Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

664. 1621 Juli 16. Aan J. van Reigersberch⁴.

Mon frère

Ick heb wel ontfangen den brieff van onsen broeder M^r. Nicolaes van den XXII Iunij uit den Hage, waerop dese hem mede zal dienen voor antwoord. My verlangt te verstaen wat eynde de lichting van Denemarcken zal nemen. Eenige alhier zeggen tydinge te hebben dat den Coning van Spaignie wel mocht in Nederland comen. In alle gevalle oordeelt men dat de zaecken op die voet van stilstand niet en connen blyven, aengezien den Coning van Spaignie aen 't quaedste eynde is door het oorlog ter zee; de zaecken van den Coning alhier gaen in groote prosperiteyt: nae S. Jean is Neracq verovert. Bergerac heeft Mons^r de La Force⁵ uitgejaecht ende den Coning ontfangen. St. Foy, Castillon ende noch drie vier andere steden zijn mede gereduceert, de lichtingen van Chastillon⁶ hebben niet te beduyden ende dienen alleen om yet voor hem zelve te bedingen, gelijck Chasteauneuf⁷ met het overgeven van Pons zijn accoord heeft gemaeckt. D'heer van

4 Hs. U.B. Leiden, cod. Pap. 2. In dezen brief zijn enkele woorden in cijfer geschreven, doch de geadresseerde heeft de beteekenis er boven geschreven. In de correspondentie van Grotius met zijn broer en zwagers komen drie soorten cijferschrift voor:
1^o. pseudoniemen; 2^o. getallen; in beide gevallen laat ik den tekst onveranderd, en geef de beteekenis, indien mij bekend, in een noot; 3^o. woorden bestaande uit afwisselend Grieksche, Latijnsche of Hebreeuwsche letters, en teekens, welke in den druk niet altijd weer te geven zijn; ik neem dan de transscriptie in den tekst op, doch cursief gedrukt.

5 Jacques Nompar de Caumont, markies de la Force, aanvoerder der Hugenoten.

6 Gaspard de Coligny, graaf van Chatillon, een kleinzoon van den admiraal.

7 De markies de Chateauneuf, ‘capitaine Limousin’ (Haag, France protestante ² I p. 978), niet te verwarren met den boven n. 1 genoemde.

[p. 105]

Rohan¹ raed tot accoord: daer zijn alrede gedeputeerde by den Coning geweest, maer den Coning wil absolutelick zonder restrictie comen binnen Rochelle. Ick en can niet geloven dat men voor zoude hebben de vryheyt van Religie te benemen, maer meen de intentie te zijn die van de Religie de macht te nemen om den Coning te traverseren ende alle gemescontenteerde de hoop te ontrecken van bystand by haer te vinden; de Ambassadeur van Engelant² heel hoog hebbende gesproocken heeft zyne woorden moeten inhaelen, alzoo den Coning van Gr. Brit. verclaert die van de Religie tegen den Coning niet alleen niet te willen assisteren, maer te willen helpen brengen tot gehoorzaemheyt. 't Schijnt dat den Coning aldaer groote lust toont tot de alliantie met Spaignie, hebbende enige doen vangen die dezelve in particuliere discoursen hadden gecontradiceert. Seer vele menen dat hy hem zal begeven tot 202³, om deze alliantie te faciliteren, 't welck ick niet wel en can geloven. 't Is seker dat de puritainen qualick by hem staen ende namentlijck den eertsbiscop van Cantelberi⁴. Men twijffelt hyer of den Coning van Spaignie 't accoord gemaeckt aengaende de Valtoline zal naecomen; had den Coning alhier met die van de Religie gedaen, 't zoude connen zijn dat hy daer nae toe zoude trecken, zulx dat het onzeker is off hy oock voor de winter hyer comt, hoewel Parijs met zijn absentie zeer is geincommodeert. 94⁵ heeft Hauterive⁶ doen schryven aen meest alle de raden van 75⁷ om hem te zuiveren met aenbiedinge van zeer groote diensten voor 75⁷. De 313⁸ alhier te Parijs beginnen zeer te apprehenderen de afbreuck die zy geschapen zijn alhier te lyden door de 66⁹. Eenige spreecken van accommodatie. Ick werd gesolliciteert om te gaen te Charanton¹⁰: maer de zaecken zijn daer toe nock niet gestelt. Voorts en heb ick niet meer, zal verlangen nae tydinge van daer. Myne dienstelicke gebiedenisse aen moeder, beide de broeders¹¹, broeder Campen¹², broeder en suster Bloncken¹³, neef Meiros¹⁴, d'heeren Boreel¹⁵, Beaumont¹⁶ ende andere goede vrunden. Den XVI^en Julii XVI^cXXI tot Parys.

U.E. gantsch dienstwillige broeder
H. de Groot.

1 De hertog van Rohan, aanvoerder der Hugenoten.

2 Edward Herbert of Cherbury; zie p. 69 n. 5.

3 Het pausdom.

4 Abbot, zie I reg.

5 Aerssen.

6 Zie p. 104 n. 1.

7 Coning van Vranckrijck.

7 Coning van Vranckrijck.

8 Contra-remonstranten.

9 Remonstranten.

10 De Gereformeerde Gemeente te Parijs, die sedert de dagen van Hendrik IV haar kerk had te Charenton.

11 Nicolaas en David van Reigersberch.

12 Zie I p. 331 n. 7.

13 Zie I p. 126 n. 3.

14 Zie I p. 331 n. 6.

15 Johan en Willem Boreel; I p. 59 n. 4 en p. 150 n. 4.

16 Simon van Beaumont; I p. 58 n. 9.

Adres: E. hoochgeleerde wyse zeer voorzienige heere M^r. Johan Reigersberg Rentmeester Generael van Zeelant Bewesterscheld tot Middelburch.

In dorso: M^r. Grotius aen broeder Reigersberch XVI Iulii 1621. Hauterive. Coninck van Engelant.