Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

[p. 209]

797. J. Greshoff aan A.A.M. Stols, 23 augustus 1949

23 Aug 49

Beste Sander,

Even een woordje. Ik ben je als antwoord op je hartelijke brief, een uitvoerig bericht schuldig. En dat komt ook! Maar ik zit midden in nare schrijfwerken die àf moeten. Dit kattebelletje dient uitsluitend om je te doen weten dat we je niet vergeten.

Waarom, in godsnaam, is Jo Boer, die door jòu haar naam gekregen heeft en met wie je zoo bevriend was, naar een onbekende firma als De Driehoek overgegaan??¹

Wil je mij (dringend verzoek) een stel proeven van In Paradisum doen zenden.² A.u.b, A.u.b, A.u.b!

Is de volledige Hoorn ik, hoorn jij al ter perse?³ En het verzameld proza v Jacobus Cornelis?⁴ Wat doet hij, waar zit hij? Zie je hem geregeld?

Heb je het gemakkelijk nu de dagelijksche distributiezorgen door Elsevier van je afgenomen zijn? Wat is je laatstverschenen uitgave, wat je eerstvolgende?

Ik hoor weinig uit Nederland.

In de NCrt zag ik dat Jany het Commandeurslint v Leopold ii om de hals heeft.⁵ Vergeld kwaad met goed en schrijf nog eens over alles, ook over de kinderen en je van godgegevengade.

Het is al bijna een jaar geleden dat wij het zoo gezellig met je hadden hier!

Wij denken Dec 1950 naar Nederl te komen.

Heel veel liefs van huis tot huis

als steeds geheel je

Jan

1 Op 30 juli had Stols aan Jo Boer geschreven: ‘In het Nieuwsblad v/d Boekhandel van 28 Juli lees ik de volgende advertentie van “De Driehoek”: “Belangrijke Mededeling. Dit najaar verschijnt bij ons de nieuwste roman van Jo Boer. Het boek, waaraan de schrijfster thans de laatste hand legt, behandelt het leven van een Hollandsche familie in Noord-Afrika en Marokko en hun moeite, zich bij het leven daar aan te passen. Prijs gebonden f. 6.90. De aanbieding begint 1 Sept. a.s.” Je begrijpt, dat ik van deze “belangrijke mededeling” heb opgezien, omdat je tijdens je verblijf bij ons met geen woord van de verkoop van een roman aan Methorst hebt gerept. Ik kan me dan ook al haast niet voorstellen dat het waar is, en dat er dit najaar drie boeken zullen verschijnen, n.l. Een Zachtmoedige, Voorjaar en de roman bij De Driehoek. Is het inderdaad waar, dan zul je je kunnen voorstellen dat ik me zeer teleurgesteld voel 1e door het feit dat je me van de roman voor Methorst niets hebt gezegd, 2e dat er, na de grap van dit voorjaar toen “Kruis of Munt” moest concurreren met “Beeld en Spiegelbeeld”, we nu weer het feit krijgen dat er twee romans tegelijk van je verschijnen (met daarnaast nog de jeugdroman) en 3e doordat je niet gestand hebt gedaan aan je woord dat ik in het vervolg al je werk zou uitgeven. Als er inderdaad dit najaar een boek (roman) van je uitkomt bij “De Driehoek” zal dit op mij niet erg animerend werken om het volgend voorjaar direct weer te komen met “Christus en zijn Wereld”, waarvoor ik nu de nieuwe foto's van Stefan Nijhoff ontvangen heb. En dan zullen we ook het Lenteboek met de kleurenreproducties nog wat moeten uitstellen, omdat ik geen twee uiterst moeilijke (d.w.z. in productie zeer kostbare, en om hun verhalen-inhoud zeer moeilijk te verkopen) boeken in 1950 kan uitgeven, als ik niet zeker weet, dat ik in 1950 ook in ieder geval de grote roman “De Kersentaart” van je krijg.’ Op 7 augustus antwoordde Jo Boer: ‘Sanders woe-begone brief kwam inmiddels ook binnen; ik had wel een monster van harteloosheid moeten zijn indien er, na mijn laatste verblijf in den Haag een boek van mij zou verschijnen bij een anderen uitgever, en dan nog zonder waarschuwing. Geloof me, lieve Sander, er verschijnt van mijn hand deze herfst en in 1950 geen ander boek dan de boeken bij Sander. [...] Wanneer Greet hier is zullen wij het er samen wel eens over hebben, maar geloof me, er verschijnt noch deze herfst, noch volgend voorjaar, noch daarop volgend najaar een manuscript van mij bij een ander.’ Stols reageerde op 12 augustus: ‘Maar hoe is dit te rijmen met het feit, dat De Driehoek nu met man en macht een roman van je aanbiedt, die deze herfst of deze winter (dus in 1949) zal verschijnen, en die de titel (voorloopig) draagt van de “Onverzoenlijken”, waarvan de hoofdlijnen in een groote advertentie worden aangegeven [...], waarvan de prijs is vastgesteld op f 6.90, en waarvan De Driehoek bij boekhandelaren die twijfelden òf er wel een roman van Jo Boer bij De Driehoek verschijnt, aanbiedt het door jou geteekende contract te laten zien! De Driehoek vertelt ook rond, dat je f 2000,-voorschot hebt ontvangen. Hoe kan dit allemaal? [...] Ik heb mijn goede wil tegenover jou getoond, door het uitgeven van moeilijke uitgaven [..], doch ik kan dat alleen doen, als ik je romans, al je romans krijg, althans de optie over al je romans krijg. Weiger ik een boek, dan ben je vrij met het geweigerde boek naar een andere uitgever te gaan [...]. Doch je zult mij als je eerste uitgever moeten beschouwen en geen boeken buiten mij om moeten uitgeven.’
De uitgave van Beeld en spiegelbeeld was in 1948 voor de boekenclub De Muiderkring te Amsterdam door J.M. Meulenhoff verzorgd; De Muiderkring was een samenwerkingsverband van n.v. Amsterdamsche Boek- en Courantmaatschappij, P.N. van Kampen en Zoon n.v., H.P. Leopold's u.m. n.v., J.M. Meulenhoff en n.v. Em. Querido's u.m. Bij De Driehoek te 's-Graveland zou geen publikatie van Jo Boer verschijnen. Na de roman Een zachtmoedige, die in het najaar bij Stols zou verschijnen, zouden er bij Stols noch elders publikaties in boekvorm van Jo Boer verschijnen. (Zie ook br.835 n.1.)

2 Marnix Gijsen, De man van overmorgen.

3 Ed. Hoornik, Verzamelde gedichten.

4 J.C. Bloem, Verzamelde beschouwingen.

5 A. Roland Holst heeft blijkens het register van de Kanselarij der Nederlandse Orden geen buitenlandse onderscheiding ontvangen.