Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

[p. 196]

786. A.A.M. Stols aan J. Greshoff, 18 februari 1949¹

['s-Gravenhage,] 18-2-49

Beste Jan, Zeer bedankt voor je brief van 14-2 en je gelukwenschen bij mijn bevordering in het L.v.E. Het is na mijn terugkomst uit Z.Afr. één renpartij geweest, eerst om de herfstuitgaven klaar te krijgen (de achterstallige boeken zijn nu 15/1 verschenen), daarna om de reorganisatie tot stand te brengen. Die reorganisatie bestaat hierin, dat mijn magazijn en factureerafdeeling bij de uitgeverij Elsevier zijn ondergebracht, tengevolge waarvan nu per 1/1 door 3 vertegenwoordigers mijn boeken worden aangeboden en ik ontslagen ben van al dit akelige werk. De fabricatie (productie) geschiedt voor mijn rekening ten deele door Bornkamp, die nu een baan heeft bij E. Het Centraal Boekhuis kwam daarvoor niet in aanmerking (levert alleen nà), en bij ‘collega's’ als Querido, Meulenhoff enz zou ik bij den duivel te biecht zijn. Ze roddelen er nu op los: ik laat ze hun gang gaan. Rijk ben ik ook vroeger niet geworden.

De tegenwaarde van £ 1-2-3 voor de porti is aan A.v.S. betaald. De boeken heb ik inmiddels tot mijn zéér groot genoegen ontvangen.

Zaterdag 12 Febr. opende ik mijn tentoonstelling in het Musée du Livre in Brussel.² Ik zag er veel oude vrienden,, en 's avonds hadden we een gezellig feestje in een restaurant, o.a. met de Roelantsen.

Goris zag ik enkele dagen tevoren, met Greet en Eva, een heele avond in zijn hôtel. We hebben vermakelijk gepraat, maar hij taalt niet naar een uitnoodiging voor n.y. Met zijn boekjes heeft hij bij mij al enkele duizenden verdiend. In Paradisum komt dit najaar, ik heb de definitieve kopij nog niet. De bekroonde roman van Jo Boer is nu bij den binder.³ We hopen er 6000 ex van bij aanbieding te plaatsen. Er is nu weer een deel van Jany afgedrukt (Poëzie ii) en we gaan nu Proza i zetten.⁴ Dat schiet dus ook op. Stuur je mij je derde deel?⁵

Behalve aan het boek van Jo Boer werk ik nu - langzaam aan - aan de 3 vertaalde boeken (Cazotte,⁶ Capote,⁷ Skouen⁸) en aan An Artist's Diary in Pictures van Katerina Wilczynski.⁹ Verder drukken we dezer dagen af ‘Labyrinthe’ van Jean Chauvel (secr. gen. van b.z. te Parijs, per 1/3 benoemd tot Permanent Vertegenw. v. Frankrijk b/d Veiligheidsraad: heb ik effe deftige vrienden).¹⁰ Van Joachim komt een 8^e druk.¹¹ De luxe-uitgaaf van Une Saison en Enfer schiet langzaam op (lithos in kleur). Ik herdruk Die Vrou van Liesbeth,¹² en Adam van W.E.G. Louw¹³ voor Gerrit Bakker. Verder heb ik twee cultuurhistorische uitgaven over de Kaap in voorbereiding: uitgaven van mij ter verkoop in Z.Afr.¹⁴ Hierover later. Ik moet ook nog Keuls i en ii uitgeven...¹⁵ We hebben in Den Haag een opgewekt litterair ‘leven’ gehad in Jan. en Febr.,

1 Geschreven op briefpapier van A.A.M. Stols, Uitgever, Van Blankenburgstraat 71, 's-Gravenhage.
Met ingang van deze datum is bij Stols' kantoren in het buitenland het adres voor België (Frans de Manstraat 9, Berchem-Antwerpen) met de hand doorgehaald. (Zie br.755 n.1 en br.796 n.2.)

2 Op 12 februari 's middags om drie uur was in het Musée du Livre in 9 rue Ravenstein te Brussel een tentoonstelling gewijd aan het werk van Stols geopend. Franz Hellens zou ter gelegenheid van deze tentoonstelling A.A.M. Stols, Éditeur publiceren in Le Musée du Livre, Bulletin Bitrimestriel 43 (1948-1949) 5-6 (januari-februari 1949), p. 1-2. De tentoonstelling was tot 2 maart te bezichtigen.

3 Kruis of munt.

4 Verzamelde gedichten ii, deel ii van de Verzamelde werken van A. Roland Holst, zou in maart verschijnen; het werd in de herfst van 1948 gedrukt. Verzameld proza i, deel iii van de Verzamelde werken, zou in september verschijnen; het werd in de zomer gedrukt. Beide titelpagina's dragen 1948 als jaar van verschijnen.

5 Als derde deel van Greshoffs Verzameld werk was in juni 1948 bij P.N. van Kampen & Zoon en Em. Querido's Uitgeversmij te Amsterdam Zwanen pesten verschenen. In deze bundel was onder andere de bij Stols verschenen uitgave De wieken van de molen herdrukt.

6 De verliefde duivel van Jacques Cazotte (1720-1791) werd aangekondigd als derde deel in de reeks De Blauwe Distel in Stols' catalogus ‘Voorjaar 1949’. De roman zou uit het Frans vertaald worden door Jo Boer en worden geïllustreerd met houtgravures naar Édouard de Beaumont. De vertaling is nooit verschenen.
Op 15 december 1947 had Jo Boer aan Stols geschreven: ‘Hierbij ontvang je dan eindelijk de vertaling van De Verliefde Duivel, en ik hoop, dat deze naar je zin is. Ik bied je mijne verontschuldigingen aan voor de vertraging [...].’ In Stols' latere correspondentie met haar is nergens meer sprake van deze vertaling.

7 De herfst van een jeugd van Truman Capote (1924-1984) zou in oktober als derde deel in de reeks De Blauwe Distel verschijnen bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage. Het boek was uit het Amerikaans vertaald door Clare Lennart. Het boek werd naar typografische aanwijzingen van Stols gedrukt bij Boosten & Stols. Band- en stofomslagontwerp waren van de hand van Helmut Salden. Het was oorspronkelijk in 1948 onder de titel Other voices, other rooms verschenen bij Random House te New York.

8 Feest op Réunion van de Noorse schrijver Arne Skouen (geb. 1913) zou in oktober als tweede deel in de reeks De Blauwe Distel verschijnen bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage. Het boek was uit het Noors vertaald door Greta Baars-Jelgersma en Rolv Ravn. Het boek werd naar typografische aanwijzingen van Stols in de lente gedrukt bij Mouton & Co te 's-Gravenhage en werd gebonden bij J. Giltay & Zn te Dordrecht. De tekening op de stofomslag was van de hand van J.F. Doeve. De roman was oorspronkelijk in 1947 onder de titel Fest I Port des Galets verschenen bij H. Aschehoug te Oslo.

9 An artist's diary in pictures. Pen and ink drawings of a continental journey van Katerina Wilczynski (1894-?) zou in 1951 bij A.A.M. Stols te The Hague en Bruno Cassirer te Oxford verschijnen. Het boek werd naar ontwerp van Stols in een oplage van 550 exemplaren gedrukt bij de Ando Press te The Hague. Het boek was gebonden bij J. Giltay and Sons te Dordrecht. Aan het boek was een inleiding van Eric Newton toegevoegd.

10 Labyrinthe van Jean Chauvel (1897-1979) zou in juli verschijnen bij A.A.M. Stols, Éditeur te Paris & La Haye. Het boekje werd in februari in een oplage van 500 genummerde exemplaren gedrukt bij Ando te 's-Gravenhage. Band- en stofomslagontwerp waren van de hand van Helmut Salden.

11 In 1949 verschenen de zesde tot en met negende druk van Het boek van Joachim van Babylon; de totaaloplage kwam daarmee op 11.250 exemplaren.

12 De derde druk van Die vrou en ander verse van Elisabeth Eybers zou omstreeks juli bij Constantia te Johannesburg en A.A.M. Stols te 's-Gravenhage verschijnen. De bundel werd in juni naar typografische aanwijzingen van Stols gedrukt bij de Ando Pers te 's-Gravenhage in een oplage van 1000 exemplaren.

13 Adam en ander gedigte van W.E.G. Louw zou bij Constantia te Johannesburg en A.A.M. Stols te 's-Gravenhage verschijnen. De bundel werd naar typografische aanwijzingen van Stols gedrukt bij de Ando Pers te 's-Gravenhage in een oplage van 1000 exemplaren.

14 Mogelijk doelde Stols op Die Kaap in 1776-1777. Akwarelle uit die Swellengrebel-argief te Breda van Johannes Schuhmacher, dat hij in 1950 zou uitgeven. Op 26 mei 1950 (br.826) schreef Stols aan Greshoff na de aquarellen uit het Swellengrebel-archief een soortgelijke uitgave van de Gordon-collectie te willen maken.

15 In den stroom/De dansende lamp en Om de stilte van H.W.J.M. Keuls zouden beide begin 1950 bij A.A.M. Stols te 's-Gravenhage verschijnen als eerste en tweede deel van diens Verzamelde gedichten. De delen werden beide gedrukt bij Meijer's Boek- en Handelsdrukkerij te Wormerveer. Er werden van elk deel 25 exemplaren op geschept papier gedrukt. Het derde en vierde deel van de Verzamelde gedichten van Keuls, resp. Rondeelen en kwatrijnen en Wegen en wolken, waren al in 1947 resp. 1948 verschenen.

[p. 197]

dank zij Jacques, Jany, Hoornik, Donker &c &c.¹⁶

In Maart exposeer ik in Luik (13-27).¹⁷ Daarna hoop ik enkele dagen naar Parijs te kunnen gaan.

Ja, ik gaf (wanneer?) een bundeltje ‘Verzamelde Gedichten’ van Jo Landheer is[lees:uit], waarvan ik geen enkel ex meer buiten mijn archief ex bezit.

Ken jij een Indische dichter Van der Kooy,¹⁸ vriend van Nieuwenhuys en Vroman?¹⁹ Hij stuurde me voortreffelijke gedichten. De groote man van nu is Van der Plas (Michel v.d. Plas), waarvan ik een deeltje in Helikon bracht. Zeer goede kritieken.²⁰

Persoonlijke nieuwzen zal Greet wel weer eens schrijven. Ik laat mijn kantoorgebouw schilderen (van binnen), het wordt erg netjes (en duur!). Ik heb de benedenverdieping ook verhuurd.²¹ Mijn privé-kantoor is ook erg keurig geworden. Kom maar gauw kijken!

Doe heel veel hartelijke groeten aan Aty, en verder aan Jan & Nancy, Kees & Mickey, de 3 Toussaints, de Opperlieden²² en Leroux²³ en alle andere Afrikaners en Hollanders die ik ken. Ik stik nog in 't werk en stop nu.

Veel liefs van je

San der

16 Blijkens de ‘Kroniek over 1949’ in het Jaarboek Die Haghe waren er in januari en februari geen bijzondere activiteiten op literair gebied.

17 Van 13 tot en met 27 maart zou het Comité de l'Union Liégeoise du Livre et de l'Estampe op 7^a rue Soeurs-de-Hasque te Luik een tentoonstelling aan Stols en zijn werk wijden. De tentoonstelling werd op 12 maart om drie uur 's middags geopend. Op de uitnodiging werd de tekst van Franz Hellens bij de tentoonstelling in Brussel (zie n.2) afgedrukt.

18 Mogelijk doelde Stols op Frans van der Kooi, die hem op 10 februari de kopij van een vijftal dichtbundels had gestuurd. Van der Kooi, die als leraar in het middelbaar onderwijs met buitengewoon ziekteverlof uit Indië was teruggekeerd, zou in deze jaren onder meer aan Podium en De Nieuwe Stem meewerken.

19 Leo Vroman (geb. 1915) was in mei 1940 Nederland ontvlucht. Via Kaapstad, waar hij door bemiddeling van G.R.G. van Swinderen met Greshoff kennis maakte, belandde hij in Batavia, waarheen Greshoff hem later nareisde. Na de oorlog vestigde Vroman zich in New York. In 1946 was hij gedebuteerd met de bij Em.Querido's Uitgeversmaatschappij verschenen bundel Gedichten. (Vromans correspondentie met Greshoff is uitgegeven onder de titel Brieven over en weer (ed. Sjoerd van Faassen), Amsterdam 1977.)

20 Dance for you van Michel van der Plas (ps. van Bernardus Gerhardus Franciscus Brinkel, geb. 1927) was in december 1948 als Helikon 13 (1947) 40 verschenen bij A.A.M. Stols te 's-Gravenhage. Het was in een oplage van 1000 exemplaren bij Boosten & Stols gedrukt. In 1950 zou bij Stols een tweede druk verschijnen.

21 Op 2 september zou Stols aan accountants-kantoor Abma, Den Dulk & Maas de grote achterkamer en twee kleinere kamers aanbieden voor een bedrag van fl 1600,- per jaar. (Stadsbibliotheek Haarlem, archief-Stols, omslag Huisvesting.)

22 D.J. en Marié Opperman.

23 Fred Le Roux.