Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

689. J. Greshoff aan A.A.M. Stols, 26 maart 1946

[Kaapstad] 26 Mrt 46

Beste Sander,

In mijn vorige briefje heb ik je reeds kortelijks de aankomst van je hemelsche zending gemeld. Ik ben daarop aan het schrijven geslagen en moest daardoor mijn briefwisseling tijdelijk onderbreken.

[p. 55]

Ja, Sander, alles is aangekomen en het één is al heerlijker dan het andere. Ik weet niet waar [+ik] het meest mede in mijn schik ben: de Larbaud's¹ of de Adolphe²... maar ik ben in één woord verliefd op de Atlantisreeks. Wie heeft die prachtige cartonnage ontworpen?

Ik ben je voor dit alles zeer, zeer dankbaar: en alles wat ik zeg of schrijf hierover, blijft ver beneden de innerlijke werkelijkheid.

Het is waarlijk geen onbescheidenheid wanneer ik je vraag of er nog een Tafelronde voor mij over is en vooral Helikon 1 tot en met 10. Ik ontving 11-20. Ik wil ze met liefde betalen, als jij ze zelf moet opkoopen.

Verder zag ik dat er nog twee boekjes van Jacob Corneles Bloem verschenen zijn te weten:

a. Over Poezie

b. Sintels

beide bij A.A.M. Stols.

Van de zes ZAfr. deeltjes zal ik werk maken.³ Het is geen slecht plan, geloof ik. Ik schrijf je erover zoodra ik beschikking over de texten heb en alles met de uitgevers geregeld.

Neen, deze kleine versnapering ontving je van een groote bewonderaar van je werk.

Fred. le Roux, een van mijn allerbeste jeugdige vrienden hier (32 j.) Hij is hoogst begaafd, doch komt niet tot schrijven: Van beroep is hij redacteursecretaris van het weekblad ‘Die Huisgenoot’ (opl. 75.000 ex)

Zijn adres is

F.J. le Roux

Talsen Mansions

130 Davenportweg

Vredehoek

Kaapstad k.p.

Als je hem een pleziertje wilt doen stuur hem dan een Nederl boek met of over poezie

Gerrit Bakker ligt in het ziekenhuis in Johburg. Wat hij heeft weten de geneesheeren niet, maar hij is beroerd ziek. Met deze afstanden (2 d. en 2 nachten sporen!) kun je nooit eens even gauw een vriend gaan opzoeken.

Aty was zeer gelukkig met Greet's allergezelligste brief.⁴ En ik ben altijd zeer blij met jouw berichten. Ik betreur dat de militaire dienstje zoo weinig tijd voor briefwisseling laat.

Je hebt waarschijnlijk intusschen een onderhoud gehad met mijn boede[+l]- beredderaar Frits Landshoff en ik twijfel er niet aan of jullie zijn tot overeenstemming gekomen.

Van de Amst. Bank kreeg ik bericht dat je daar die tweede afrekening

1 Dévotions particulières en, waarschijnlijk, Les poésies de A.O. Barnabooth, welke titel door Stols in zijn brief van 18-24 september 1945 (br.662) genoemd werd, overigens zonder aan te geven dit boek voor Greshoff bewaard te hebben.
Zie voor de overige drie titels die Stols tijdens de oorlog van Larbaud had uitgegeven: Valery Larbaud/A.A.M. Stols, Correspondance 1925-1951 (ed. Marc & Christiane Kopylov), dl.2, p. 92-93.

2 Adolphe. Anecdote trouvée dans les papiers d'un inconnu van Benjamin Constant was door Stols in 1941 in een oplage van 88 exemplaren voor La Compagnie Typographique te Parijs uitgegeven. In 1942 zou Stols in een oplage van 125 exemplaren een heruitgave van deze tekst onder zijn eigen imprint laten verschijnen, in hetzelfde jaar gevolgd door een uitgave in 200 exemplaren voor de Éditions Académiques Panthéon te Amsterdam. Stols had sedert maart 1936 deze editie voorbereid en had bovendien in september 1938 geprobeerd Greshoffs naderende vijftigste verjaardag aan te grijpen Adolphe met behulp van een aantal vrienden van Greshoff uit te kunnen geven. (Zie ook br.359 n.3.)
Er is niet achterhaald van welke editie Greshoff een exemplaar toegezonden kreeg.

3 Zie br.683 n.1.

4 Op 21 februari schreef Greet Stols aan Aty Greshoff een brief van twee tweezijdig beschreven bladen, met naast familiale mededelingen onder meer de volgende passage: ‘Het was prettig, om van allerlei van je te hooren over het leven van alledag in z.a., maar zooals de zaken nu staan, komt het er voorloopig voor ons zeer zeker niet van. Zoo vast als Sander nu zit, en dan de kwestie van het niet mee mogen nemen van onze schaarsche duitjes, en ik moet je eerlijk zeggen, dat ik persoonlijk althans, al lang afgeschrikt ben door het toekomstig geestelijk isolement, dat we dan tegemoet zouden gaan, te lang hebben we in de afgeloopen jaren al ge-isoleerd gezeten, en dit deelden we dan nog met de goede vrienden die we dan daar, volgens jullie, ook wel weer zouden krijgen, maar in dat opzicht vertrouw ik Sander niet zoo erg: hij zit al steeds meer in een ivoren torentje en dat zal er met de jaren niet beter op worden. En dan is voor ons een groot deel van de atractie weg, wanneer jullie er niet meer zouden zijn, nee, ik zie de z.a. vizioenen in rook opgaan [...].’

[p. 56]

V.l.n.r.: Truida Louw-Pohl, N.P. van Wyk Louw en A. Roland Holst, Clifton-aan-See, 1946.

Omslag van het door Stols uitgegeven en geredigeerde tijdschrift Érasme, januari-februari 1946.

Omslag van het tijdschrift De Vrije Bladen, januari 1946.

Omslag van het door Stols uitgegeven tijdschrift Columbus, oktober 1946.

[p. 57]

[+ge]stort hebt. Hartelijk, hartelijk dank! Wanneer denk je het voorschot van Ikaros te kunnen deponeeren? Ik ben n.l. bezig en ik moet dit wel, alles bij elkaar te schrapen, met het oog op mijn terugkeer. Ik hoop die tot 1 Jan 47 te kunnen uitstellen; maar ik vrees dat ik gedwongen zal worden eerder Europawaarts te komen. O, dat verdomde geld! Ik zit hier nu naar mijn zin en op mijn gemak.

en, mèt alle bezwaren aan zoo'n groote afstand van de beschaafde wereld verbonden, zou ik hier toch mijn eindje wel willen halen. Maar neen, noodgedwongen keer ik terug, omdat ik hier mijn kost niet kan verdienen. Een van de zoojuist geschreven gedichten (waardoor onze briefwisseling vertraagd werd[)] heet De Keuze en verschijnt 1 July in Standpunte iii.⁵ Standp ii komt de volg. week uit en wordt je p.o. toegezonden.⁶

Beste Sander, ik ben moe. dus slot. en andere keer meer en beter

Nogmaals innig en hartelijk en geestdriftig bedankt voor je goede gaven, veel liefs van huis tot huis

geheel je

Jan

Ja, ik heb Haagens gevraagd je Kees' restant te zenden.⁷ Ik weet niet hoeveel! O ja. ik zond je een gehectografeerd geschriftje van de meisjes Nicolas. Een bundel gedichten van Claire Nicolas zou m.i. iets voor je zijn. Het adres staat er in.⁸ Dag!

5 Het gedicht De keuze zou worden opgenomen in Standpunte 1 (1945-1946) 3 (juli 1946), p. 1-7.

6 Standpunte 1 (1945-1946) 2 (april 1946) bevatte het vierde bedrijf van het versdrama Germanicus door N.P. van Wyk Louw (p. 1-24), Probleme van die jongste Afrikaanse poësie door H.A. Mulder (p. 24-33), het gedicht Zegt de Stoicijn door Marnix Gijsen (p. 34-36), ‘Krisis in ons Dietse verhoudinge’ door W.E.G. Louw (p. 37-54), de gedichten Ballade van die Grysland (p. 55-57) en Negester en stedelig (p. 58) door D.J. Opperman, The poet as public writer door K. Greshoff (p. 59-73), drie gedichten onder de overkoepelende titel By die riviere van Babel door Olga Kirsch (p. 74-76), The object of philosophy ii door M. Versfeld (p. 77-82), en de rubriek ‘Aantekeninge’ met bijdragen door Van Wyk Louw en W.E.G. Louw.

7 Équilibres précaires.

8 Claire Nicolas (geb. 1925) en Sylvia Nicolas (geb. 1928), de dochters van Joep Nicolas en Suzanne Nys.
Claire zou van januari 1944 tot zomer 1946 onder meer Engelse literatuur studeren aan het Smith College te New York, maar hield zich in deze tijd ook bezig met toneel en dans, en Sylvia had schilderles bij Rufino Tamayo en beeldhouwles bij Ossip Zadkine. Het is niet duidelijk wat Greshoff met de ‘gehectografeerde bundel’ van Claire Nicolas bedoelde. Mogelijk heeft Joep Nicolas enkele doorslagen van haar gedichten aan Greshoff of, tijdens zijn bezoek in 1946 aan Nederland, aan Stols laten zien. Mogelijk verwarde Greshoff een bundel van Claire Nicolas met het door haar in deze tijd uitgegeven Engels- en Franstalige gestencilde tijdschrift Marsyas, waaraan onder meer Adriaan van der Veen en Kees Greshoff meewerkten. (Med. mevr. C. Nicolas White, St. James, n.y.)