|
| |
| |
| |
Derde bedryf.
Eerste tooneel.
Alzonde, Wolfax.
't Gaat al naa, wensch, Mevrouw! de Koning wil u spreeken,
'k Weet niet waarom, maar 't schynt my geen ongunstig teken.
Worchester, door myn list in ketenen gekneld,
Heeft eindelyk uw hoop op vaster voet gesteld.
'k Wist op getuigen, die hem met verraad betygen,
Tot zyn gevangenis verlof en last te krygen.
Nogtans schynt my de vorst verandert, minder straf.
Ik vrees dat hem den last berouwt, dien hy my gaf.
| |
Tweede tooneel.
Eduard, Alzonde, onder den naam van Aglae.
Ik ben alhier op uw bevel verscheenen,
Myn heer, vernedert ge u een balling 't oor tekenen?
En mag ik hoopen dat uw edelmoedigheid
Myn rampen eindigt, en een uitkomst my bereidt?
Ja, Aglaë! gy moogt van my die gunst verwachten,
Indien gy op uw beurt myn smarte wilt verzachten.
Gy weet wat rampen op deez' doodelyken dag
My dreigen, keer bytyds, gy kunt wel, deezen slag.
'k Zal, overstelpt van druk en wroeging, tot een teken
Dat ik me op u verlaat, gansch openhartig spreeken.
| |
| |
Ik ben vol wanhoop, wyl ik smart en droeffenis
Veroorzaakt hebbe aan haar die my het dierbaarst is.
'k Weet, Aglaë! gy zyt Eugenia geneegen.
De vriendschap moet u dan om haar alleen beweegen.
Zy is 't om wie ik kwyn! zo haar geluk u raakt,
Zo oit uw hart de kragt der liefde heeft gesmaakt,
Kom haar, kom my te hulp. Ga haar te vrede stellen,
Verlos haar van den schrik, die haare ziel komt kwellen.
Haar vader, schoon beticht, en streng te recht gesteld,
Loopt geen gevaar, of schoon zyn vonnis wierdt geveld,
Want of het recht verwees, 't geen ik bemin is heilig;
Haar bloed, zo wel als 't myne, is voor 't vergieten veilig.
Het zegel van myn hant geeft eerst de wetten kracht.
Wie straft dan 's vaders schuld, dien 'k als myn vader acht?
Zy kome, en haare komst doe my de rust belooven;
Eén opslag van haar oog zal al myn gramschap dooven.
Het is uw hulpe daar myn blaakend hart op bouwt.
Ik heb de min de zorg der vriendschap toe vertrouwt.
Ik eisch alleen dat zy, min wreed in 't wederstreeven,
Aan 't streng vooroordeel niet zo veel gehoor wil geeven.
Zeg aan die schoone, als zy gedoogt te zyn gekroond,
En zy myn scepter kiest, dat alles blyft verschoond.
Zo gy Eugenia gelukkig wilt zien leeven,
En my in deeze zaak, myn heer! geloof wilt geeven,
Zo stel haar uit uw zin, denk aan die lief de niet.
Men vergt die vruchtloos van een hart zo vol verdriet.
Haar strenge deugd kan zich tot smeeken niet verneêren,
Die voor haar vader 't recht., geen gunsten, wil begeeren.
Neemt gy 'er deel in, maak een einde van haar druk.
Laat haar vertrekken, zo bewerkt gy haar geluk.
Hoe!, daar die wreede schept in mynen ramp behaagen,
Voor wier geluk ik niet ontzie my zelf te waagen,
Daar zy, schoon myne ziel zo teder om haar zucht,
| |
| |
Hoogmoedig my trotseert, af keerig van my vlucht,
Zou 'k dulden dat men tracht myn roem naar 't hart te steeken?
Neen! 'k zal met eenen slag myn kroon en liefde wreeken.
Wat zal zy pleiten voor een snood verraad, daar zy
Zelf in myn oogen veel strafwaarder is dan hy!
Waar voert de drift my heen! daar ik, door min bewoogen,
Uw leet verzachten kan,uw traanen af moet droogen!
Zou ik uw vader dan noch levren aan een beul,
Daar ik in uw verdriet moet zyn uw troost, uw heul!
Ach, waarde Eugenia! kost gy myn angst bezeffen!
Te slaan het geen men mint, is 't eigen hart te treffen.
Als ik slechts om haar denk zo beeve ik voor die daad.
Gy ziet, myn Aglaë! hoe 't my ter harte gaat.
Span dan uw krachten in, zyt myne min geneegen,
En tracht Eugenia is 't mooglyk te beweegen,
Dat zy een einde maakt van myn en haar verdriet.
Zeg dat zy in 't gericht een' waarden minnaar ziet.
Wil haar myn min, myn smart, myn woeden zelf vertoonen.
De liefde alleen kan in een koning die verschoonen.
Doch zo zy blyft aan haar gewaande deugd gehecht,
My trots blyft weigeren, en haare gunst ontzegt,
Al te ydel waanende, dat ik my niet zal wreeken,
Dat myn gevoelig hart haar vader vry zal spreeken,
En zy myn oog ontvlucht, en dit paleis verlaat,
Myn liefde en weldaên, ja myn glorie zelfs versmaadt,
Zal 'k haar bekoorlykheên, hoe node ik die moog' missen,
(Myn glorie dwingt me 'er toe,) uit myn gedachten wisschen.
En 'k geef haar vader, van zyn glorie gantsch ontzet,
Als schuldig, over aan de strengheid van de wet.
Verlies geen tyd, ga heen, wil naar straks onderhouwen.
Ik kom' de hoop en rust myn 's levens u betrouwen.
| |
| |
| |
Derde tooneel.
'k Heb my voorzeker niet bedroogen,
Van een doorluchte ryksprinses,
Die zwichten moet voor uw vermogen.
Wat zegge ik! ô gehaate naam!
De liefde is langer niet bekwaam
Myn zucht tot glorie uit te dooven.
Heb ik die niet verzaakt, zo ras 't eergierig hart,
Zich de overwinning mogt belooven
Van die ondraagelyke smart?
ô Zucht! komt gy my noch verraaden?
Verban de min, voedt liever haat
Myn ziel! dewyl gy u met smaad
Op 't pynelykst ziet overlaaden.
Dit eene ontbrak aan uw verdriet,
Dat gy een hart, dat u gebiedt,
Hoorde om eene andre schoonheid zuchten.
Hier is geen twyfel aan, 't bewys is al te sterk.
En tot myn meerdere ongenuchten,
Men wil dat ik haar heil bewerk’!
Wel, dat die last, my opgedraagen,
Aan mynen toeleg gunstig zy,
Dat ik hier door myn weêrparty,
In wanhoop zie ter neêr geslagen.
Dat alles hier gedompeld word'
In bloed, door myne hand gestort.
Myn smart verdwynt, zie 'k andren zuchten.
Ligtvaardig minnaar! beef! de liefde is, wen zy slaat,
Dat zy beminde, meer te duchten,
Dan d'allerysselyksten haat.
| |
| |
Ik zie myn vyandin, en voel myn gramschap tergen.
Ik zal nochtans 't geluk, dat zy geniet, verbergen:
'k Onveins de woede die myn blaakend hart verscheurt,
En zal haar droefheid zelfs vergrooten, daar zy treurt.
| |
Vierde tooneel.
Eugenia, Alzonde, onder den naam van Aglae.
Kunt gy me ô Aglaë! In zulk een tyd verlaaten,
Waar in uw raad en hulp my 't meeste zouden baaten?
Ismene brengt noch geen verlichting voor myn staat,
Daar elk me ontvlucht, en me aan myn droef heid overlaat.
Geloof me, Eugenia! uw toestand doet my vreezen,
In dit gehaat gewest kunt gy niet veilig weezen.
Gy zult de woede der vervolgers niet ontgaan,
Die, met uw 's vaders dood, u ook naar 't leven staan.
Ach! zoude ik my van hier begeeven?
'k Vreez' voor myn vader, maar niet voor myn eigen leven.
| |
Vyfde tooneel.
Ismena, Alzonde, onder den naam van Aglae, Eugenia.
Omcingelen 't paleis, men ziet den koning niet.
Maar Wolfax, die my volgt, zal, naar ik af kan meeten,
Vry meer dan ik, Mevrouw! van deeze omkeering weeten.
| |
| |
Door hem verneemt gy 't best hoe 't met de zaaken staat.
Gy Aglaë, myn waarde! op wie 'k my 't meest verlaat,
Begeef u naar den vorst, of hy eens gunstige ooren
Wou leenen aan myn klagt, en my noch eenmaal hooren.
Vertoon hem hoe de deugd onschuldig word belaagt.
Meldt hem myn droefheid ook, indien hy naar my vraagt.
Zeg hem dat ik, die thans verga in ziels verdrieten,
Noit dacht, dat hy my zou deez' traanen doen vergieten,
Myn dood begeeren, ja, in 't eind' met eige hand
Het staal bestieren, dat my wroet in 't ingewand.
| |
Zesde tooneel.
Eugenia, Wolfax, Ismena.
Stel my gerust, myn heer! wat wordt hier al gebrouwen?
Helaas! waarom mag ik myn vader niet aanschouwen?
Hy 's my bevolen. 'k weet niet wat hier zal geschiên.
Mag ik ten minsten niet myn' waarden vader zien?
Gy zult, naar ik vertrouw, zyn ongeluk beklaagen;
Een edelmoedig hart zal medelyden draagen.
Gelei my daar hy is; 'k zie geen gevaaren aan,
Noch weiger zelfs met hemde doodstraf te ondergaan.
Al wilde ik schoon, Mevrouw, het mag geenzins geschieden,
Zyn Rechters zyn by een, en zullen hem Ontbieden.
Zyn Rechters! wordt hy dan van misdryf aangeklaagd?
Wie is zo stout dat hy Worchester ondervraagt?
| |
| |
Wanneer een onderdaan zich ziet zo hoog verheven
In 's konings gunst, kan licht iets schuldigs aan hem kleeven.
Zacht! wacht u dat gy hem niet valschelyk beticht.
De deugd blyft steeds de deugd, schoon ze in den kerker ligt.
Zyn vroomheid zy noit in vergetelheid begraaven:
Dat snode zielen, die aan de ondeugd zich verslaaven,
Zich vleijen dat zy zyn bekleed met hoog gezach,
Op dat hun boos geweld alomme voer' de vlag:
Een deugdelyk gemoed, door eere en plicht gedreeven,
Vindt zich genoopt tot roem van 't vaderland te leeven,
Geeft zynen koning raad naar billykheid en rêen,
Behartigt boven al den welvaart van 't gemeen.
Gy! zonder twyffel noit gewoon aldus te denken,
Durft door een kwaad vermoên de zuivere onschuld krenken,
En oordeelt naar een hart dat de edle deugd belaagt.
Draag 't ongeluk ontzach, zo gy 't al niet beklaagt.
Leer dat de deugd, hoe zeer geboeid, kan triomfeeren,
't Geweld verdoemen, en tierannen durft braveeren.
Doch waar toe dit gesprek, gy zoudt licht denken, heer,
Dat ik uw hulp verlange, en my voor u verneêr'.
De troon alleen heeft recht myn smeeken aan te hooren.
Neen blyf Mevrouw! deez' moeite waar verlooren,
De toegang tot den troon staat heden niemand vry?
Dit is myn last; dat dit u welgevallig zy.
| |
Zevende tooneel.
Eugenia, Ismena.
Die wreede vierschaar durft den ingang my ontzeggen!
| |
| |
Myn vader, ach! ik merk wat strik men u komt leggen.
O snode gruweldaad! men heeft zyn val bestemd.
De schrik voorspelt het, die myn bloed in de adren stremt.
Zyn deugd, zyn vrienden, 't recht, zyn borgen voor zyn leven.
Wat baat het recht toch, zo 't geweld hem wil doen sneeven?
Gy spreekt van vrienden, maar vergist u al te grof.
De oprechte vriendschap heeft geen woonplaats aan het hof:
Daar kruipt de vleijery den troon al bevend' nader,
En 't kleed eens vleijers dekt het hart van een verrader.
Wie durft zich, schoon men moest, een vriend betoonen van
Een vroom en deugdelyk doch ongelukkig man?
't Gelaat van 't hof kan in een oogenblik verkeeren.
Elk jaagt naar gunst, en tracht alle ongunst af te weeren,
Zelfs de onschuld vindt geen heul by die haar gunst genoot,
Wyl 't nieuwe staatsbestier de ondankbaarheid vergroot.
Maar welk een sombre stilt'! dees naarheid doet my schrikken,
En Aglaë vertoeft! ik tel vast de ogenblikken.
Waer vinde ik haar? helaas! zy weet hoe ik, ontsteld,
Reeds angstig gis wat my haar mond in 't korte meld.
Haar tedre zucht voor my wil zich dien last onttrekken.
Voorzeker ze is beschroomd myn noodlot my te ontdekken.
| |
Achtste tooneel
Arondél, Eugenia, Ismena.
In dit ontäard gewest, daar 't al schynt omgekeerd,
Daar 't allerdeugdzaamst hart een voorspraak zelfs ontbeert,
| |
| |
Wil my, wie gy ook zyt, zo gy, van betre zinnen,
De vroomheid, hoe verdrukt, durft eerenen beminnen,
In zulk een snood verblyf toch geeven onderricht,
Waar ik Worchester vind', waar die gevangen ligt.
Eerwaarde vreemd'ling! met myns vaders lot bewoogen,
Wat wekte uw tedre ziel tot zulk een mededoogen?
Welk een drift voerde u hier heen?
De vriendschap maar alleen.
Wil een stantvastig hart, schoon deugdelyk te noemen,
Wanneer 't zyn pligt betracht, niet boven maaten roemen.
De rykstroon is omringt van vleijers, en de vrind
Eens gunstlings ziet gy vaak daar toe het meest gezind.
Ik, die oprechte deugd oprechtlyk moest vereeren,
Blyf in Worchester noch die zelve deugd waardeeren.
Ik zoude in dit gewest aan elk zyn onbekend,
Schoon 't lot my in de plaats van myn geboorte zendt;
En myn veranderde gelaat zou in dees streeken,
Myn eigen vaderland, zo langen tyd ontweeken,
My hier verbergen, zo voor my thans 't liefst vertoog,
De hemel my niet hadt doen komen voor myn oog.
Ik heel dan niets voor u, Mevrouw, 'k ontdek my nader.
Gy ziet hier Arondél, den halsvriend van uw' vader.
'k Verscheen hier niet, toen hy in magt en aanzien stondt,
En elk zyn lof bazuinde, en afhing van zyn mond,
Ik vond voor my dien zwier en toestel ongeraaden,
En zonderde my af van hen die hem aanbaden.
Maar nu hem elk verlaat, zyn gunst te ondankbaar loont,
Ziet ge Arondél, in wien de vriendschap zich vertoont.
| |
| |
O heuchlyk teken! 'k zie een blyder dag gebooren;
Nu gy weer tot ons komt verdwynt des hemels toren.
't Is om uw vader dat ik kom, en tot 's Lands baat,
En breng geheimen meê tot welzyn van den Staat,
Maar 'k vind zyn trouwe zorg gehoond, zyn roem vertreden,
Dien 'k dacht van elk te zien vereert en aangebeden.
Waar zyn die snooden, die Worchesters deugd verraên?
Trekt niemand zich de zaak van dien betichten aan?
Is dan in 't gantsche hof niet een zo kloek te vinden,
Die, zich den laster te vertrêen, durft onderwinden?
Een andre geest bezielde in dit gewest voorheên
Onze oudren, van wier spoor het kroost is afgetreên!
O waarheid! die het hart tot deugden wist te ontsteeken,
Zyt gy voor eeuwig de paleizen dan ontweeken?
Ik, die de logen, en den geest die 't hof gebiedt,
Ontweek, ken zyne kunst en valsche streeken niet,
Maar moedig, en gantsch vry van hope en angstig vreezen,
Zal 'k stout in 't handlen, niet geveinsd in 't spreeken, weezen.
Men durft zich laaten zien met veel vrymoedigheid,
Wanneer men voor een zaak van eer en waarheid pleit.
Gebie, Mevrouw, niets zal myn staal gemoed beletten.
Die voor de dood niet vreest zal voor geen zwaard ontzetten.
Wat zoude ik u gebiên? gy zelve geef me raad.
Myn zuchten zyn alleen myn wapens in deez' staat.
Myn vader loopt gevaar, want Wolfax zoekt zyn leven,
Hy heeft in zyn gesprek daar blyken van gegeeven:
Ach! zo de Rechters eens, zelf op dit oogenblik,
Myn Vader doemden, en al heimelyk.... ik schrik!
Myn heer, wil my, die zo benaauwt ben, toch geleiden.
Laat ons aan d'ingang der gevangenis verbeiden,
Op dat de moorders, die hem dreigen zo verwoed,
| |
| |
Hem niet ontzielen, dan ten kosten van myn bloed.
Wy moeten meer bestaan; meer doen dan vrachtloos weenen:
Dring door den slaafschen drang van hovelingen heenen;
Beschaam het helsch bedrog, breng d'onschuld in het licht,
En stel de waarheid bloot voor 's konings aangezicht.
Laat al het ovrige aan de zorge eens vriends bevolen,
Worchesters deugd zal nu niet langer zyn verhoolen.
Of zo myn arm, om hem te redden, schiet te kort,
Dan wil ik dat ik ook met hem ter neder stort.
| |
Negende tooneel.
Eugenia, Ismena.
'k Zal dan, wyl 't wezen moet, hem zien dien ik moet haaten,
En echter min. Hy zal zich licht verbidden laaten.
Myn vader wordt hersteld, als hy myn klachten hoort,
Hy zal niet stemmen tot dien schrikkelyken moord.
Licht zal ik hem, die groot van moed is, overtuigen.
Maar is natuur te zwak, door klachten 't hart te buigen,
Kom dan, ô min! die 'k noit om hulp in dezen nood
Zou roepen, waar het niet uit vreez' voor 's vaders dood:
Wil, voor myn jammerklacht en biggelende traanen,
Een weg naar 't harte van dien edlen minnaar baanen.
Einde des Derden Bedryfs.
|
|
Auteursrechtvrij