Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

1041. 1625 Dec. 13. Van J. Wtenbogaert⁵.

Mijn heer.

Ick wil hoopen dat mijn brieff van den 9⁶ U.E. wel sy gelevert, ende dat Uwer E. dienaer² sedert wel sy gearriveert. Ick seyde by mynen lesten⁷, dat ick noch wat ut het Landt had ontfangen, maer niet veel troostes. Van den vriendt⁸ niet, maer van andere, die wel eene generale hoope behouden van den man⁹,

5 Hs. Bibl. Rem. Gem. Rotterdam. Gedrukt Brieven van Wtenbogaert, ed. Rogge II : 2 p. 341.

6 n^o. 1038.

2 Nicolaas Bolgersteyn; zie p. 502 n. 1.

7 n^o. 1039.

8 Zie p. 480 n. 4.

9 Frederik Hendrik.

[p. 504]

maer en verwachten de vruchten niet soe haest als sy ende andere hadden gemeynt. De heer van Rysenborch¹ seydt den man gesproocken te hebben ende sulck contentement ontfangen dat hy het niet wel utspreecken en kan, maer 't moet sijn tijdt hebben, seydt hy, de predicanten maecken den haen: onder haere meeste sorgen ende belastingen aen haere gedep.^de. is aen te houden op de executie van de placcaten. Tot Rotterdam evenwel ende t' Utrecht - alwaer de provinciale Synode mede dringt op de geseyde executie - wordt seer geconniveert. In de leste plaets sijn all eenige groote die haer in de vergaderinge laten sien. 't Comt all hyerop, van hyer ende daer een goeden² by occasie is te vorderen, ende de stille vergaderingen wat door de vingeren te sien. Ick sal verwachten wat onsen vrient ten naesten seggen sal. Verdoes³ wordt gehouden seer te dringen op sacht gaen, ende en gheeft denghenen, die gaern meerder yver sagen, 't meeste contentement niet. Ick heb U.E. geschr. 't geen t' Amsterdam gepredickt is. De man⁴ wordt geseydt in 't toorntgen wat gecapittelt te sijn, maer wedergesproken te hebben ende te persisteren. Onse Rosaeus⁵ heeft sijn kerckenraedt, pred., oud. ende diac. voorgehouden de mishandelingen van de Staten met het senden van schepen tegen Rochelle, ende geurgeert Rochel te assisteren met penningen ut de diaconie, seggende dat generalick soude geschieden. Van den Honaert⁶ - als ouderling - ende noch eenige sijnde overstemt, opposeerden haer fermelick, ende seyden haer niet te willen laten overstemmen noch oock swygen - alsoe R. hyerop mede drong - maer 't selve te sullen openbaren. M^r. d'Espesse heeft hyerover scherpelick gedoleert aen de Staten, oock gedreycht. De predicanten sijn voor 't Hoff ontboden, gecapittelt, sonderling Rosaeus, sonderling van Cromhout⁷. Lamotte⁸ viel door de mande. Rosaeus heeft daernae in openbare predicatie op de regering heftig gesproken; de walsche predicant⁹ in de capelle immer soe seer, scheldende den Coninck weynich min als Godloos, metten welcken ongeoorloft was verbonden te maecken. 't Gevolch weet ick niet: maer 't eerst van Rosaeo wordt my als warachtich overgeschreven. Is 't soe, U.E. heeft daervan apparentelick naerder tyding. U.E. schreeft dat Somersdijck verselschapt quam met de soon van Muys ende - ick weet niet off ick't wel lese - Rosaei¹⁰. Soudt wel yemant sijn van onses gemelden Rosaei soonen? Qualick can ick't my inbeelden. Die man is wonderlick trots ende stout, crijght veel haets op 't lijff, maer vraecht nergens nae. Timmert¹¹ ende bout in mijn huys van boven neder tot sijn gemack ende plaisir. Op versoeck van betaling sodaniger timmeringh, die hy reparatiën noemt, verstaen de heeren dat mijn huysfrou de helft betalen moet. Wat dunckt u? Duyck wordt geseydt sijn dienst te willen opseggen, off te hebben opgeseydt, omdat hy oudt ende sijn tijdt ut is¹². Sijn dochter¹³, weduwe van den jongen Westrhenen t' Utrecht, hebbende een kint gehadt - soe men houdt - by Jan

1 Justus van Rijsenburg, lid der Ridderschap van Utrecht.

2 Rogge wil ‘boete’ lezen. Ik begrijp den zin ook zoo niet.

3 Zie p. 500 n. 1.

4 Doucher, zie p. 500 n. 3.

5 Zie p. 26 n. 6.

6 Rochus van den Honert, raadsheer in den Hoogen Raad; zie I p. 177 n. 3.

7 Zie p. 476 n. 4.

8 Jan Lamoot jr., sedert 1604 predikant in Den Haag.

9 Jean d'Espagne, die Wtenbogaert opgevolgd was.

10 Zie p. 492 n. 7 en n. 8.

11 Zie p. 461 n. 2.

12 Anthony Duyck. Hij bleef echter nog raadpensionaris tot aan zijn dood in 1629.

13 Cornelia, gehuwd met Cornelis van Westrhenen, de oudste van de drie dochters. Jan van Ledenberch was waarschijnlijk een zoon van Gillis.

[p. 505]

van Ledenberch, gaet trouwen metten jongsten soon¹ van den Secretaris Duyck.

My leydt in 't hooft 't geen U.E. schreeff van den Jarretier², soude Buckingham daerom wel in den Haech sijn? Off is 't om sich van steden te verseeckeren?³ 't Stuck van de Admir. te Rotterdam, ende van Muys ende Terensteyn⁴ hangt noch. Men seydt wisseling van papieren geschiet te sijn, ende dat Terensteyn soude geseydt hebben in praesentie van S. Ex^ie. ende de bywesende gecommitteerde, blyde te sijn alsnu syne beschuldingen gesien te hebben, ende wel wat anders te sullen aen den dach brengen. Van Cadiz wordt hyer divers gesproken, eenige willen dat d'Engelschen affgeslagen sijn, eenige dat sy een fort op 't eylandt souden hebben ingenomen. Dit leste wordt oock uyt Bruessel geschreven. S^r. Reynier Peterss.⁵ heeft my een pacxken gedaen, sonder opschrift, sonder segel, hebbende boecken, soe hy seydt, maer wist niet off het aen U.E. off my hiel, 't was hem wel mondeling geseydt, maer vergeten. Alsoe het dan maer los ende slecht met een coordeken toegebonden was, sonder opschrift off cachet - soe geseydt -, dede ick 't open ende vondt daer buyten op 't blau papier dit: ‘VIII van Octob. 1624 tot April 1625’. Het was het vervolch van Wassenaers hystorie⁶, waervan, alsoe 't voorgaende noyt aen my gesonden en is geweest, maer, soe ick vermoede, aen U.E., oordeel ick dat het U.E. toecompt. Daer was een Palamedes ende een Hecuba by van denselven autheur⁷. Hoewel ick nu U.E. een Palamedes hebbe gesonden⁸, sal U.E. evenwel dese stucken mede senden, neffens U.E. provisie ende de gereetschap van uwen jongen⁹, die ick meyne nu haest volgen sal, alsoe de schepen vast aenkomen. Meer niet op ditmael, Mijn heer, ende dat God U.E. beware met sijn l. huysfrou, die beyde van my, mijn huysfrou., d. Episc., m^r. Tresel ende sijn huysfr. hartelick ende dienstelick worden gegroet. Desen 13. Decemb. 1625.

U.E. dienaer,
I.W.

1 Johan Duyck, heer van Oud-Kerspel en Koedijk.

2 De orde van den Kouseband, zie p. 498 n. 2.

3 Zie p. 502 n. 4.

4 Zie p. 488 n. 4 en p. 474 n. 5.

5 Waarschijnlijk is deze Pieters een schipper, evenals de p. 157 n. 3, p. 400 n. 3 en p. 419 n. 5 genoemde Hillebrant Pieters.

6 Hij bedoelt Nic. van Wassenaars Historisch verhael, sedert 1622 bij gedeelten uitgegeven; zie p. 439 n. 4.

7 Over den Palamedes zie p. 491 n. 6, p, 502 n. 6. Vondel's Hecuba verscheen 1625; zie Unger 107.

8 Zie p. 502 n. 6.

9 Zie p. 502 n. 1.

U.E. houde mijn doch mijn quaet schryven ten besten, ick schrijff doch qualick ende de haest maeckt het erger.

Adres: A Mons^r. Mons^r. Grotius Paris.

In dorso schreef Grotius: 13 Dec. 1625. I. Utenb.