Nachtschade

[p. 139]

20.
Individu en gemeenschap

Wie zich op het forum begeeft, doet daarmede afstand van zichzelf.

Wie vrijwillig in de menigte opgaat, pleegt zelfmoord in een beerput.

Wie enig behagen wil scheppen in het bedrijf der mensen moet er vanuit de hoogte en door een toneelkijker kennis van nemen.

De afgoden die de menigte zich uitkiest, zijn immer lelijk en bot, omdat zij er zich anders onmogelijk in zou kunnen herkennen.

Ik ben een mens, wij zijn dieren.

De mens bestaat niet, een mens soms.

De mensheid is in twee klassen, zeer ongelijk, verdeeld: enkele mensen tegenover een horde onmensen.

Wat ons aan onze lotgenoten bindt is het dierlijke, wat ons in hen onderscheidt het menselijke.

‘Wij’, zei de ingebeelde gek; ‘ik’, zei de bescheiden wijze.

Het gevoel van eigenwaarde komt zelden voor, omdat zo bitter weinigen een eigen waarde bezitten.

Het belang van de uitzondering schuilt niet in het feit dat zij de regel bevestigt, maar in het feit dat zij alleen de regel rechtvaardigt door er met behulp van de tegenstelling een zin aan te geven.

De klaver ontleent zijn bestaansrecht uitsluitend aan de klavervier.

[p. 140]

Men kan niet voor klavervier studeren.

Mens zijn is alleen zijn.

Zij die niet alleen kunnen zijn, moeten zichzelf wel innig verafschuwen.

Er worden op deze aarde uitsluitend alleenspraken gehouden.

Twee vijanden blijven twee onafhankelijke mensen, twee vrienden niet; zij tasten elkaar aan.

Men is nooit zo alleen als met zijn tweeën.

Elk Meervoud is een aanslag op het Enkelvoud, alle vermenigvuldiging een aantasting van het Grondgetal.

Het meervoud heft het enkelvoud op. Het bos vernietigt de boom, de menigte de mens.

Twee is een bedorven één.

Iedere spraakleer duidt in haar vervoegingen de natuurlijke rangorde aan van het hoogste tot het laagste, van ik naar zij.

Zij die het algemene verheerlijken, vergeten dat het slechts de som is van talloze bijzonderheden. Zij verheerlijken dus alleen het aantal.

Zelfrespect is kwalijk te verenigen met eerbied voor de buren.

Het feit dat de leer ons dwingt onze buurman te beminnen, bewijst overduidelijk dat hij van nature niet beminnenswaardig is.

Hij die de menigte boven de enkeling stelt, verkiest dus de nullen boven de een.

De zwetsers zwetsen ook als zij doodernstig zijn. Ernstige mensen zijn ernstig ook als zij zwetsen.

[p. 141]

Wat mensen gemeen hebben zijn de laagste functies, wat hen onderscheidt de hoogste.

De heer is trots op wat hem van anderen onderscheidt, de knecht op wat hem aan anderen bindt.

Een sterke persoonlijkheid heeft altijd enge en scherp afgetekende grenzen. Hoe ruimer de mens, des te vager en onbelangrijker hij is.

Het zijn slechte meesters die ons leren naar overeenkomsten te speuren. Alleen verschillen hebben enig belang.

Mens zijn is anders zijn.

Ieder samenzijn maakt ons van anders-zijn bewust.

Het vaststellen van verschillende onderscheidingen heeft niets met hoogmoed van doen. Alleen met een zin voor de nuchtere, gezonde werkelijkheden van het dagelijks bestaan hier op aarde.

Wanneer tien mensen beweren, dat zij zich verenigen op grond van gelijk denken, liegen er tien, waarvan op zijn minst acht bewust.

Het zoeken naar eenheid voert onherroepelijk tot verarming. Wie massa's onderscheidt in plaats van enkelingen, bewijst daarmede zijn bijziendheid.

De waarde en de bekoring der regels begint bij de afwijking.

De enige zuivere waardemeter van een man is zijn aanhang: hoe breder die is, des te geringer zijn hoedanigheid.

Wie prat gaat op het aantal zijner vrienden bewijst daarmee dat hij niet weet wat vriendschap is.

Zodra tien mensen van goeden wille een massa vormen, zijn zij niet goed en hebben zij geen wil meer.

[p. 142]

Trots ondervindt bijval als vernedering.

Als men een aantal elementen die zich niet mengen laten samenbrengt, krijgt men een gemengd gezelschap.

In de natuur verbreekt het kleinste licht de duisternis. In een gemengd gezelschap absorbeert de duisternis onmiddellijk ieder licht.

Naarmate de afstand tussen ons en onze evennaasten zich verbreedt, beginnen wij hen méér te waarderen.

Wie eerlijk is volgens wereldse en maatschappelijke maatstaven kàn niet anders zijn dan oneerlijk tegenover zichzelf.

Leven en samenleving zouden volledig en gelukkig veranderen wanneer ieder mens er zich van bewust kon worden dat hij, hoe arm, dom, ellendig ook, niettemin enig, onvervangbaar, en onherhaalbaar is.

Zelfkennis is de kennis van de illusie welke wij ons van onszelf maken.

Wie zich aan een overtuiging bindt, neemt vrijwillig zijn intrek in de strafgevangenis.

Het is waarlijk niet toevallig dat het woord ‘gemeen’ zowel gezamenlijk als laaghartig betekent.

De middelmatigen stellen zich nooit met hun middelmatigheid tevreden; zij pogen die immer tot algemeen geldige maatstaf te verklaren.

Alleen hij die zichzelf een dienst bewijst, is zeker van erkentelijkheid.

Een volk zonder zonderlingen is als een zoutloos dieet.

Hyena's leven in kudden, leeuwen niet. Is de hyena koning der dieren?

[p. 143]

Wat praat men toch van onderdrukte minderheden? In deze bloeitijd van de gemene man is er, waar ter wereld, geen minderheid die zo vernederd, gehoond, getrapt wordt als zij die zich vermeten boven de middelmaat uit te stijgen.

De Gelukkige Uitzonderingen zijn tegenwoordig wel heel ongelukkig.

De bovenlaag lijdt, helaas, altijd de nederlaag.

Een elite zonder massa is zinloos, een massa zonder elite redeloos.

Ik begrijp niet, wanneer ik het leven van de meeste mensen aanschouw, waarom zij er bezwaar tegen hebben dood te zijn. Het is een verlossing óf niet meer dan een naamsverandering.

Schijndood is een zeldzaam verschijnsel. Schijnlevend is driekwart van de mensheid.

Bijna niemand boetseert zichzelf meer. De massamens geeft er de voorkeur aan klei te blijven.

Van de talloze miljoenen op aarde zijn er slechts enkelen, die niet slechts aanwezig zijn, doch bestáán.

Wij zijn zonder uitzondering slaven. Er bestaat echter een wezenlijk verschil tussen de slaven die behagen scheppen in hun slavernij, dat wil zeggen de meerderheid, de menigte, - en de slaven die hun slavernij vervloeken en slechts leven door en voor het Protest.

Wanneer wij niet meer de slaaf zouden zijn van de samenleving, gezin, kerk en andere mythen, blijven wij toch altijd nog onverbiddelijk en onherroepelijk de slaaf van onszelf.

Niemand leeft onafhankelijk. Het is maar de vraag of men afhankelijk is van de wereld of van een droom.