De droeve, ende blyde wereldt

Behelsende vele treurighe gheschiedenissen, belacchelycke kluchten, heerlycke leeringen, ende andere ongemeene aerdigheden

De tyrannie van Astyages: met de gheboorte ende opvoedingh van Cyrus.

AStyages, Coningh in Mediâ, droomde eertyts van sijn Dochter Mandane ghenoemt, dat een grooten Wynranck uijt haer buyck wies, die sich o-

[p. 110]

ver heel Asien verspreyde. Hier uijt besloot hy dat sijn Dochter eens een Soon baren soude, die over heel Asien het ghebiedt hebben soude: gaf haer derhalven een Man van geringhe conditie, in haer Echten-staet. Als sy nu van een Soon swangher wierdt, ende hem ghebaert hadde, nam den Coningh, haer Vader, dat kint tot sich ende gaf het aen sijn ghetrouwen Dienaer Harpagus ghenoemt, ende beval hem dat hy het ombrengen ende dooden soude. Harpagus dorst sich niet anders teghen sijnen Coningh betoonen als dat hy dat ghewilligh doen, ende in't werck stellen wilde, maer hy heeft het kindt niet ghedoodt, maer aen een Schaep-herder ghegheven, ende badt die, dat hy het kindt wilde ombrenghen. De Schaep-herder neemt het aen; met het selve in't huys komende, siet hy dat sijn Vrouw doen oock juyst een jongh kindt ghebaert hadde, wort derhalven van sijn Vrouw bepraet, dat

[p. 111]

hy haer kindt nemen wilde, en dat vreemde haer wederom gheven, dat wilde sy voor haer eyghen kint opvoeden. t'Welck oock alsoo is geschiedt; dit kindt nu wierde ghenoemt Cyrus. Cyrus wies op, meynde niet anders oft hy was dees Schaeps-herders Soon. Nu quam Cyrus eens met andere kleyne Boertjens te spelen, die oock in dat selfde Dorp woonden, en hy wierdt in dat spelen van haer tot Koningh ghemaeckt. Nu was daer een onder al dese Boere-kinderen die Cyrus (als Koningh) sijn ghebodt niet volvoeren wilde, dese liet Cyrus doen straffen ende strenghelijck slaen van de andere. Dese geslagene jonge klaeght het selve aen sijn Vader, de Vader ontboot den Schaep-herder met sijn Soon Cyrus voor den Coningh Astyages. Astyages nam nauwe achtinghe op de ghedaente ende manieren van dese jonghen Cyrus, (want hy was hem ende sijn Dochter seer gelijck,) ende kreegh

[p. 112]

alsoo dadelijck achterdocht, vraeghde derhalven den Schaep-herder scherp, dat hy hem segghen soude, waer hy dit kindt ghekreghen hadde? Hy heeft het niet willen loochenen, maer seyde: dat het hem door Harpagus overghelevert was. Hier uijt bemerckte hy nu, dat het sijn Dochters kindt was; op dat hy hem nu mocht quyt worden, sondt hy hem naer Persien naer sijn ouders, daer bleef hy soo langh tot dat hy sijne volle wasdom verkreghen hadde. Doen braght hy daer naer door hulp van Harpagus een groot Heyr-legher t'samen, voerde met sijn Grootvader Astyages een swaren Oorlogh, overwon hem, ende verdreef hem uyt sijn Koninckryck. Dit is die Cyrus, die Monarch is van Persien ende Medien. De oorsaeck nu dat Harpagus den Coningh Astyages ontrouw wierdt, was dese: om dat Astyages den eenighen Soon, noch een jongh kindt van Harpagus, hadde laten dooden, in stucken houwen, koocken, ende

[p. 113]

eyndelijck aen Harpagus onwetendt te eten ghegheven, ende naer ghedaene maeltydt hem het Hooft, de handen en voeten in een korf hadde laten voorsetten: ende dit liet den Coningh daerom doen, om dat hy Cyrus niet hadde gedoodt, maer aen den Schaep-herder overgelevert. Dese grouwelijcke daet heeft Harpagus gewroocken, door dien by Cyrus tegen Astyages opmaeckte, ende het kryghs-heyr hem in sijn handen ende macht gaf.