Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 3

1058. 1626 februari 20. Aan N. van Reigersberch⁷.

Mon frère,

Ick danck uE. voor de gestaedige sorge ende naementlijck voor den brieff van den IX Februarii.

Patientie heb ick tamelijck gehadt totnochtoe, hoop met Gods hulpe, dat zij mij noch niet en sal ontbreecken. Maer off ick hyer behoor te blijven, stelle ick met reden in twijffel. Ick heb om den dienst van Neeff⁸ ende 't lant mij selve hyer quaelicker gestelt dan yemant meent, waertoe nu de comste van Ar.⁹ nieuw voetsel geeft. Voorwaer had men zijn comste connen beletten off hem yemant bijvoegen, men had het behooren te doen ende heeft men daerin versuymich geweest, 't is een groote faute, men magh het tolereren, soo men wil.

Dryaeckel(?)¹⁰ merck ick, dat in onseeckerheyt is wat hij behoort te oordeelen, zoo wel als wij. Een slappe amnestie ende dat noch metter tijdt? Ondertusschen lijden daer soo veel ende slijten haer leven in groote ongeneuchd. Men maekt swaricheyt in de combinatie van de magistraten, daer gantsch geen swaricheyt in en is. Doch Neeff magh selve toe zien, hem is daer noch meer aen gelegen dan ons. De raed voor desen mij gegeven om acces aen Cr.¹¹ te versoecken toont mij wel, datter niet couragieux voorhanden en is. Dat eenige particulieren haer contentement sullen becomen, gelooff ick. Hoe het vorder gaen sal, leert de tijdt.

7 Hs. U.B. Amsterdam, coll. RK. H6m. Eigenh. oorspr.

8 Frederik Hendrik.

9 Fr. van Aerssen.

10 Rogge vermoedt (Dr. H.C. Rogge, Brieven van en aan Maria van Reigersberch, Leiden 1902, p. 121 n. 3), dat dit een schuilnaam is voor Simon van Beaumont (zie over hem I, p. 58 n. 9). Hiertegen pleit, dunkt mij, hetgeen Nicolaes van Reigersberch in een brief van 22 september 1625 (zie Rogge, Br. Nic. v. Reigersb., p. 65 vv.) over Dria. (d.i. Driakel of Dryaeckel) en van Beaumont schrijft. Wanneer men de samenhang, waarin het woord hier gebruikt wordt, vergelijkt met het postscriptum van n^o. 1073, is er wellicht reden om aan Nicolaes Cromhout (zie II, p. 476 n. 4) te denken.

11 Cretensis, Fr. van Aerssen.

[p. 25]

Om veele redenen can ick het uytgeven van mijn schrift tegen de Admonitio¹ niet geraiden vinden; men can mijn stijl ende ick dyen geen open raem te sluyten, insonderheyt onder den keyser, daer ick bijwijlen vrij om denck. 't Is genoch, dat eenige goede vrunden daeruyt connen mercken, wat ick soude willen ende connen doen, als ick gerust waer.

De saecke van 't verheff² heb ick door mijne vrunden met ernst bevordert ende hoope alles sal blijven op de oude voet. Ick heb de oude pretensiën uyt de possessie wederleyt, oock politycke redenen gebruyckt, waerom men de prins niet en behoort te offenseren. Een persoon gaende over de saecken seyde mij, dat de coning de principauté most coopen. Ick seyde niet te meenen, dat dye veyl was, te minder alsoo het is de eer van het huys. Hij sprack mij van Sijn Ex.^tie te maecken duc et pair de France. Ick en seyde mijne consideratiën daer niet op, maer dachte, soo de ordre van de Cousebandt hem werdt gepresenteert ende bij hem aengenomen, dat men dan met dye digniteyt de saecken soude mogen houden in balance.

Ick sal blijde zijn d'heer Beaumonts³ consideratiën op mijne saecke te verstaen. Ick ben blijde te verstaen 't gunt uE. met Bartel⁴ h(eeft) gesproocken. Ick twijffel off Cr. daervan geen advys en heeft uyt eenige propoosten, dye (de secreta)rissen⁵ met mij houden. Ick bidde uE. te geloven, dat ick geen lust en heb in dyenst te zijn, maer alleen als particulier te leven ende eenichsins voor mijne familie te sorgen. Ick bid uE. oock de luyden geen opinie in te prenten, off ick officiegraech waer. Ick ben van dye syeckte wel genesen.

Ick sende uE. de articulen van de paix met Rochelle ende anderen van de religie⁶. Ick meen dye duyren sal. Cr. heeft tot de vrede gearbeyt gelijck hij voor desen het oorlogh hyer gesteunt heeft, bequaem tot beydes. Tot de paix van Italiën wordt sterck gearbeyt, niet sonder apparentie. In de ligue sal Vrancrijck niet en treden, maer connen sij anderen met weynig gelds gaende maecken, dat sullen sij misschien doen. Hyer is een commissaris van Denemarcken, dye aenhoudt om wat gelds te hebben, allegerende eenige beloften.

Wij hebben hyer weer wat verandering. Champigny⁷, dye intendant was van de finantiën ende contrerolleur, is bedanckt met recompensie van 100 duysent gulden ende een plaets au Conseil Estroist; sulcx dat Marillac⁸ alleen blijft intendant, ende de president Loison⁹ is gemaeckt contrerolleur, beyde luyden, dye van de geestelicheyt seer dependeren. Daer wordt gemompelt van den cancelier¹⁰ de segels af te nemen.

1 Zie p. 12, n. 6.

2 Dit schijnt te handelen over het prinsdom Oranje.

3 Simon van Beaumont; zie p. 24, n. 10.

4 Niet geindentificeerd.

5 Bedoelt worden de Franse secrétaires d'État.

6 De Articles de Paix accordez aux habitans de la Rochelle zijn aan dit schrijven vastgehecht. Ik laat ze hier achterwege; ze zijn te vinden o.a. in Mercure François XI Suppl. p. 119 vv.

7 Jean Bochart, seigneur de Champigny, van 1624 tot 1626 surintendant des finances. Hij stierf in 1630.

8 Zie n^o. 1061, p. 30 n. 12.

9 Niet geïdentificeerd; zoals echter blijkt uit nos. 1059 en 1061 is de benoeming niet doorgegaan en kreeg Simon Marion de betrekking.

10 Etienne d'Aligre.

[p. 26]

Op de passagie uyt de ses boucken¹ sal ick bij gelegentheyt antwoorden, worde nu belet.

Hyermede,

Mon frère, sal ick God bidde uE. te houden in zijne protectie.

Den XX^e2 Febr. XVI^cXXVI.

UE. dienstwillige broeder
H. de Groot.

1 Bewijs van den waren godsdienst; zie n^o. 722 (II, p. 173) en II, p. 26 n. 6. Zie ook Ter Meulen-Diermanse, n^o. 143.

2 Aldus te lezen, hoewel een andere hand aan de achterzijde heeft geschreven: ‘den 27 feb. 1626’.

Adres: E. Erntfeste Hoochgeleerde Heere Mijn Heere Mr. Nicolaes Reigersberg, raedt in den Hoogen Raide in Hollant. In 'S Graven Hage.