Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

1027. [1625] Nov. 9. Van J. van Reigersberch⁵.

1028. [1625] Nov. 9. Van J. Wtenbogaert⁶.

Mijn heere.

Voor drie weecken quam Mons^r. Vinck⁷ my besoeken, seggende dat hy ut Holsteyn ende Deenmarcken over Hollandt ende Zeelandt herwaerts quam, in mening van binnen acht daghen daernae voorts te gaen nae Parijs, niet in publycke last maer om particuliere affairen, my mildelick praesenterende aen U.E. te bestellen 't geen ick soude willen geboodtschapt hebben. Eenige dagen daernae verstont ick nochmaels dat S.E. geresolveert was te vertrecken den 27^en daer aen volgende, maeckte daerop een packetjen aen U.E., daerin ick sloot het Tractaetgen Nobilij⁸, achtende datter voor dese tijdt niet bequamelicker conde bestelt werden aen U.E. neffens beantwoordinge van Uwer E. naestleste, daechs voor d'aencomste van denselven Vinck ontfangen: alle 't welck S.E. aennam wel te bestellen. Maer sijnde S.E. daernae, ick en weet niet wat affaires van vryagie - soe my geseydt wordt - voorgecomen, heeft hy, 't geseyde

5 Hs. Bibl. Rem. Gem. Rotterdam. Gedrukt Brieven van Nic. van Reigersberch ed. Rogge p. 770.

6 Hs. U.B. Leiden, cod. Pap. 1^a. Gedrukt Brieven van Wtenbogaert ed. Rogge II: 2 p. 235. De brief is van 1625, zooals uit n^o. 1024 blijkt; niet van 1624.

7 Zie p. 250 n. 4; p. 484 n. 6.

8 Zie p. 484 n. 7.

[p. 488]

pacquet in sijn coffer gesloten hebbende, zijn reyse van tijdt tot tijdt utgestelt, sonder dat ick S.E. sedert die tijdt hebbe konnen spreecken, mits syne menichvuldige occupatiën, soe hy liet weten, alletijdt niettemin doende seggen, hy soude verreysen eerstdaechs, ende mijn pacquet aen U.E. wel bestellen; 't welck ick wel hadde willen wederom hebben, maer en conde niet, mitsdien S.E., 't selve in sijn coffer hebbende gesloten, den sleutel altijdt mededroech, ende nimmermeer - immers niet soe dat ick't treffen conde - te huysen was. Was oock noch gisteren niet te huys, wel vijff off ses daegen geweest sijnde te landwaert - so men my seydt - op't huys daer de juffrou woont die S.E. vrijdt, hebbende deselve van hyer derwaerts geleydt, nae dat hy dapper met haer tot Queuielly¹ ter predicatie gegaen heeft, oock een magnificq banquet hyer in de stadt gegeven, sijnde haer Queuellische religieusheyt - soe D. Episc. ende eenige meynen - oorsaecke, waerom S.E. ons nu mijdt, ne etc. Waertoe dit verhael? sal U.E. vragen. Om te doen verstaen d'oorsaeck, waerom ick U.E. in soe langen tijdt niet hebbe geschreven, sijnde mijn brieff² aen U.E. in't voors. pacquet nu soe lang opgehouden ende ick gestadich gevoeyt met de hoope, dat S.E. reysen soude. Ick soude die wel hebben vernieut, maer de brieff en hadde niet dat sulcx meriteerde, ende ick oordeelde dat U.E. niet seer vermaeckt soude. zijn met het overschryven van een gemeyn tydinghe off twee, die nu oudt ende versleten waren, die ick oock niet en soude geschreven hebben dan by occasie van voors. pacquet. Middelertijdt heb ick wel ontfangen den uwen van den XXIIII Octobris, tot noch toe mede onbeantwoordt gebleven, ten deel om geseyde reden, ten deel by gebreck aen stoff weerdich Uwer E. Want 't gheen ick tot op gisteren inclus ontfangen hebbe, is niet dan generale continuatie van hoope, gemengt met twijffeling, ende in specie dat de Prins nae Zeelandt was, ende dat Fr. Arssens hyer comt in ambassade extraordinaris³; oock van de rommeling met d'Admiraliteyt tot Rott.⁴ ende dat in den Briel eenige moderate, eertijdts wat Remonstrants geweest sijnde, Schepen in de magistraet was gebracht; dat oock de predicanten seer loopen om de stinckende pot van de Admiraliteit te doen toedecken, seggende, jae predickende, dat dat maer splinters zijn by de balcken gevonden onder d'onse, ende diergelycke praetiens meer, die niet om 't lijff en hebben ende ick U.E. niet en soude hebben overgebrieft dan ter occasie dat ick nodich vondt mijn lang stilswygen by U.E. te excuseren, neffens 't gheen nu volgen sal, komende van een ander handt ende van meerder importantie, mijns geringen oordeels. 't Is, dat de bekende vriendt⁵ my by den synen van den 23^en Octobris - eerst gisteren ontfangen - schrijft als volcht: ‘Onse proc. claecht door affairen wat te seer geoccupeert te sijn. Doch hy seydt de waerheyt dat onse termynen noch niet verschenen en sijn, dan omtrent kermis verschijnt de eerste paye. Ick segge, men moet er dan mede doorgaen, want de weeskinderen⁶ moeten daeroff leven, die anders dissiperen sullen, ende de banqueroutiers⁷ souden anders dat ende

1 Zie p. 423 n. 1.

2 N^o. 1024.

3 Aerssen kwam in dit jaar als gezant naar Parijs. Zie W.C.L. Bronsveld, Het buitengewone gezantschap van den heer van Sommelsdijck bij den Koning van Frankrijk in 1625 en 1626. Haarlem 1896.

4 Knoeierijen bij de Admiraliteit van Rotterdam.

5 Zie p. 480 n. 4.

6 De Remonstranten.

7 De Contraremonstranten.

[p. 489]

noch wel soe veel opsnappen. Ick sal blyven aenhouden dat beyde de oomen over de rekening geroepen worden. Noch doe ick andere prouven om h. Frix¹ in den boel in te dringen. Was het gaende het was gedaen. Want den proc. is den heelen boel in handen gestelt by onse magistraet, als U.E. wel gehoort hebt. Ny is nu vertrocken voor wat tijts om eenige goederen desen aengaende mede te saiseren. Men sal haest hooren wat naersticheyt ende trouicheyt hy daer sal doen, want hy can’. Voorts schrijft hy dat de Prins den 21^en was vertrocken nae Zeelandt om de garnisoenen in Vlaenderen, doch dat andere meynen datter een aenslach op handen is. Seydt voorts dat hy, schryver, wat sieckelick is geweest, maer weder begint te beteren. Hy dateert ut Amst. ende seydt noch post d. dese woorden: ‘'t Is verloren geseydt men moet eerlang spyckers met hoofden slaen, off de caert is valsch’. Seydt oock dat hy niet sal versuymen devoir te doen ende te adviseren. ‘Haec T.D. scire volui’. U.E. sal weten wat hierut te distilleren is. De leste bode ut Hollandt sijn in Brabant opgehouden. De leste brieven sijn op Antwerpen gebracht door een huysman. Men vreest voor generale sluytinge. Men spreeckt veel van de schade die de Staetsche schepen hebben geleden voor Duynkercken door tempeest, ende dat de Duynkerckers daerop utgegaen sijnde grote schade gedaen hebben over onse buyssen. Hyermede, Mijn heer, den Heer bevolen met alle de uwe van alle de onse. 9^en 9^bris.

T. quem T.D. novit.

1 Zie p. 480 n. 8.

Ick wensch te weten off seecker is dat Arssen daer comt.

Adres: A Mons^r. Mons^r. Hugo Grotius, en ses mains propres. Paris.

In dorso schreef Grotius: 9 Nov. 1624. I. Utenb.