De predikanten

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: Diss Utrecht 1977-96

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van het proefschrift De predikanten. De sociale positie van de gereformeerde predikanten in de Republiek der Verenigde Nederlanden voor ± 1700 van G. Groenhuis uit 1977. Het werk verscheen als deel 33 in de serie Historische studies.

 

redactionele ingrepen

p. 12, 39-43, 73-76, 103-107, 130-132, 171-177, 181, 203-206: de noten op deze pagina's zijn in de lopende tekst doorgevoerd. De betreffende pagina's zijn daardoor komen te vervallen.

p. 23: nootverwijzing ‘62’ heeft in het origineel geen bijbehorende noottekst. De nootverwijzing is door de redactie verwijderd.

p. 113: noot ‘37’ heeft in het origineel geen nootverwijzing en is in deze digitale editie aan het eind van pagina 113 geplaatst.

p. 146: noot ‘108’ heeft in het origineel geen nootverwijzing en is door de redactie alsnog in de lopende tekst geplaatst.

p. 202: noot ‘86’ heeft in het origineel geen nootverwijzing en is door de redactie alsnog in de lopende tekst geplaatst.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina (p. 216) is niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina I]

DE PREDIKANTEN

 

[pagina III]

De Predikanten

De sociale positie van de gereformeerde predikanten in de Republiek der Verenigde Nederlanden voor ± 1700

The social position of Dutch preachers in the 17th century (with a summary in English)

PROEFSCHRIFT

ter verkrijging van de graad van doctor in de letteren aan de Rijksuniversiteit te Utrecht, op gezag van de Rector Magnificus Prof. Dr. A. Verhoeff, volgens besluit van het College van Dekanen in het openbaar te verdedigen op vrijdag 21 oktober 1977 des namiddags te 4.15 uur door

GERRIT GROENHUIS

geboren op 20 oktober 1932 te Utrecht

Wolters-Noordhoff Groningen

 

[pagina IV]

Promotor: Prof. Dr. J.C. Boogman

 

Dit proefschrift verschijnt als deel XXXIII in de serie Historische Studies

Deze uitgave is tot stand gekomen met behulp van de Nederlandse Organisatie voor Zuiver-Wetenschappelijk Onderzoek (Z.W.O.) te 's-Gravenhage.

 

[pagina VI]

Inhoud

LIJST VAN AFKORTINGEN		viii
INLEIDING		1
Het gangbare oordeel over de sociale positie van de zeventiende-eeuwse predikanten		1
Een afwijkend oordeel		3
Een analyse van de bestaande opvattingen over de status van de predikanten		4
Sociologische inzichten en werkwijzen		5
De sociale positie van de predikanten: problemen en werkwijzen		9
I	DE PUBLIEKE KERK	13
De gereformeerde kerk staatskerk?		13
De gereformeerde kerk en de strijd tegen Spanje		14
Gereformeerde intolerantie		18
Kerkelijke organisatie en sociale samenstelling van de kerkelijke besturen		21
De commissarissen-politiek		26
Continuïteit in het kerkelijk leven		29
De invloed van de predikanten		31
II	SOCIALE VERHOUDINGEN	44
Rangstelsels		44
Statuskenmerken en statussymbolen		54
Sociale stratificatie		62
Onderlinge verhoudingen van de sociale groepen		66
III	'T NEERLANDTS ISRAEL	77
Calvinisme en nationaliteitsbesef: Nederland een tweede Israël?		77
Parallellen tussen Israël en Nederland		79
Het Nederlands Israël		81
Politieke consequenties		87
Israël en Jerobeam		92
Zieners en profeten		98

 

 

[pagina VII]

IV	BEELD EN ZELFBEELD	108
Het beeld: tussen verguizing en vergoding		108
Zelfbeeld: ondergewaardeerde Godsgezanten		122
V	DE STATUS VAN DE PREDIKANTEN	133
Inkomen en vermogen		133
Familierelaties		150
Opleiding		163
SLOTBESCHOUWING		178
SUMMARY		182
LIJST VAN GEBRUIKTE ARCHIVALIA		185
GERAADPLEEGDE LITERATUUR		186
BIJLAGE		197
REGISTER		207