|
| |
Van een boer die de alder-gheleerste in wysheyt overtrefte.
EEn seker Coningh, doch ick en weet niet van wat Landt, wandelende eenmael alleen buyten op het Landt in een slecht kleet, alsoo hy van niemandt wilde bekendt wesen, ontmoete eenen Boer die het Landt omspitte, de welcke hoewel hy niet ouder en was als vyftigh jaer oft daer ontrent, gheheel grys en wit hair op sijn hooft hadde, ende bloots hoofts stont en spitte. De Coningh hem alsoo besigh siende, seyde teghen hem, weest gegroet man van de aerde, ende ghy
| |
| |
van ghelijcken meester van de aerde, antwoorde hy de Coningh. Waerom heet ghy my alsoo, seyde de Coningh. kent ghy my wel? neen ick, seyde de Boer (hoewel hy hem wel kende, willende sulckx niet laten blycken, siende dat hy sich voor hem wilde verberghen), maer ick heet u soo, om dat naerdemael Godt het Aertryck heeft gheschapen tot ghebruyck van den mensch, gy de meester daer van moet wesen. Het heeft op den Bergh wel ghesneeuwt, seyde de Coningh teghen hem, siende dat hy heel wit van hair was; den tydt brenght het soo mede, antwoorde den Boer: de Coningh, bemerckende door die antwoorden dat hy een man van verstant was, seyde teghen hem; ghy sijt al wel oudt, ende ghy werckt seer: daer sijnder noch al veel ouder als ick ben, die ick moet voeden en onderhouden, ende oock soo moet ick arbeyden om mijnen kost te winnen: hoe veel wint
| |
| |
ghy daeghs, vraeghde de Coningh? ick winne, antwoorde hy acht stuyvers alle daegh. Cont ghy u daer mede wel onderhouden, vraeghde de Coningh? ick moeter noch wel wat anders mede doen, antwoorde hy: want mijn onderhout kost het alderminste. Maer waer aen verdoet ghy het dan, seyde de Coningh? ick ghebruycker alle daegh maer twee tot onderhout van my en mijn vrouw antwoorde hy, met twee andere betael ick alle daegh mijn schulden, ende alle daegh leen icker twee aen andere, ende de overighe twee gheef ick wegh. Hoe gheschiet dat seyde de Coningh: hy antwoorde, ick en mijn vrouw verterender alleenlijck twee, ende wy en konnen voor soo weynigh gelt geen groote maeltijdt maken, alsoo ghy wel dencken kont: de twee andere daer ick mijn schulden mede betael, is, alsoo ick noch mijn Vader ende mijn Moeder hebbe die soo oudt sijn
| |
| |
datse niet meer en connen wercken, ende ghelijckse my in mijne jongheyt hebben opghevoet, alsoo onderhoude ickse nu in hunnen ouderdom, ende door die middel betael ick het ghene dat ick haer schuldigh ben. De twee andere die ick uijt-leene, sijn tot onderhout van mijn Kinderen, die noch soo jongh sijn, datse niet konnen arbeyden, soo dat ick het hun leene op hope datse't my sullen wederom gheven, als ick niet meer arbeyden en kan, gelijck ick het wederom gheef die gene die my in mijn jongheyt hebben onderhouden, ende de twee overighe die ick wegh gheve sijn tot onderhoudinghe van twee Voor-dochters van mijn tweede Vrouwe: want ick en denck niet datse my die oyt sullen weder-gheven, alsoose my niet en bestaen, ende alsse al van sin souden sijn sulcx te doen, sy sullen groot sijnde mogelijck komen te trouwen aen soodanighe mans die het hun souden be-
| |
| |
letten, ende ick ben door de voorwaerde van t'houwelijck van dese Vrouw verbonden haer te onderhouden: de Coningh hadde seer groote ghenoeghte in de redenen van den Boer, ende gheloofde datter niet een Persoon in sijn Hof en was, ja selfs niet de aldergheleerste, die soodanighe redenen soude hebben konnen voortbrenghen: Dies hy teghen den Boer seyde, mijn vrient, ick heb seer groote ghenoeghte in uwe redenen ghehadt: Maer ick verbiede u op groote straffe, aen iemandt te segghen, hy sy oock wie hy sy, t'ghene ghy my heden gheseydt hebt, ten sy in mijn tegenwoordigheydt, besiet mijn aenghesicht wel, seyde hy, 'tselve hem toonende, en soo ghy 'tselfde voor u oogen niet en siet, wacht u wel uwen mont te openen, om aen eenigh Persoon te segghen t'ghene ghy my geseyt hebt; 'twelcke hy hem beloofde. De Coningh keerde met die versekertheydt
| |
| |
weder naer de Stadt, waer ghekomen sijnde, dede hy des anderen daeghs alle de gheleerde van sijn Hof vergaderen; aen de welcke hy seyde dat hy des vorighen daeghs eenen Boer ontmoetet hadde die bequaem was hun al te samen in hunne wysheyt te beschamen. Hy verhaelde hun de woorden die den Boer teghen hem hadde ghesprocken, sonder hun de selfde uijt te legghen, seggende teghen hun alleenlijck dat dien Boer acht stuyvers daeghs wont, van de welcke hy der twee ghebruyckte tot onderhoudt van hem en sijn Huys-vrouw, en met twee andere sijn schult betaelde; de andere twee uyt-leende, ende de twee laetste wegh gaf, vraghende hun al te samen hoe sulckx te verstaen was. Sy waren altemael soo beschaemt datse niet en wisten watse souden antwoorden. De Coningh seyde teghen hun, ick gheve u drye daghen tijt om u daer op te bedencken ende soo ghy't in die
| |
| |
tijdt niet en kont gheraden, soo sal ick u als een deel onwetende uyt het Hof jaghen. Sy waren hier van seer verbaest, want hoeser meer op dochten hoeser meer in verwerden. Eyndelijck besloten sy den Boer te soecken, om de uyt-legghinghe uyt sijnen mondt te hooren. Sy ondersochten welck heen de Coningh op dien dagh hadt wesen wandelen, 'tselve verstaen hebbende, ginghense dien wegh heen, ende vraeghden aen al de Boeren diese ontmoeteden oftse met den Coningh ghesprocken hadden, tot datse eyndelijck den ghenen vonden diese sochten, de welcke bekende eenighe redenen met den Coningh ghehadt te hebben, segghende dat hy hem seer wel hadt ghekendt; sy vraeghden hem met wat redenen hy de Coningh hadt onderhouden? maer hy antwoorde dat hy hem verboden hadt daer af te spreken: sy vraeghden oft hy met den Coningh niet soo en soo hadde
| |
| |
ghesproken? hy seyde ja, sy baden hem de uyt-legghinghe daer van te willen doen: het welcke hy weygerde. Sy beloofden hem veel te geven, maer hy wilde sich daer niet op vertrouwen. Het welcke sy siende, keerdense wederom naer de Stadt met voornemen des anderen daeghs weder te komen, ende hem soo veel gout en silver te brenghen, datse hem sonder twyffel souden om-setten: het welck sy deden, hem soo veel goude stucken gelts brenghende van des Coninghs munte, dat de Bоeг de selfde in sijn handen hebbende gheen swarigheydt en maeckte hun te openbaren t'ghene hy teghen den Coningh gheseyt hadde; sy keerden seer verblyt wederom by den Coningh ende verclaerden hem die redenen die hy hun voorghestelt hadde: de Coningh was daer seer af verwondert, ende vermoede wel dat sy met den Boer waren te rade gheweest, tegen den welcken de Co-
| |
| |
ningh seer verstoort wierdt, aenghesien hy den Boer verboden hadde aen eenigh Persoon, hy waer wie hy mochte sijn daer van te spreecken, het welck hem nootsaeckte hem alleen te gaen vinden ghelijck hy te voren oock alsoo ghedaen hadde: soo haest als hy hem sagh, seyde hy teghen hem, ja wel mijn vrient, waerom en hebt ghy u woordt ende u beloften niet gehouden ghelijck ghy my belooft hebt, ick myn Heer, antwoorde den Boer, ick hebbe mijn woordt en t'ghene ick u belooft hebbe ghehouden: want ick heb van punct tot punct ghehouden al t'ghene dat ghy my bevolen hadde. Hoe! seyde de Coningh, hadt ick u niet verboden de uijt-legghinghe der woorden die ghy teghen my ghesproken hebt aen eenigh Persoon te openbaren, ende niet-te-min soo weet ick wel dat ghy het aen sulcke ende sulcke Persoonen die het u sijn komen vraghen hebt gheseyt, het is waer mijn
| |
| |
Heer, seyde den Boer teghen de Coningh: maer ick heb niet ghedaen dan t'ghene ghy my bevolen hebt. Sy sijn d'eerstemael sonder u ghekomen, ende daerom heb ick hun niet willen segghen, want ghy Heer Coningh hadde my verboden iet te segghen; ten ware ick u aengesicht sagh: sy sijn ten tweedemael wederom ghekomen, ende hebben my niet alleenlijck een aenghesicht van u Heer Coningh ghetoont, maer veel verscheyde aenghesichten gheheel ghelijck d'uwe, als ghy teghenwoordigh kont sien, (die woorden seggende, thoonde hy hem al de stucken goudts diese hem ghegheven hadden, ghemerckt met des Coninghs tronie) de welcke siende, heb ick gheen swarigheydt ghemaeckt hun te segghen t'ghene sy van my doen begeerden te weten. De Coningh was noch meer verwondert van de scherpsinnighen gheest van den Boer, ende oordeelende dat het onbe-
| |
| |
hoorlijck was, dat een man van soo goedt verstandt in een soo armen en soberlijcken staet op een Dorp soude blyven, leyde de Coningh hem mede in het Hof, begaefde hem met veel geschencken, ende hielt hem voor sijn gunstelingh, ende vraeghde hem raet in de alder-ghewichtighste saken van synen staet.
|
|
Auteursrechtvrij