Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

930. J. en A. Greshoff aan A.A.M. Stols, 15 januari 1953¹

[Kaapstad k.p.] 15 Januari 1953

Beste Sander,

Onstuimige gelukwenschen van Aty, mij en alle kinderen.² Nog vele jaren in de gunstigst denkbare omstandigheden. Wij hopen dat je daar ginds, hoog en droog, een aangename dag zult beleven. Waarschijnlijk (en helaas) zonder blanc de blance, wel echter gekoesterd door de stralen der echtelijke min.

Van hier valt niet veel te melden. Ik heb het voor mijn doen druk. Schreef ik je al dat ik tegen Elsevier gezegd heb: val dood. Dit is een onbetrouwbare firma. Niet één van de tallooze zoowel schriftelijke als mondelinge afspraken zijn zij nagekomen. Let wel: niet één!³

Ik kan dit doen doordat ik nu met huid en haar door Het Vaderland gekocht ben. Ik mag nu in de N. en Z.Nederlanden alléén in maandbladen, niet in dagen weekbladen publiceeren. Ik schrijf nu behalve mijn weekkroniek tal van andere stukken in dat gezegende dagblad. En ik ben nu bezig van een en ander voorraad te maken.

Heb je Standpunte tot en met 26 nu gekregen. Dirk Opperman verzekerde mij dat ze je toegezonden waren. Je stuk is reeds op de zetterij en verschijnt (half maart) in N^o 27.⁴ Zou het mogelijk zijn mij je stuk (ii) voor N^o 28 bestemd, vóór 1 Mei te doen toekomen. Hoe vroeger hoe liever.⁵

1 Geschreven op briefpapier met alleen adresaanduiding ‘De Grashof’, Kaapstad k.p.

2 Op 28 januari zou Stols zijn drieënvijftigste verjaardag vieren.

3 Zie br.927 n.9 voor de verbreking van Greshoffs medewerking aan Elseviers Weekblad.

4 De logische grondslagen van de typografie van het boek.

5 De ontwikkeling van de verzorging van het Nederlandse boek sedert 1890.

[p. 96]

Ik zit te popelen op de vertalingen van Alexis Léger door Flaes.⁶ (Zonder onbescheiden te zijn: waarom gaat hij met een bundel verhalen naar Alice??!)⁷ Zijn ze al verzonden? Zoo niet, doe het dan p.o.

Ik heb mijn kroniek over De Kat in de Boom al gereed liggen.⁸ Ik voor mij vind dat een heel wat beter boek dan de Vleeschpotten. Maar juist dezer dagen ontving ik een brief van iemand uit Brussel die gezegde Vleeschpotten als Berts meesterwerk beschouwt. Gáán de Vleeschpotten goed?

Ik kan je niet zeggen hoe blij ik ben dat deze Vleeschpotten er zoo prachtig uitzien. En ook de schrijver is daar blij over. Ik hoop van ganscher harte dat je bij je plan blijft, alle eventueele herdrukken gelijkvormig uit te voeren. Je krijgt dan een aantal lieden, die de eerste deelen ook koopen omdat zij de komplete uniforme serie willen bezitten.⁹ Bovendien, dat staat als een paal boven water: zulk een uniforme uitgave klasseert een schrijver en geeft hem een klassiek air. Trouwens S. Fischer die dit uitvond (Gesammelte Werke in Einzelausgaben) was niet gek en een sluwe, ervaren koopman.¹⁰ En vooral de Joachim in zijn tegenwoordige gewaad ziet er wat armoedig uit. Wanneer je die conform de Vleeschpotten, als het zoover is, herdrukt trekt hij opnieuw de aandacht en een nieuw publiek: En je moet toch ook een beetje rekening houden met de wenschen van een schrijver. Ik weet welk een voldoening het schenkt je werk in zoo'n keurige, gelijkvormige rij voor je te zien staan.

Ik ga volgende week de Lampo lezen.¹¹

Je schreef mij eenige tijd geleden over een kleine handzame uitgave van mijn gedichten, in het formaat van je Slauerhoff...¹² Waarom niet? Maar een knappe jongen die de toestemming ertoe aan Alice weet te ontfutselen!

Als Barth het probeeren wil, heeft hij mijn zegen. Ik ben echter machteloos. Heb je gelezen PierreHDubois ‘Een Vinger op de Lippen’ (vOorschot)¹³ Laat je dit tot elken prijs door Barth sturen. Je kunt het niet niet in je bezit hebben. Verder is er ‘Op de Grens’ van Wim Walraven¹⁴ en Adriaans derde roman.¹⁵

Voor het overige is de Vaderlandsche boekenmarkt pijnlijk leeg.

Een prettige dag

Een goed jaar

Mateloos veel liefs voor jullie beide.

Van geheel je

Aty en Jan

Quarry Heuvel

Hill.

Kaapstad

Cape Town

6 Saint-John Perse, Ballingschap.

7 In april 1954 zou bij n.v. Em. Querido's Uitgeversmaatschappij te Amsterdam in de reeks De Salamander de bundel De meester van Laërtes van F.C. Terborgh verschijnen.

8 Op 6 juni zou Greshoffs bespreking van De kat in den boom van Marnix Gijsen in Het Vaderland verschijnen onder de titel Het meesterschap van Marnix Gijsen. Peil handhaaft zich in nieuwe roman.

9 Zie br.868 n.1 en ill. p. 7 voor het uiterlijk van De vleespotten van Egypte, en br.871 n.4 en ill. p. 28 voor het uiterlijk van de Uniforme Uitgave van het Werk van Marnix Gijsen. Stols zou op 24 december (br.969) schrijven dat hij de idee had laten varen de uitvoering van De vleespotten van Egypte en De kat in den boom voortaan voor alle herdrukken van Gijsens werk te benutten. De kat in den boom had eenzelfde uitvoering als De vleespotten van Egypte.

10 Samuel Fischer (1859-1934) had in 1886 in Berlijn de S. Fischer Verlag opgericht. Eind 1921 had Fischer Thomas Manns Rede und Antwort. Gesammelte Abhandlungen und kleine Aufsätze zowel zelfstandig als als eerste deel van diens Gesammelte Werke in Einzelausgaben uitgegeven. Met deze uitgave had Fischer een formule gevonden om het werk van betrekkelijk jonge auteurs gelijkvormig te publiceren. (Zie Peter de Mendelssohn, S. Fischer und sein Verlag, Frankfurt am Main 1970, p. 909-911.)

11 De belofte aan Rachel.

12 De zevende, vermeerderde druk van Greshoffs Verzamelde gedichten, die pas in 1956 zou verschijnen, zou een formaat van 12,5 × 20,5 cm krijgen en de gedichten zouden gestapeld worden afgedrukt. Op 16 november 1952 had Stols de in voorbereiding zijnde vierde druk van de Verzamelde gedichten van J.C. Bloem als mogelijk voorbeeld gesuggereerd. (Zie br.918 n.8.)
De eind 1947 bij Stols verschenen herdruk van de Verzamelde gedichten van J. Slauerhoff mat 12 × 19 cm; in deze uitgave begon ieder gedicht op een nieuwe pagina.

13 Pierre H. Dubois, Een vinger op de lippen. Bekentenissen van Lorenzo Vitelli, Florentijns monnik, omgekomen op de brandstapel in het jaar 1498 was in november 1952 bij G.A. van Oorschot te Amsterdam verschenen. Greshoff had de roman onder de titel Opmerkelijkste romandebuut van na de oorlog besproken in Het Vaderland van 20 december 1952.

14 Op de grens. Korte verhalen, brieven, kronieken van Willem Walraven (1887-1943) was in november 1952 bij G.A. van Oorschot te Amsterdam verschenen.
Greshoff zou de bundel bespreken in Het Vaderland van 7 februari onder de titel Schrijver die een diepe indruk maakt.

15 Adriaan van der Veen, Het wilde feest. Roman was in november 1952 bij n.v. Em. Querido's Uitgeversmij te Amsterdam verschenen. Greshoff had de roman in twee gedeelten besproken in Het Vaderland; het eerste gedeelte was onder de titel De romankunst van Adriaan van der Veen op 15 november 1952 gepubliceerd, het tweede onder de titel Machteloosheid van het goed tegenover het kwaad op 22 november 1952.