Hotman; zie n^o. 1045, p. 2 en n. 3 aldaar.

6 Matthias Bernegger (1582-1640), filoloog en historicus, hoogleraar te Straatsburg.

Parve, nec in longum spatio defuse, sed idem

Teutonis imperii gloria magna Nicer,

[p. 301]

 

Multa quidem laete quondam spectata requiris,

 

Et cur indoleas, plurima causa tibi est,

 

Cur ferias planctu ripas miserabilis unda,

 

Cur lacrimis mixto flumine moestus eas.

 

Mi neque tot privata vacat, neque publica flere

 

Damna, tot in causas ne ferar, una facit:

 

Cana situ manus et veteris monumenta papyri,

 

Praemia quae belli maxima Tybris habet.

 

Sed solamen erat nobis Gruterus abunde

 

Et pro mille libris optimus ipse liber.

 

Ille quod ante oculis, fido mox pectore servans,

 

Innumerum memori mente tenebat opus.

 

Hunc quoque perdidimus, ne quis iam possit ab orbe

 

Germano foedam pellere barbariem.

 

Tene ego, tene meis ausim lugere Camoenis,

 

Et sperem post te verba latina loqui!

 

Non faciam, tantos deceant quae sola dolores,

 

Sunt vasti gemitus et sine voce soni.

Adres: Amplissimo summarumque virtutum viro Georgio Michaeli Lingelshemio. Argentoratum.