Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

863. J. Greshoff aan A.A.M. Stols, 27 december 1951¹

Donderdag 27 Dec 1951

95ste dag te ny.

Beste Sander,

Je prettige brief van 23 December bereikte mij heden. Van Zondag tot Donderdag is niet al te slecht. Maar de posterijen werken blijkbaar alleen van Quito naar n.y. en niet omgekeerd! Aty schreef Greet ± 7 Dec en ik jou ± 17 Dec. Beide brieven zijn blijkbaar zoek geraakt! Beide per luchtpost. Ik probeer het nu met aanteekenen!

Ik schreef je dan dat de nieuwe roman Goris àf is: ‘De Vleeschpotten van Egypte’, een prachtige titel. ± 75.000 woorden. Leentje las de text eergisteren en zegt het is sterker en gaver dan Goed en Kwaad. Ik neem de text (die mij heden namiddag ter hand gesteld wordt) mede en laat er in Nederland mijn oog rustig over gaan. Ik laat het m.s. dan door Barth aan jou sturen opdat jij het persklaar kunt maken. Als je Berts zin doet verschijnt het dan in Oct 1952. Hij wou in Mei dan doen verschijnen: ‘Het staat geschreven...’² (voorloopige

1 Geschreven op briefpapier van The San Carlos, 150 East 50th Street, New York.

2 Een verzamelbundel van Marnix Gijsens opstellen zou in 1965 onder de titel Scripta manent verschijnen bij J.M. Meulenhoff te Amsterdam en Nijgh & Van Ditmar te 's-Gravenhage & Rotterdam. De bundel zou worden ingeleid door Greshoff. Er is uit deze periode geen correspondentie over een dergelijke bundel tussen Stols en Gijsen achterhaald.

[p. 284]

(goede) titel) voor zijn verzamelde opstellen, waarvan hij je kopy in Jan. zal toezenden Ook dit moet taalkundig doorgewerkt worden. Doe jij dat meteen maar.

Let wel: Bert zelf heeft er geen idee van hoeveel er in G. en Kw. en Agnes veranderd is! Laat het hem nooit merken. En laat vooral de buitenwacht er nooit de lucht van krijgen. Dat is - onder ons een geheim - en een zaak van groot vertrouwen.

Hij werkt nu aan een nieuwe roman voor 1953 ‘De Kat in de Boom’ (voorloopige titel).³

Hij wil zoo dolgraag weten of je nu aan Fischer geschreven hebt om de vertaalrechten van Joachim definitief terug te nemen. Er is haast bij. Wil het werkje in Mei (door Herman Kesten vertaald) bij Kiepenheuer doen verschijnen.⁴

Bert kreeg een lange brief van Barth die ik gelezen heb 4 kantjes getikt.⁵ Agnes is uitverkocht.⁶ De pers is zeer goed Zelfs België reageert (500 exx) Ik zal mijn opstel in Standpunte over Goris om- en bìjwerken, zoodra ik weer thuis en op orde ben. Dan kan daar een aardig boekje van gemaakt worden, hetgeen hem veel plezier zal doen⁷

Naar aanleiding van je brief zou ik je een goede raad willen geven. Je hebt er de tijd voor. Houdt een dagboek bij. Begin bij het begin van het Eq. avontuur. Je kunt het dan terugdateeren. Of het begin in een inleiding samenvatten, maar dat is niet zoo noodig Je sollicitatie, de moeilijkheden in N.[ederland] toen, je bezoek aan Parijs en Geneve. N.York en dan Q.[uito] Als je het doet en je zoudt een ezel zijn als je het niet deed. Let dan op twee dingen die de ervaring van langjarig dagboekschrijven mij geleerd heeft: i sla slechts bij uitzondering een dag over. Schrijf iederen dag je stuk over de voorafgaande. ii vergeet niet dat je nù niet kunt beoordeelen wat al of niet belangrijk is. Noteer dus alles. En over eenige jaren kun je de schifting maken. Dikwijls blijken onbeduidende anecdoten slechts schijnbaar onbeduidend te zijn. En omgekeerd! Later coupeer je dan, bij uitgave, net als een film gecoupeerd wordt. Doe het, doe het, doe het. Dan heb je tenminste dàt van je reis. Het heerlijke is dat je alles kunt zeggen omdat daar niemand het leest en lezen kan! Dat geeft een heerlijke vrijheid van uiting Alles: je eigen doen en laten, het gedoe op straat, de prijzen, de ‘politiek’, natuurschoon, het Technico, de Unesco delegatie, de vreemdelingen... Alles is interessant.⁸

Onze plannen zijn veranderd.

Wij vertrekken wèl 5 Jan van hier per Westerdam, maar niet 15 Febr. per Klipfontein naar ZAfr

Doch in plaats daarvan vliegen wij 29 Jan van Schiphol naar Capri, waar wij blijven tot 8 April en vertrekken dan 11 April per Jagersfontein naar ZAfr. Op Capri logeeren wij bij de Malans, die ons smeekten te komen, die daar een

3 Marnix Gijsen, De kat in den boom zou in juni 1953 bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschijnen. De roman werd gedrukt bij Boosten & Stols. Er werden 15 exemplaren op geschept papier van Van Gelder Zonen gedrukt. Het bandstempel was van Helmut Salden. Blijkens de datering in het boek werd het manuscript op 8 augustus 1952 afgesloten.

4 Een Duitse vertaling van Het boek van Joachim van Babylon van de hand van Hermann Kesten is bij Kiepenheuer, Witsch & Co noch elders verschenen. Hermann Kesten (geb. 1900) was van 1926 tot 1933 hoofdredacteur bij de Gustav Kiepenheuer Verlag geweest. Na 1933 leidde hij de Duitstalige afdeling van Allert de Lange te Amsterdam. Met de Querido Verlag van Fritz Landshoff was Allert de Lange de voornaamste uitgeverij in Nederland voor de Duitse schrijvers in exil. (Zie ook br.861 n.3 en n.4.)

5 Deze brief van J.-P. Barth aan Marnix Gijsen is niet bewaard gebleven.

6 Klaaglied om Agnes.

7 Het verhalend proza van Marnix Gijsen was gepubliceerd in Standpunte 5 (1950-1951) 2 (december 1950), p. 10-32.
Een omgewerkte versie van het opstel zou worden opgenomen in Marnix Gijsen van René Goris en J. Greshoff, dat in december 1955 bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage zou verschijnen. Het boek werd gedrukt bij Boosten & Stols.
In Marnix Gijsen zouden Greshoffs opstel (onder de titel Marnix Gijsen's ontwikkeling als romanschrijver, p. 51-169) en René Goris' De jeugd van Marnix Gijsen (p. 7-48) worden bijeengebracht.
René Goris was de oudere broer van Marnix Gijsen.

8 Hoewel in het archief van Stols verscheidene aanzetten voor een dagboek aanwezig zijn, is dit plan nooit gerealiseerd.

[p. 285]

groote villa gehuurd hebben. Wij krijgen er, A en ik, ieder een werkkamer, slaapk. badkamer etc. Wij hebben lang geaarzeld van wege Frits.⁹ Maar meenden toch dit aanbod niet te mogen afslaan. Zij vroegen ons voor onbepaalde tijd. Doch wij willen Noortje Nijkerk niet teleurstellen. Zij komt begin Mei in Kaapstad.¹⁰ Wij komen er 29 April aan. Dat klopt dus als een bus. Noteer het adres in je boekje

Van laten wij zeggen 15 Jan-1 April alle brieven etc afzenden aan

J.G.

Villa Gerard

Via Piccola Marina

Capri (Italia)

Schrijf (aan dit adres) of zoo je onmiddelijk in de penhouder klimt p/a De Pauwhof 420 Rijksstrweg Wass[enaar], waar wij van 14-29 Jan zijn:

1.	Zijn er boekhandels. Zoo ja te vergelijken met...?
2	Zijn er schrijvers? Zoo ja is er een bij die internationaal bekend werd? Waar worden die heeren uitgegeven? En hoè!!!
3.	Waar zie je schilderijen? Is er een kunsthandel.
4.	Is er een museum?
5.	Bestaat er oude of nieuwe indiaansche kunstnijverheid?? klei sculpturen? [xxx] van blik of steen? maskers? weefsels? vlechtwerk? houtwerk? Zoo ja is er daar een winkeltje voor?
6	Als er geen café's zijn, is er dan een internationale club.?
7	Hoe is het corps Dipl.? Heb je er al contact mede?

Schrijf gauw. Zoodat ik je brief ontvang

of 15 Jan bij aank. op de Pauwhof of gedurende mijn verblijf aldaar

of 30 Jan bij aankomst te Capri.

Wij zullen jullie geregeld schrijven.

Aty schrijft dezer dagen aan Greet

Veel goeds en liefs

Geheel je

Jan

9 Greshoffs takshond.

10 Eleonora Nijkerk (geb. 1929) zou van mei 1952 tot ca. zomer 1953 in Zuid-Afrika verblijven.