Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

[p. 80]

705. J. Greshoff aan A.A.M. Stols, 10 augustus 1947

10 Aug. 47

Beste Sander Ik zou je al veel eer geschreven hebben, hadde ik mij dadelijk na aankomst niet zoo buitengewoon bedonderd gevoeld. Ik was totaal overwerkt of liever overspannen. Dr Querido heeft mij volgepompt met lever en vitaminen.¹ En nu gaat het wel weer. Doch ik ben toch nog lang niet de oude. Mijn belangstelling is nog niet wat hij placht te zijn en ik ben nog steeds moe. Van arbeid komt dan ook niet veel. Wij hebben een (summier) gemeubeld huis gehuurd van de schoonmoeder van Jacques Malan, waar wij tot 1 Jan. a.s. in kunnen blijven. Als wij voor dien tijd niets hebben, gaan wij zwerven. Het huis ligt niet onaardig, ongeveer 9 min van het station. De reis duurt 12 min. En er is elke tien minuten een trein.

Ik ben meer dan benieuwd iets van jou, van jullie allen te vernemen. Over de bootreis heeft Aty, geloof ik, reeds aan Greet geschreven. Ik ben er nog niet over heen: zooveel Jan Rap en zoo dicht bij! Onze tafel was een oase. Het eten zeer slecht, accomodatie nog slechter. En dan te denken dat die overtocht ons meer dan tweeduizend gulden gekost heeft!

Ik kreeg eenige fraaie boekwerken van UEd, waarvoor hartelijken dank, oa de keurige Keuls,² Lehmann,³ Jo Boer⁴ etc.

Het lezen gaat mij ook nog slecht af. Aan boord las ik vrijwel niets en sedert mijn terugkeer een boek van Louis Martin-Chauffier over Chateaubriand⁵ en de brieven van Degas.⁶ Heb jij ooit gehoord van sonnetten van Degas??⁷ Zijn die in de gewoone boekhandel verkrijgbaar gesteld? Zijn het er vele???

Ik heb een geweldige vragenlijst.

Door achteloosheid mijnerzijds veronderstel ik zijn een aantal zaken waar ik zeer hooge prijs op stel in het ongereede geraakt. Met dat voortdurende reizen en trekken, pakken en ontpakken!

1.	een nummer van Columbus met het verslag van een bezoek aan Leautaud.^8
2.	Mijn ex. van In deze grootsche tijd.
3.	De photos en de brieven van Jelgersma aan en over Kloos (Hein weet hiervan)^9

Kun jij een en ander weer in mijn bezit brengen.

Kosten verneem ik wel van je.

4 Ik wou zoo graag hebben (Bornekamp[sic] kent het adres)

2 foto's briefk formaat van de 4 Zestigjaren^10

2 foto's wat grooter van de 4 Zestigjaren

superglanzend

met zoo weinig mogelijk omgeving. alléén vier knullen flink duidelijk en groot

1 Greshoffs huisarts was dr. M. Querido, 148 St. George's Street te Kaapstad.

2 Rondeelen en kwatrijnen.

3 Verzamelde gedichten van L. Th. Lehmann was in juni bij A.A.M. Stols, Uitgever te 's-Gravenhage verschenen. De bundel was in mei gedrukt bij de Firma Boosten & Stols in een oplage van 1010 exemplaren, waarvan 10 exemplaren op geschept papier.

4 Jo Boer, De vertroosting van het troostelooze zou in juni bij A.A.M. Stols te 's-Gravenhage verschijnen. Het boek werd in de lente gedrukt bij de Firma Boosten & Stols.

5 Chateaubriand, ou L'obsession de la pureté van Louis Martin-Chauffier (1894-?) was in 1943 bij Gallimard te Parijs verschenen.

6 Een vermeerderde herdruk van de door Marcel Guérin bijeengebrachte en bezorgde uitgave van de brieven van de Franse schilder Hilaire Germain Edgar Degas (1834-1917) was in december 1945 onder de titel Lettres de Degas bij Éditions Bernard Grasset te Paris verschenen. De eerste druk was in 1931 in de serie Les Cahiers Verts bij Grasset verschenen.

7 Huit sonnets van Edgar Degas was in april 1943 bij de Vijf Ponden Pers van A.A. Balkema te Amsterdam verschenen. Het was naar typografische aanwijzingen van Dick Elffers in een oplage van 50 exemplaren gedrukt bij drukkerij Meijer te Wormerveer.

8 In Columbus 2 (1946-1947) 4-5 (januari-februari 1947), p. 110-117 was Paris 11 Octobre 1946 over Paul Léautaud (1872-1956) van Rachel Baes gepubliceerd. Volgens een van de redacteuren van het tijdschrift heeft Stols zelf deze bijdrage aangebracht. (Zie Hans van Straten, Léautauds laatste maîtresse, in Maatstaf 36 (1988) 6, p. 2-7.)

9 Noch uit de correspondentie van Greshoff, noch uit die van Stols met 's-Gravesande wordt duidelijk waarop Greshoff gedoeld kan hebben.
In september 1946 was als aflevering x van de Mededelingen van het Frederik van Eeden-Genootschap een uitgave van de brieven van Willem Kloos aan Van Eeden gepubliceerd. In een noot bij deze uitgave werd vermeld dat een zevental brieven was overgenomen ‘uit den bundel “Brieven van Willem Kloos”, die eerlang bij de firma A.A.M. Stols te 's-Gravenhage zal verschijnen.’ Een dergelijke bundel is nooit verschenen. Het is echter niet ondenkbaar dat in deze bundel ook brieven van Kloos aan de psychiater Gerbarandus Jelgersma (1859-1942) een plaats zouden krijgen.
Het is ook mogelijk dat Greshoff doelde op 's-Gravesandes documentenpublikatie Het conflict tusschen Willem Kloos en Frederik van Eeden. De quaestie ‘Lieven Nijland’, die eind 1947 bij Stols zou verschijnen. Daarin speelt Jelgersma echter geen rol.

10 In mei 1947 was op De Pauwhof te Wassenaar een foto genomen van J.C. Bloem (geb. 10 mei 1887), P.N. van Eyck (geb. 1 oktober 1887), Greshoff (geb. 15 december 1888) en A. Roland Holst (geb. 23 mei 1888). (Zie ill. p. 88.)

[p. 81]

Heb jij nog iets van Mej. Rueb gehoord?¹¹

Ik ben bezig met de Eybers bloemlezing.

Zij wil graag. Ik wacht op bericht van vSchaik.¹²

Jacques wil zoo vroeg mogelijk komen

Liefst in Oktober.

Zijn er dan exx. beschikbaar?¹³

Schrijf bijtijds aan

Balkema } hoeveel ze wenschen te [xxx]

Bakker } hoeveel ze wenschen te [xxx]

vSchaik. } hoeveel ze wenschen te [xxx]

h.a.u.m. } hoeveel ze wenschen te [xxx]

Laat het geld hier staan en kom in 1948 lezingen houden met een tent. van je boeken!

Ben je in contact met Goris???¹⁴

Zit er òpschiet in de twee deeltjes??¹⁵

Wat doe je?

Wat staat er op stapel?

Wat zijn je plannen?

Antwoord op alle punten in het bijzonder op de Bloem. Wanneer leverbaar. Mateloos veel goeds en liefs voor gade en kroost en een stevige hand van je pessimistische vriend

Jan (en Aty)

11 De beeldhouwer Gerharda Johanna Wilhelmina Rueb (1885-1972) was in Den Haag leerling geweest van de Belgische beelhouwer Toon Dupuis. In Parijs had zij les gehad van Antoine Bourdelle. In 1946 was bij A.A.M. Stols te 's-Gravenhage een door Cornelis Veth geschreven monografie over haar verschenen; in deze monografie is een overzicht van uitgevoerde werken opgenomen. Gra Rueb zou een bronzen penning met een diameter van 60 mm ter gelegenheid van Greshoffs zestigste verjaardag ontwerpen. (Zie ill. p. 88.)

12 Correspondentie over de bloemlezing uit Elisabeth Eybers' werk tussen Greshoff en J.L. van Schaik is niet bewaard gebleven. Op 30 augustus schreef Van Schaik begin oktober naar Kaapstad te komen om een aantal zaken te bespreken. Waarschijnlijk was de uitgave van The quiet adventure van Eybers hier één van.

13 J.C. Bloem zou van december 1947 tot juni 1948 in Zuid-Afrika verblijven. In augustus was de eerste druk van zijn in mei verschenen Verzamelde gedichten al uitverkocht. Op 3 augustus had Bloem aan Greshoff geschreven: ‘Sander laat er nog 2000 bijdrukken: meer houtvrij papier is er niet te krijgen.’ Op 7 maart 1948, tijdens zijn verblijf in Zuid-Afrika, zou Bloem aan Stols schrijven: ‘Zooals je ziet ben ik op het oogenblik in Stellenbosch, waar ik o.a. de chef van de grootste boekhandel hier ter plaatse sprak, die zei, dat het zoo jammer was, dat mijn verzamelde gedichten niet meer te krijgen waren, omdat hij er zeker van was dat hij [...] er wel vijftig à honderd van had kunnen verkoopen.’ (Zie J.C. Bloem, Gedichten (ed. A.L. Sötemann/H.T.M. van Vliet), dl.2, Amsterdam 1979, p. 207-208.)

14 Op 10 juni had Marnix Gijsen een telegram aan Stols gestuurd om te informeren naar diens beslissing inzake de uitgave van Het boek van Joachim van Babylon en Het huis, omdat hij inmiddels aanbiedingen terzake had gekregen van P.N. van Kampen & Zoon en De Arbeiderspers. Op 15 juni zou Gijsen aan Stols in antwoord op een niet bewaard gebleven brief schrijven: ‘Met dank Uw brief van 11 dezer ontvangen. Ga graag accoord met de door Jan [Greshoff] en U getroffen schikkingen. Om de questie der correcties te vergemakkelijken, zend ik U mijn correcties aangebracht, op een afdruk van het n.v.t. Als U die wil in acht nemen, hoef ik geen proeven te zien. Wilt U echter bijzonder op de punctuatie letten. Dank. Aangezien het formaat zou ik afzien van de illustraties. Komt er ooit een breede luxe-druk dan is het nog altijd tijd. Daarbij mijn vriend J. Creytens vordert niet.’ (Zie ook br.707 n.11.)

15 Waarschijnlijk doelde Greshoff op de roman Het boek van Joachim van Babylon en de gedichtenbundel Het huis van Gijsen die bij Stols zouden verschijnen.
Het boek van Joachim van Babylon[,] hetwelk beval het oprecht verhaal van zijn leven en dat van zijn beroemde huisvrouw Suzanna[,] kort geleden ontdekt in de opgravingen van Nat-Tah-Nam en voor het eerst zorgvuldig vertaald en uitgegeven door een liefhebber der oudheid zou in maart 1948 verschijnen bij A.A.M. Stols te 's-Gravenhage. Op de titelpagina staat als jaar van uitgave 1947 vermeld. Het werd naar typografische aanwijzingen van Stols in de zomer van 1947 in een oplage van 275 genummerde exemplaren gedrukt bij n.v. Drukkerij Trio te 's-Gravenhage.
Het huis[,] verzen waarin opgenomen De loflitanie van Sint Franciscus van Assisi en Vier gedichten van Joachim zou eveneens in maart 1948 bij A.A.M. Stols te 's-Gravenhage verschijnen. Op de titelpagina staat als jaar van uitgave 1947 vermeld. Het werd naar typografische aanwijzingen van Stols in de herfst van 1947 in een oplage van 275 genummerde exemplaren gedrukt bij n.v. Drukkerij Trio te 's-Gravenhage. Dit was een vermeerderde herdruk; de eerste druk van Het huis was in 1925 verschenen bij De Gemeenschap te Utrecht.