De droeve, ende blyde wereldt

Behelsende vele treurighe gheschiedenissen, belacchelycke kluchten, heerlycke leeringen, ende andere ongemeene aerdigheden

Het leven ende daden van Diogenes Cynicus.

DIogenes is wel een vermaerden Philosooph gheweest, maer daer beneven oock een wonderlijck ende selsaem Man, en van sottelijcke aenslaghen, ghelijck uyt het volgende te lesen staet.

1. Als den machtighen Monarch

[p. 72]

Alexander de Groote te Corinthen quam en ieder een hem gheluck wenschte, eensdeels om dat hy de overhant verkreghen hadde, ende ten anderen, om dat hy met de Persianen den Oorlogh aenvanghen wilde, als doen vermeynde hy dat Diogenes oock soude by hem komen, om hem gheluck te wenschen. Maer als hy nu sagh dat Diogenes achter bleef, ende niet by hem quam, gingh Alexander selfs naer hem toe, hem vindende in de Voorstadt nederlegghen, in de Son uyt-ghestreckt, ende sigh soo baeckerende. Diogenes sagh Alexander wel staen, ende kende hem oock seer wel, maeckte nochtans ten minsten geen werck van hem ofte van sijn gheselschap. Alexander groete Diogenes op het vriendelyckste, ende vraeghde hem, Oft hy niet wat van doen hadde? hy soude t'selfde stoutelyck ende onbeschroomt eyschen. Doen antwoorde Diogenes: Iae, dit begeer ick dat ghy wat uijt de Son wijckt, ende aen een

[p. 73]

kandt staet, op dat my de Son recht magh beschynen. Alexander lachte over dit antwoort, ende gingh van hem, ende seyde tot syne Ghesellen; In dien ick gheen Alexander waer, soo wenschte ick Diogenes geerne te wesen.

2. Op een seker tydt gingh Diogenes op de Marckt wandelen te Corinthen, ende hadt een stuck kaes en broodt in sijn hande, ende at daer van: als hem nu ghevraeght wierdt, waerom hy opentlyck op de Marckt gingh eten ende niet in sijn huys? Daerom eet ick op de Marckt, antwoorde Diogenes, om dat ick op de Marckt honger hebbe.

3. Als hy te Athenen was, gingh hy op de Marckt by een klaere middagh ende droegh een lanterne met een brandende keers daer in: ende ghevraeght zynde uijt wat reden hy sulcks dede? antwoorde hy, Ick soeck menschen.

4. Hy hadde altijt sijn woon-plaets in een Wyn-ton, en dit was syn huys.

[p. 74]

Doen nu de Stadt op een tydt hart beleghert wierdt, ende al de Borghers ende Inwoonders den vyandt met groote dapperheyt ende manhaftigheyt afweerden, sprack Diogenes, als hy dit sagh; Nu alle man in't werck is, en wat hanteert, moet Diogenes niet alleen stil en sonder arbeydt zyn; wentelde derhalven het Wyn-vat, sijnde sijn huys, over de straeten op ende neder, gins ende weder.

5. Als Diogenes sagh, datmen de doode en verstorven menschen in de aerde begroef, beval hy sijne Discipelen, dat sy hem souden, als hy doodt was, onbegraven leggen laten; want (seyde hy) die begravenis sal ick hebben, die my de tydt sal verleenen, ende myn lichaem sal van de twee edelste dinghen verteert worden, namentlyck van de Son ende regen. Syne Discipelen werpen hem voor, segghende, hy soude dan voorseker ende buyten twyfel van de wilde dieren opghegheten ende verslonden worden, het welck

[p. 75]

afgryselijck is. Doen antwoorde Diogenes haer, ende seyde, sy souden een Stockjen by hem legghen, ofte in syn handt steecken, daer mede wilde hy de Voghels ende wilde Dieren van sich jaghen. Doen syde sijne Discipels; Als ghy doodt zijt, soo kont ghy immers niet meer voelen ende sien, en hoe kont ghy dan de Voghels ende wilde Dieren van u dryven? Doen seyde Diogenes eyndelijck, O ghy dwasen! als ick mijn ghesicht ende ghevoel verloren hebbe wanneer ick doodt ben, wat is my daer aen gheleghen, waer ick legghe, ofte wie my verteert. Maer (seyden syne Discipelen wederom) wie sal u dan doodt uijt het huys draghen? want ghy noch kindt noch kiecken by u hebt? Jae (antwoorde Diogenes) die ghene sal my wel moeten uijt het huys dragen, die mijn huys sal van nooden hebben.

6. Als hy dese redenen met sijn Discipels gehouden hadde, liep hy moeder-naeckt in de Sneeuw, ende wentelde sich daer in; als sijne Discipels hem nu vraeghde, oft hy geen koude hadt?

[p. 76]

vraeghde hy haer wederom oft de stern aen eens menschen voorhooft oock vriese? als sy nu sijden, neen: soo antwoorde hy, Ende soo en verwondert u oock niet, dat ick gheen koude hebbe, want ick ben over mijn gheheel lichaem anders niet als een Stern.

7. Uyt de Sneeuw nu komende, ghingh hy terstondt in een badt-stoof ende bade hem op dien selven dagh tweemael. Doen vraeghden hem sijne Discipels, Waerom hy hem tweemael Bade op eenen dagh? daerom (antwoorde hy) om dat het my niet gheleghen komt drymael te baden.

8. Als hem ghevraeght wierdt, Op wat tijdt men eten moest? Een rijck Man (antwoorde hy) eet wanneer 'them lust ende ghelieft, maer een arm mensch, wanneer hy wat heeft.

9. Als Diogenes op een tijdt van een Borgher wierdt in syn huys gebracht het welck over al cierlyck was opghepronckt, ende wiens vloeren met Ta-

[p. 77]

pijt wercken bedeckt waren, ende hem verboden wiert dat hy sijn spouwsel nerghens soude uytwerpen; doen vegaderde hy een hoopen spouwsel in syn mondt, ende spouwde het den Huys-meester in syn aenghesicht, segghende: Ick sien nerghens bequamer plaets in't huys, om mijn speecksel uyt te spouwen.

10. Hy at en dronck altydt uijt een houte kop. Als hy nu eens sagh, dat eenen armen jongen met sijn hant water schepte ende dronck, wierp hy sijn houte kop van hem, segghende: Ben ick niet een sot ende dwaes, dat ick vremde dinghen ghebruycke, daer my nochtans de Natuer niet heeft gheweygert te geven dat my noodigh is.

11. Een quaedt-berucht Man hadde boven de deur van syn huys dese woorden laten schryven: In dit Huys en kome niet quaets. Diogenes dit siende, riep met luyder stemme; Indien niet quaets in dit Huys door de deur sal ingaen,

[p. 78]

wel lieve Godt! hoe sal dan den Huys-meester selver in't Huys komen?

12. In de plaets dat andere Luyden welrieckenden Balsem ofte Salve op haer hooft smeerden, soo smeerdese Diogenes onder de voeten, ende seyde, De Reuck van den Balsem stijght van t'Hooft naer boven, ende de mensch heeft daer alsoo gheen nut af, maer van de Voeten stijght sy naer het Hooft ende Neus, soo datmen den reuck der selver alsoo genieten kan.

13. Diogenes sat op een tydt in sijn wyn-vat, ende at kaes en broodt, doen quamen de Muysen oock naer hem toegheloopen, ende aten de afghevallene brocken: doen lachte Diogenes, ende sprack: Ey siet eens! Diogenes spyst oock noch sijn Mondt-dienaers ende Huychelaers.

14. Plato beschreef een mensch in sijn Academie, in deser voeghen, als, dat hy was, een tweevoetigh Ghediert, sonder Vederen: Doen nam Diogenes een

[p. 79]

Haen, pluckte hem al sijn Vederen uijt, soo dat hy gantsch kael wierdt, settende dien in de Academie van Plato liet hem daer loopen, ende riep over luyt: Siet daer eenen Platonischen mensch.

15. De Koningh Perdiccas dreyghde Diogenem, dat hy hem wilde dooden ende ombrenghen, ten waer hy by hem quam: Ey lieve (sprack Diogenes) wat een groote daet soudt ghy daer mede uijt rechten? sulcks kan doch het kleynste ghediert Phalangium, ofte een Scorpioen, even soo wel als ghy te weegh brenghen.

16. Hy sagh eens op eenen onnuttelijcken Gelt-verquisters Huys gheschreven staen: Dit huys is te koop: Wist ick 'tniet (seyde Diogenes) dat dit Huys sijn Meester soude uijtspouwen.

17. Diogenes wiert van de Sinopensers op een seker tydt uijt haer Stadt verjaeght; als nu een tot hem seyde: O Diogenes! de Sinopensers hebben u uijt hare Stadt ghebannen; ende ick (antwoorde hy) hebbe haer in haer Stadt gebannen, dat

[p. 80]

is, dat sy in haer Stadt blijven sullen.

18. Als hy eenen slempamper des avonts sagh eten broodt ende Olyven sprack hy, Hadt ghy alsoo u middaghmael ghehouden, ghy soudt buyten twijffel een ander Avontmael hebben.

19. Als hy eens sagh dat twee vrouwluyden haer aen een Olijfboom verhanghen hadden, riep hy met luyder stemme; Och wilde Godt dat alle Boomen sulcke vruchten droeghen!

20. Als hem ghevraeght wierdt van een seker Persoon, Wat wilt ghy, Diogenes, dat ick u een oorbandt gheve? hy antwoorde, een yseren helmet, soo voel ick de slagh soo seer niet.

21. Als hy eens sagh, dat een Ionghelinck hem seer oppronckte, en sijn hayr friseerde ende poeyerde, seyde hy tot hem; Pronckt ghy u op voor de mannen? dat is te vergeefs: voor de Vrouwen? daer hebt ghy gheen eer van, maer groote schande.

22. Als hy ghevraeght wierdt, Wat

[p. 81]

hy voor wijn het liefste dronck? die gene, antwoorde hy, die my t'minste kost.

23. Als syn knecht Manes van hem gheloopen was, vermaenden de luyden Diogenes, dat hy hem soude weder soecken: Ey! (antwoorde hy) dewijle Manes sonder Diogenes leven kan, waerom soude Diogenes dan oock niet sonder Manes konnen wesen.

24. Als hy in de Stadt Minden was, ende sagh dat de Poort grooter was dan de gheheele Stadt, riep hy met luyder keelen: Ghy Mannen van Minden doet uwe poort toe, op dat de Stadt daer niet uijt en loope

25. Diogenes op een tydt siende, dat een Hoeren-kindt onder een hoopen volck met steenen wierp, seyde hy: Siet toe jonghen dat ghy uwen rechten Vader niet en raeckt.

26. Diogenes plagh te segghen, dat onder alle Narren, Sotten ende Dwasen dese volghende de grootste waren: De eerste waren de Grammatici, want

[p. 82]

sy ondersoecken hoe veel ongheluck Ulysses gheleden heeft, ende haer eyghen weten sy niet. De tweede, de Musici, want sy stellen altijdt de snaren van haer Instrumenten, maer de snaren hares ghemoets laten sy ongestelt. De derde, de Astronomi, want sy willen weten wat in den Hemel geschiedt, ende hoe't daer toegaet, ende weten even wel niet wat haer voor de voeten leyt, ofte haer selfs overkomen sal. De vierde, de Oratores, want sy spreecken veel van de gherechtigheyt, ende leven nochtans selver seer onrechtveerdigh.

27. Als hy nu oudt en kout wierdt, vraeghde men hem, waerom hy nu niet ophiel te arbeyden? O ghy dwasen! (seyde hy) wanneer ick met een in den loop-baen liep, ende nu haest ten eynde ghekomen was, soude ick dan ophouden te loopen?