Briefwisseling J. Greshoff - A.A.M. Stols

683. J. Greshoff aan A.A.M. Stols, 11 februari 1946

[Kaapstad] 11 febr. 46

Beste Sander, Ik heb deze week zóó veel brieven moeten schrijven dat al mijn energie ermede opgebruikt is! Vergeef dus deze nieuwe-zakelijkheid-stijl.

1. Ik zou zoo graag enkele bijzondere Afr: texten uitgeven in een reeksje, formaat Ursa,¹ letter (groot) b.v. de 50 exx druk van Tabarijn.²

1.	Goedgeluk (novelle) Marie Rothmann 15.000 woorden.^3
2.	Die Heks (een bedrijf) C. Louis Leipoldt^4
3.	Drie Prozastukken N.P. van Wijk Louw ook ± 20.000 w.^5
4.	Nieuwe Gedichten D.J. Opperman ± 32 blz.^6
5.	Keur uit de Gedichten v Totius^7
6.	Een novelle E. Marais.^8

Zie je kans dat we zoo'n reeksje maken.

1.^o zal je nogal wat afzet in Nederl hebben = gezien de belangst[elling] voor Afr.

1 Een reeks Afrikaanse teksten als de van 1936 tot en met 1939 door Stols, Greshoff en M.B.B. Nijkerk in negen delen uitgegeven reeks Ursa Minor is nooit verschenen. De delen in Ursa Minor hebben alle het formaat 15,5 × 23 cm; lettertype en corpsgrootte verschilt van deel tot deel.

2 De eerste druk van De exploten van Tabarijn van Georges Vriamont was in oktober 1927 door Stols voor Vriamont gedrukt in een oplage van 25 genummerde exemplaren welke niet in de handel kwamen. In maart 1932 had Stols in zijn reeks Luchtkasteelen een handelsuitgave van de bundel gepubliceerd. De in 1927 verschenen eerste druk was gezet uit de 16 punts Lutetia.

3 Van de novelle Goedgeluk van Marie E. Rothmann zou najaar 1958 een door C. Delespierre geïllustreerde uitgave voor de Wereld-Bibliotheek-Vereniging te Amsterdam & Antwerpen verschijnen. De novelle werd ingeleid door Jan Greshoff. De novelle was ontleend aan Rothmanns in 1927 verschenen bundel Onweershoogte en ander verhale.

4 C. Louis Leipoldt, Die heks was oorspronkelijk in 1923 verschenen.

5 De drie prozastukken van N.P. van Wyk Louw zouden ontleend kunnen zijn aan Berigte te velde (1939) of Lojale verset (1939). Greshoff zou ook kunnen doelen op opstellen over Jan Celliers en C. Louis Leipoldt, die pas zouden worden gebundeld in Opstelle oor ons ouer digters.
Op 30 april (br.691) zou Greshoff overigens spreken van een uitgave van een drietal essays van W.E.G. Louw en was N.P. van Wyk Louws bijdrage aan de reeks gewijzigd in een vijftigtal gedichten. Mogelijk is hier dus bij Greshoff enige verwarring opgetreden.

6 D.J. Opperman had in mei 1945 de bundel Heilige beeste gepubliceerd. Mogelijk doelde Greshoff op gedichten van Opperman die in 1947 gebundeld zouden worden in Negester oor Ninevé. Weliswaar dateert een aantal gedichten in deze bundel van ná de geboorte van zijn dochter op 10 mei, maar er zijn ook gedichten in de bundel opgenomen uit het jaar 1945. (Zie J.C. Kannemeyer, D.J. Opperman. 'n Biografie, Kaapstad 1986, p. 106.)

7 Welke keuze uit de gedichten van Totius (ps. van Jacob Daniël du Toit, 1877-1953) Greshoff voor de reeks in gedachten had, is niet bekend.

8 Mogelijk een van Eugène Nielen Marais' (1871-1936) novellen uit Dwaalstories en ander vertellings (1927).

[p. 48]

2^o. ook hier

Aangezien men hier niet wéét wat bibliof. [iel] is moet dit voorbeeldig goed zijn. Ik zou denken

oplage 250. in den handel. 300 in werkelijkh.[eid] (50 voor pers en persoonlijk gebr[uik])

gewoon genummerd 125 voor Ned prijs???

romeins genummerd. 125 voor Z.Afr. prijs 1 guinjes (±10 gld.)

Is zoo iets te maken voor ± 2500 gld???

Als je er een mogelijkheid in ziet dan zal ik mij dadelijk beijveren voor texten en rechten. Maar nog eens: het moet iets bijzonders worden.

Misschien niet kwaad voor b.v. plannen om hier te komen

Die Nasionale Pers heb ik door een invloedrijk persoon doen naderen. Ze zijn zeer in je geinteresseerd en een der direc.[teuren] dr. Albertijn heeft mij gevraagd hem wat over je te komen vertellen.

Hierbij een alleraardigst geschreven portret van onderget. Allerlei bekende Am. schrijvers (Tate,⁹ Cowley¹⁰) schreven mij erover. Wil je er een klein, leuk boekje van maken.

Gerard E. Haagens,

Books Import and Export.

597 Fifth Av.

Scribners Building

New York 17

zal het graag in de v.s. verspreiden

en voor hier

Constantia Boekhandel.

Stuttaford Gebouw

Rissikstraat Johburg (Transvaal)

en ook in Ned en Belg wel iets te verkopen

Ik zou het verbazend leuk vinden.

Wend je tot de auteur

A.v.d. Veen¹¹

p/a Het Parool.

Dagblad

Amsterdam

Ik hunker naar je zendingen! Ze kunnen nu zeker iedere dag komen. Heb je Standpunte gekregen?

Antw. gauw!

Veel liefs v huis tot huis

Later meer nu te moe te lui en te warm!

Geheel je

Jan

9 De brief van de Amerikaanse criticus John Orley Alan Tate (1899-1979) aan Greshoff is niet bewaard gebleven.

10 De brief van de Amerikaanse schrijver Malcolm Cowley (geb. 1898) aan Greshoff is niet bewaard gebleven.

11 Portrait of a Dutch poet van Adriaan van der Veen zou onder het pseudoniem Robert J. Moreland in augustus 1948 bij A.A.M. Stols te The Hague verschijnen. Het boekje werd in een oplage van 1000 exemplaren gedrukt bij Boosten & Stols. Als frontispice werd een portretfoto van Greshoff door E. van Moerkerken opgenomen. (Zie ill. p. 88.)
Op 6 juli 1945 had Greshoff in zijn dagboek geschreven: ‘De slaap wilde niet komen. Wachtende op de uitwerking van de sedormite herlas ik “Portrait of a Dutch Poet” door Robert J. Morland[sic]. Herlas is eigenlijk niet geheel juist. Toen dit opstel verscheen heb ik het doorgevlogen. Stukken over mezelf wekken altijd een gevoel van sterk onbehagen in mij en ik kan er zelden toe komen ze aandachtig te lezen. Ik had er met een half oog in gebladerd. Tal van kleinigheden waren mij daarbij ontgaan. Het is een levendig, vermakelijk stuk. De daarin vermelde feiten zijn in hoofdzaak juist. De enkele onjuistheden zijn van ondergeschikten aard. En toch is het beeld door Morland getekend niet juist. Het is een portret zonder relief, omdat de schaduwen er in ontbreken. Wat er staat is waar en toch is het geheel onwaar. Ik mis er in beperkingen, mijn tekortkomingen, mijn vergissingen, mijn mislukkingen, mijn fouten. Er wordt niet genoeg aandacht besteed aan het tijdelijke element in mijn werk, dat voor een deel reeds verouderd is en voor de rest snel verouderen zal. De schrijver had er op moeten wijzen, dat mijn oeuvre een eenzijdig oeuvre is, dat zelden of nooit werkelijke scheppingskracht verraadt. Het is geestig, sierlijk, puntig, gevarieerd, al wat men wil, maar het komt niet voort uit de diepten van het leven en het dringt niet tot de diepten van het leven door. Het bedenkelijkste is dit: het heeft geen geheimen. Dit stuk nu voor het eerst ernstig lezend kom ik tot de slotsom, dit is niet het portret van een dichter, doch van een “literat” en, op zijn best, van een welgezinde, gematigde zonderling, een wezen half netteman, half bohemien.’ (Nederlands Letterkundig Museum, collectie-Greshoff, sign. g 785 h 1, Dagboek 1945 (t), p. 87-88.)
Van der Veen was van februari tot juli door bemiddeling van Max Nord op de Haagse redactie van Het Parool werkzaam. Op uitnodiging van Maarten Rooy zou hij in juli als redacteur Letteren bij de Nieuwe Rotterdamse Courant in dienst treden.

[p. 49]

Ik verblijf tot in maart

‘Kleinplasie’

Worcester k.p.

schrijf echter gewone adres.