Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 3

1062. 1626 maart [13]. Aan N. van Reigersberch⁴.

(Mon frère,)

... extraordinarisse gelegentheden waernemen, alsoo de ordinarisse om brieven te bestellen als ...

De paix is bij dye van Rochelle ende anderen van de religie volcomentlijck geaccepteert ... Spaignie is niet buyten apparentie, te meer alsoo men meent, dat de ... Spaignie niet en soude aengenomen hebben. Veele wijsen meenen, dat men off over de ... hebben off een generale vrede; maer in sulcke occurrentie bedrieght elck een ... Men houdt hyer, dat A.⁵ heel wel is met Richelieu, genegen om malcanders ... correspondentie te stijven. Ick vrese, dat het secours van hyer niet groot en sal zijn ... door vrese van handelingh met Spaignie. De bisschoppen van Vranckrijck ... hebben allegader gedesadvoueert het geschrift bij mons^r. de Chartres⁶ gemaeckt ..., soo dat mons^r. de Chartres alleen blijft met een compagnon. 't Parlement ... had arrest gegeven, waerbij dit desadveu wierd geimprobeert ende de bisschoppen gelast naer hun diocesen te vertrecken. Op de insinuatie hebben sij geantwoordt niet te ... dan alleen onder den coning ende dat zij recht hadden iure divino et ... een saeck den dienst van de kerck belangende, ende nu te meer ... op het winnen van het jubilé, 'twelck tot dit jaer is uytge(stelt) ... den coning te solliciteren de cassatie van het arrest van het parlement ... ten eynde zij niet angenomen werden met opinie dye saecke ..., dat is te seggen van de authoriteyt van de politycken over de kerckelijcken ... gezyen hebbende, heeft gedecreteert daghvaarding in persoon ... voorts aentasting van alle de ander haer goederen ..., alsoo de coning op de jacht was, hebben het parlement verzocht te supersederen. Eenige bisschoppen zijn geweest bij eenige heeren van het parlement, hebben geseyt te vertrecken niet om het arrest, maer om dat haer gelegentheyt sulcx vereyscht. Dusdanige moeyte heeft men overal met de geestelijcke ende hyervan is de meeste schuld bij de princen, dye bij tijds

4 Hs. U.B. Amsterdam, coll. RK. H7b; zeer beschadigd. Eigenh. oorspr. Op grond van de verwijzing naar mededelingen omtrent Schapecaes laestmael geschreven (zie brief n^o. 1061 van 6 maart) dateer ik de brief op 13 maart. Hij kan echter ook van 20 of van 27 maart zijn.

5 Fr. van Aerssen.

6 Zie n^o. 1059, p. 26 n. 7.

[p. 33]

op haer stuck niet gelet en hebben, maer door een blinde devotie haer hebben laeten abuseren ende alsoo laten glijden het principaelste deel van haer ampt, 't welck is de sorge over de kercke, waerover haer Godt oock met recht straft.

UE. mach indachtich zijn van een bouck, dat ick eertijds gemaeckt had de Imperio summarum potestatum circa sacra. 't Is in Engelant bij eenige geleerden zeer goed gevonden, gelijck ick hyer zijnde vernomen heb, want het exemplaer, dat ick weynigh voor mijne gevanckenisse in Engelant gesonden hadde, is mij hyer zijnde weder behandight¹. Gaet het eens wel in 't lant, men soude het mogen laeten overzien bij cloucke politycken ende laeten drucken.

De man van Alcmaer², daer ick uE. laestmael van had geschreven³, seyt nu sijn meninge gantsch niet geweest te zijn in 't schrijven van den brieff ons land te raiden om eenichsins te comen onder Spaignie, maer dat hij wil te kennen geven, dat hij te Bruyssel hem sulcx heeft gelaeten, sonder nochtans eenigh quaed te doen aen 't land; dat hij ende andere catholycken in 't landt vijanden zijn van Spaignie soo wel als anderen. Spreeckt weer van desseings op Oostende ende Duynkercke. Middelertijdt is hij met mons.^r Defiat⁴ ende Marillac⁵, principale confidenten van den cardinael⁶, in gespreck om de negotie op Oost- ende West-Indiën ende andere plaetsen hyer te diverteren, waertoe de catholycken in ons landt soude contribueren. Hij souckt mij te trecken in dese besoigne. Ick sal soecken hem uyt te hooren. Maer ick mercke uyt veel anderen, dat men souckt alle middelen om mij de wedercomste in 't lant te beletten, waertoe A.⁷ zeer arbeydt. Ick heb uE. voor dese mijne opinie geseyt nopende het uytstellen van de noodige remediën in ons lant. Ick persistere daerbij ende sal d'uytcomst God bevelen. Maer 't is verdryetich soo lang in soo groote onseeckerheyt te blijven.

Ick bidde om mijne gebyedenisse aen Neeff⁸ ende de vrunden.

Den⁹ Maert XVI^cXXVI tot Parijs.

UE. dienstwillige broeder
H. de Groot.

1 Zie II, p. 100 en n. 1 aldaar. Zie ook Ter Meulen-Diermanse, n^o. 894.

2 Nicolaes Schapecaes de Witte; zie n^o. 1061, p. 31 n. 10.

3 Zie n^o. 1061.

4 Zie n^o. 1061, p. 29 n. 10.

5 Zie n^o. 1061, p. 30 n. 12.

6 De Richelieu; zie n^o. 1061, p. 30 n. 8.

7 Fr. van Aerssen.

8 Frederik Hendrik.

9 De datum is opengelaten.

... mijne beste memorie te zijn uyt een Rabbi Nehemias¹⁰ ende dat de andere ..... passages gevonden mede daertoe dienende.

Dat men van ... ende schutterije ten tijde van de verandering van de magistraet tot ... mentlijck de reders van La Maire¹¹, soo mij dunckt.

Let op alles ende ... parlement men meynt, dat dye remporteren sullen IIII millioen gouden croonen.

10 Zie n^o. 1091, p. 64 en n. 1 aldaar.

11 De koopman en ontdekkingsreiziger Jacques le Maire (1585-1616), zo niet diens vader Isaac bedoeld is.

Adres: Mijn Heer Mijn Heer Mr. Nicolaes Reigersberg, raedt in den Hoogen Raidt in Holland.