Verzameld werk. Deel 3. Zwanen pesten

7

In het Algemeen Handelsblad schrijft de heer Maurits Uyldert een uitvoerig artikel over de poëzie van Slauerhoff. Er is tegen dat stuk en de openbaarmaking ervan niet veel in te brengen. De heer Uyldert heeft tot taak en plicht, hem opgelegd door zijn baas, om in de krant te zeggen, wat hij van de verschillende Nederlandse uitgaven in dicht en ondicht denkt. Hij doet dit in beleefde termen, zonder vooropgezette haat, in het kleurloze, stomvervelende proza dat hem eigen is en kenmerkt. Hij is, daar mag niemand aan twijfelen, een door en door fatsoenlijk en sterk begrensd man. Een kritiek leert ons altijd meer over den kriticus dan over de bekritiseerde. Zo ook hier.

Hoe Slauerhoff is, zal men uit de opmerkingen van Uyldert niet leren, over de geest van diens werk ervaart men niets wezenlijks; maar men komt er met een verbijsterende duidelijkheid achter, dat Uyldert een oprecht domme schoolmeester is. Het pleit voor deze kroniekschrijver, dat hij eerlijk blijft, dat hij zich zelf geeft, zoals God hem geschapen heeft, dat hij het wezen verkiest boven de schijn. Hij heeft gelijk. Hij kan het ten slotte niet helpen dat hij met zulke beperkte middelen ter wereld kwam en dat het hem niet gegeven werd om iets, dat buiten zijn héél kleine gezichtskringetje valt,

[p. 63]

te begrijpen. Het is vervelend om een bult te hebben, maar het is geen schande. Het is misschien nog vervelender om zo stompzinnig als Uyldert te zijn, maar het is evenmin een schande.

En daarom zeg ik tegen hen, die mij met verontwaardiging het stuk van Uyldert onder de neus duwen: maak je niet nodeloos dik, stel het vééleer op prijs, dat iemand er geen doekjes om windt. Uyldert geeft zich gans en al zoals hij is; hij toont zich de rechtschapenheid zelve, hij is duizelingwekkend oprecht. Want werkelijk, wanneer men zó platstom is, heeft men het recht om dat gebrek een beetje te bedekken. Des te meer moeten wij het op prijs stellen, dat Uyldert, ondanks alles en allen, zich in zijn erbarmelijke leegte van hoofd en hart aan zijn lezers vertoont. Er zijn er niet veel die hem dàt na zouden doen.

En het Algemeen Handelsblad moet men met zijn kronijkschrijver van harte geluk wensen. Een zeker gebrek aan verstand is nodig om op het peil van het publiek te blijven; terwijl een zo grote mate van oprechtheid, helaas, niet alle dagbladschrijvers eigen is. De heer Uyldert onderscheidt zich in dat opzicht bijzonder gunstig van het overgrote deel van zijn ambtgenoten. En is een zo uitnemende karaktereigenschap geen hartgrondige gelukwens waard? Het is alleen een beetje jammer, dat de heer Uyldert over de dichtkunst moet schrijven, in stede van over de vaderlandse godsdiensttwisten of over tentoonstellingen van Arbeid Adelt.