Jacques Perk's Mathilde-cyclus in den oorspronkelijken vorm hersteld

[p. 339]

Bijlagen.

I. Inventaris v. Perk's Letterk Nalatenschap.

Proza. A. Losse prozastukken en opstellen. (1875-1878)	2 cahiers opstellen over verschillende onderwerpen (1875-1876) Hoogere B.S.
	1 cahier, betiteld: Een rekje duiveeieren (1876). voorwoord. en. Een verschijning
	1 cahier: Hist. rom. schetsen betreffende eenige Nederl. Letterkundigen begin 17^de eeuw (1876).
	1 cahier: Opstel over Clara Ziegler en een vertaling van Göthes Torquato Tasso. (vermoedelijk begin 1877)
	2 cahiers opstellen over Kunst; enz. (1877).
	2 cahiers Losse aanteekeningen over Kunst- en Kunstphilosophie.
	‘Losse opstellen over de roeping van den Tooneelspeler: over Liefde en verliefd zijn, de mensch en de maatsch^ij. en

[p. 340]

B. Portefeuille 1879-1881	1. Brieven, bijdragen tot de kennis van het karakter en het gemoedsleven van Jacques, (o.a. correspondentie van Smit Kleine, prof. Alb. Thym -
	Begin eener autobiografie.
	Memorie over vrije studie en philippica tegen de H.B.S. te Amst.
	Brieven aan een meisje
	gedachten over God
	Losse opmerkingen.
	Brieven over den Mathilde-Krans.
	2 Brieven als proeve van proza
	a. aan zijn ouders uit La Roche
	b. aan zijn zuster, op de kostschool
	3. Opstellen over verschillende onderwerpen (hieronder Hooftfeest)
	4. reisbeschrijvingen.
	5. Begin eener novelle
	6. tooneelarbeid. -
	N.B. nog bestaan er verschillende cahiers met taalstudiën. verzamelingen Spreekwoorden synonymen enz.

[p. 341]

	Drie deelen
Poezy de voortijd. 1876-1879.	Allerlei. 1876-1877 met index in de cahiers. Kamperfoelie en Heggewinden.
		1 deel. 1876-1878
			Herman en Martha tooneelstuk 1877
Poezy 1880-1881 2 stukken.		Mathilde Krans.
		met losse blaadjes. andere lezingen of Kopieën behelzend.
		Allerlei, waaronder De (?) Brand. Iris.
		N.B. Hierbij gevoegd een brief van Mr. J.N. van Hall, merkwaardig om den beschermenden vaderlijken toon en het gebrek aan waardeering van wat er goed is in de Iris.
		N.B. De Hooftsterzinen ontbrebreken
	doch is in den Spectator te vinden

[p. 342]

II. De sonnetten en waar het eerst gepubliceerd.

	tijdens P's leven	1ste editie.	N.G.	4de editie.	In Kloos': In Memoriam art. in Ned. Spectator.
1 Aan den Lezer				104
2 Aan de Sonnetten	Ned. 1880 III 292	1		1
3 Aan Matilde		3		3
4 Uchtend			1894 I 343	33
5 De Muze (Erato)	Ned. 1880 III 293	4		4
6 Eerste aanblik		5		5
7 (Mijn) Liefde			1894 I 350	7
8 Ommekeer			1894 I 215	31
9 Voorgevoel			1894 I 209	27
10 Besluit			1894 I 355	9
11 Bekentenis		6		10
12 Smeekbede		7		11
13 Zij sluimert	Ned. 1881 II 127	14		23
14 Madonna		12		18
15 Harmonie			1894 I 354	15
16 Ochtendbede		13		21	Spect. 1881 408.
17 Ik min uw minnaar!			1894 I 351	8
18 Bewuste liefde Onthulling			1894 I 356	22
19 Avondzang		15		24
20 Uchtend-rit		10		14
21 Zij komt		8		12
22 Die lach	Ned. 1880 III 294	9		13

[p. 343]

23 De Schietbeek	Ned. 1881 II 526	11		17
24 God
25 Geloof (Belijdenis)		16		20
26 Gelooven (Aanzoek)			1894 I 353	19
27 De Bergstroom		17		25
28 Gezegend uur! (Gebenedijde stonde)			1894 I 344	6
29 Wijs Noodlot (O, Noodlot!)			1894 I 352	26
30 Tot wederziens (Mijmering)		21		32
31 Vaarwel			1894 I 362	101
32 Zegen mij			1894 I 360	90
33 Scheiding		18		28
34 Was dat een lied?			1894 I 363	49
35 Gescheiden		22		34
36 Vrij			1894 I 361	53
37 (Die blonde) Dorre bloemen!		19		29
38 De Maan verrijst		20		30
39 Het Bosch. (Kupris in 'tWoud)		34		51
40 Op den Top		37		56
41 De Mist			1894 I 346	35

[p. 344]

42 Een luwtje		47		69
43 Een adder		32		46
44 De afgrond	Ned. 1880 III 295	36		55
45 Maneschijn		48		71
46 De Akker			1894 I 358	66
47 Nacht	Spect. 1880, 331	59		86
48 O. Zomer!		30		44
49 Rots en Water			1894 I 348	96
50 Des Grijzaards antwoord. (De Grijsaard op den berg)			1894 I 197	58
51 De Bede in 't Woud		50		73
52 De Forel		64		93
53 Dorpsvesper		51		74
54 Gedood (Storm)	Ned. 1881 II 128	52		79
55 Het Grootsche Denkbeeld			1894 I 210	98
56 Duif en Sperwer	Spect. 1880 331
57 Het Oog van 't Woud			1894 I 349	70
58 De Mis			1894 I 347	75
59 De Burcht in puin		45		67
60 De Bouwval	Spect. '80, 331	49		72
61 Het sluimrend meisje in 't graan		44		65

[p. 345]

62 Dorps-doodenakker (De Dooden-akker)			1894 I 214	97
63 Opdelving		39		60
64 De voorzaat			1894 I 207	76
65 Het Grafkruis		46		68	Spect. 1881. 408
66 Tevredenheid		62		91
67 Een denker			1894 I 213	59
68 Kennis a			1894 I 211	77
69 Kennis b			1894 I 212	78
70 Eenzame eik		41		62
71 Vloed		43		64
72 Mijn hart Kamperfoelie		33		50
73 Idealen		61		89
74 Wilg en Popel		60		88
75 Het lindeblad
76 De Roos		35		52
77 De kluizenaar		38		57
78 De waterval der beek	Ned. 1880 III 296	31		45
79 Dorpsdans	Spect. 1880 331	57		84
80 Begrafenis (Bij 't graf)		40		61
81 Het doode gaâike	Spect. 1880, 331	65		94

[p. 346]

82 De Stroomval		56		83	Spect. 1881, 408
83 Op het Meir (Sluimer)		55		82
84 Verlangen			1894 I 359	47
85 De Scheper		58		87
86 De adelaar		42		63
87 Vaarwel aan 't Woud		67		99
88 Twee rozeblaadjes
89 De mond der grot (Intrede)	Spect. '81, 314	63 23		92 36
90 Afdaling (Nedervaart)	Spect. '81, 314	24		37
91 De Toorts (Fakkelglans)	Spect. '81, 314	25		39
92 De grotstroom	Spect. '81, 315	26		40
93 Het rijk der tranen	Spect. '81, 315	28		42
94 De holle berg	Spect. '81, 315	27		41
95 Druipsteen			1894 I 217	38
96 (Het) Dag (licht)	Spect. '81, 315	29		43
97 Het lied des Storms	Ned. '81 II 284	53		80
98 Machtige Aandrift!			1894 I 198	48
99 Herdenking			1894 I 199	54

[p. 347]

100 Wederzien		66		95
101 Laatste aanblik		68		100
102 Avondgroet			1894 I 345	85
103 Verschijning Kalliope		69		102
104 Aan Matilde		70		103
105 Aan de Sonnetten		72		107
106 Aan den Lezer			1894 I 216	105

III. Voortzetting van de beschrijving der hss., die op pag. 123 afgebroken werd.

2^de bladz. postpapier met liggende en staande waterlijnen.

r^o

EEN IDEAAL

SONNETTENKRANS

van

JACQUES PERK

Wat waar is prijke in kunstkleedij;
wat schoon geeve aan wat waar is klaarheid:
want waarheid worde in poëzij
tot poëzij der waarheid

[p. 348]

3^de bladz. papiersoort als voren en zoo in 't vervolg, zie pag. 123.

r^o

PROLOOG

4^de bladz.

r^o Aan den Lezer. Rechts van den titel met blauw krijt een streep. Verder rechts met blauw krijt een I.

5^de bladz.

r^o Aan de Sonnetten. Rechts van den titel met bl. kr. een +. Verder rechts met bl. kr. II.

6^de bladz.

r^o Aan Matilde. Rechts van den titel met bl. kr. een +. Verder rechts met bl. kr. III.

7^de bladz.

r^o op deze bladzijde zijn nog te zien de sporen van lak, waarmee blijkbaar iets (een portret van Mathilde Thomas?) vastgehecht is geweest. Onder aan de bladzijde:

MATHILDE THOMAS.

Gekend te Laroche sur Ourthe in de laatste week van Juli 1879.

Aan den rechterzijkant middenin:

Gedichten moeten 't meeste spreken
door wat ze niet in woorden steken.

v^o LIEFDELEVEN.

8^ste bladz. r^o1) Uchtend.

1) Alle sonnetten zijn verder op de rectozijden geschreven.

[p. 349]

r. t. een blauwe krijtstreep. In den rechterbovenhoek met blauw krijt een 1.

In regel 9 is met blauw krijt door ‘groene’ een streep getrokken.

9^de bladz. De Muze

r. t. m. bl. kr. een kruis. In r. b. h. m. bl. kr. een 2

10^de bladz. Eerste Aanblik.

r. t. m. bl. kr. een kruis. In r. b. h. m. bl. kr. een 3

11^de bladz. Mijn' liefde

r. v. d. t. m. bl. kr. een streep. In den r. b. h. m. bl. kr. een 4. In regel 1 is boven het woord ‘vast’, dat met zwart potlood in ‘haast’ verbeterd is, met blauw krijt ‘haast’ geschreven.

Links van regel 3 in margine in plaats van het met potlood doorgestreepte woord adel met blauw krijt ‘zachtheid’. In regel 4 onder het met blauw krijt doorgestreepte woord ‘zacht’ met blauw krijt geschreven ‘jong’.

12^de bladz. Ommekeer

Rechts v.d. titel met blauw krijt twee strepen, daarnaast met blauw krijt ‘Herwonnen liefde’, welke woorden met inkt doorgestreept zijn. In den rechterbovenhoek van de bladzijde met blauw krijt 6.

13^de bladz. Voorgevoel

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 5

[p. 350]

14^de bladz. Besluit

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 7-

15^de bladz. Bekentenis

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 8-

16^de bladz. Smeekbede

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 10.-

17^de bladz. Zij sluimert

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 12.-

18^de bladz. Madonna

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 11.-

19^de bladz. Harmonie

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 9.-

In den 3^en regel is ‘Door de Oerthe omkabbeld en’ met blauw krijt doorgehaald; in margine van dezen regel rechts met blauw krijt: ‘(Een eiland in den vloed,’

20^ste bladz. Ochtendbede

r. t. m bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 14-

21^ste bladz. Ik min uw minnaar!

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 13-

22^ste bladz. Bewuste liefde

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 15.-

23^ste bladz. Avondzang.

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 18.-

[p. 351]

24^ste bladz. Uchtend-rit

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 16. - Links van 't cijfer met zwart potlood een kruis.

25^ste bladz. Zij komt

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 17 - en links daarvan met zwart potlood VIII.

26^ste bladz. Die lach

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 9.-

27^ste bladz. De schietbeek.

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 20 - links daarvan met zwart potlood XI.

28^ste bladz. God.

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 23 - door de 3 ook met blauw krijt een 4.

29^ste bladz. Geloof.

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. een met 25 overschreven 24, die weer doorgehaald zijn met blauw krijt en daaronder met blauw krijt 22.-

Links daarvan met zwart potlood XVI.

30^ste bladz. Gelooven

De streep van blauw krijt door den titel is uitgewischt.

Rechts van den titel met blauw krijt een streep.

In den rechterbovenhoek met blauw krijt 22, dat eenige malen met blauw krijt doorgestreept is. Daaronder met blauw krijt 21.-

[p. 352]

31^ste bladz. De Bergstroom

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 21. doch doorgestreept, daaronder met blauw krijt 26; links daarvan met zwart potlood XVII.

32^ste bladz. Gezegend uur!

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 24. - waarvan de 4 door een 3 heen geschreven is.

33^ste bladz. Wijs noodlot.

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 25

34^ste bladz. Tot wederziens

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 27; links daarvan met zwart potlood XXI.

35^ste bladz. Vaarwel

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 28

36^ste bladz. Zegen mij

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 29-

37^ste bladz. Scheiding

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 30 - links daarvan met zwart potlood XVIII.

38^ste bladz. Was dat een lied?

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 31.-

39^ste bladz. Gescheiden.

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 32. - links daarvan met zwart potl. XXII.

[p. 353]

40^ste bladz. Vrij.

r. t. m. bl. kr. een streep, in r. b. h. m. bl. kr. 33-

41^ste bladz. Die blonde bloemen!

r. t. m. bl. kr. een kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 34 - links daarvan met zwart potl. XIX.

42^ste bladz. De maan verrijst.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 35 - links daarvan met zwart potl. XX.

43^ste bladz. Het Bosch.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 36 - links daarvan met zwart potl. XXXIV.

44^ste bladz. Op den Top

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 37 - links daarvan met zwart potl. XXXVII.

45^ste bladz. De Mist

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 38-

46^ste bladz. Een luwtje

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 39 - links daarvan met zwart potl. XLVII.

47^ste bladz. Een adder.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 40 - links daarvan met zwart potl. XXXII.

48^ste bladz. De afgrond.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 41 - links daarvan met zwart potl. XXXVI.

[p. 354]

49^ste bladz. Maneschijn

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 42 - links daarvan met zw. potl. XLVIII.

50^ste bladz. De Akker.

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 43

51^ste bladz. Nacht.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 44. links daarvan met zw. potl. LIX.

52^ste bladz. O, Zomer!

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 45 - links daarvan met zw. potl. XXX.

53^ste bladz. Rots en water

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 46 - rechts in margine penteekening van een rots, waartegen een bolwangig hoofd wind en golven blaast.

54^ste bladz. Des Grijzaards antwoord.

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 47-

55^ste bladz. De Bede in 't Woud.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 48 - links daarvan met zw. potl. L.

56^ste bladz. - De Forel.-

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 49 links daarvan met zw. potl. LXIV.

[p. 355]

57^ste bladz. Dorpsvesper.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 50 - links daarvan met zw. potl. LI.

58^ste bladz. Gedood.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 51-

59^ste bladz. Het Grootsche Denkbeeld.

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 52-

60^ste bladz. Duif en Valk

met bl. krijt ‘valk’ doorgestreept en er naast geschreven Sperwer Daarnaast met bl. krijt kruis. In rechterbovenhoek met bl. krijt 53 -, de 5 is door een 4 heengeschreven.

Rechts in margine met zwart potlood ‘pag. 161’. (N.B. op deze bladz. staat in den 1^sten druk van J. Perk, Gedichten, het bedoelde vers.)

61^ste bladz. Het Oog van 't Woud

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 54-

62^ste bladz. De Mis

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 55-

In margine rechts met zwart potl. ‘pag. 167’. (N.B. de bladz., waarop in den 1^sten druk van Jacques Perk, Gedichten, de beide quatrijnen van dit sonnet staan.)

63^ste bladz. De Burcht in puin¹⁾.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 56 - links daarvan met zw. potl. XLV.

1) Hier begint 't tweede bundeltje.

[p. 356]

64^ste bladz. De Bouwval.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 57 - links daarvan met zw. potl. XLIX.

65^ste bladz. Het sluimrend meisje in 't graan

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 58 - links daarvan met zw. potl. XLIV.

66^ste bladz. Dorps-doodenakker.

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr 59-

67^ste bladz. Opdelving

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 60 - links daarvan met zw. potl. XXXIX.

68^ste bladz. De voorzaat

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 61-

69^ste bladz. Het Grafkruis.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 62 - links daarvan met zw. potl. XLVI.

70^ste bladz. Tevredenheid

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 63 - links daarvan met zw. potl. LXII.

71^ste bladz. Een denker

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 64-

72^ste bladz. Kennis. a.

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 65-

[p. 357]

73^ste bladz. Kennis. b.

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 66-

74^ste bladz. Eenzame eik

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 67. links daarvan met zw. potl. XLI.

75^ste bladz. Vloed.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 68. - links daarvan met zw. potl. XLIII.

76^ste bladz. Kamperfoelie

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 69 - links daarvan met zw. potl. XXXIII

Met zwart potlood boven titel: ‘Mijn hart’.

77^ste bladz. Idealen

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 70 - links daarvan met zw. potl. LXI.

78^ste bladz. Wilg en Popel.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 71 - links daarvan met zwart potl. LX.

79^ste bladz. Het lindeblad.

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 72.-

80^ste bladz. De Roos.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 73 - links daarvan met zw. potl. XXXV.

81^ste blz. De kluizenaar

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 74

[p. 358]

links daarvan met zw. potl. XXXVIII.

82^ste blz. De waterval der beek. De titelvariant: ‘De cascade’ is met bl. kr. doorgestreept.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 75 - links daarvan met zw. potl. XXXI.

83^ste bladz. Dorpsdans

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 76 - links daarvan met zwart. potl. LVII.

84^ste bladz. Begrafenis

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 77 - links daarvan met zwart potl. XL

85^ste bladz. Het doode gaâike

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 78 - links daarvan met zwart potl. LXV.

86^ste bladz. De Stroomval

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 79 - links daarvan met zwart potl. LVI.

87^ste bladz. Op het Meir

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 80 - links daarvan met zwart potl. LV.

Met zwart potlood naast den titel met een vreemde hand, die veel op die van Vosmaer lijkt: ‘Sluimer’, zooals in de uitgaven van Perk's Gedichten het Sonnet heet. Ik zou evenwel niet durven zeggen, dat Vosmaer dezen titel bedacht heeft. Hij kan den nieuwen titel naast den ouden

[p. 359]

geschreven hebben om zich te herinneren, welken titel dit Sonnet in de uitgave droeg. Ik merk op, dat 25 titels van dit hs. verschillen van die der gedrukte uitgave.

88^ste bladz. Verlangen

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 81-

89^ste bladz. De Scheper

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 82 - links daarvan met zwart potl. LVIII.

90^ste bladz. De adelaar

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 83 - links daarvan met zw. potl. XLII.

91^ste bladz. Vaarwel aan 't Woud.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 84 - links daarvan met zw. potl. LXVII.

92^ste bladz. Twee rozeblaadjes.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 85 - links daarvan met zwart potl. LXIII.

93^ste bladz. De Mond der grot.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 86 - links daarvan met zwart potl. XXIII.

94^ste bladz. Afdaling

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 87 links daarvan met zwart potl. XXIV.

95^ste bladz. De Toorts

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 88 -

[p. 360]

links daarvan met zwart potl. XXV.

96^ste bladz. De grotstroom

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 89 links daarvan met zwart potlood XXVI.

97^ste bladz. Het rijk der tranen

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 90 links daarvan met zwart potl. XXVIII.

98^ste bladz. De holle berg.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 91 - links daarvan met zwart potl. XXVII.

99^ste bladz. Druipsteen

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 92-

100^ste bladz. Het Daglicht

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 93 - links daarvan met zwart potl. XXIX.

101^ste bladz. Het lied des storms

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 94. - links daarvan met zwart potl. LIII.

102^de bladz. Machtige aandrift!-

r. t. m. bl. kr. twee strepen, in r. b. h. m. bl. kr. 95

103^de bladz. Herdenking

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 96-

[p. 361]

104^de bladz. Wederzien

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 97 - links daarvan met zwart potl. LXVI.

105^de bladz. Laatste aanblik.

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 98 - links daarvan met zwart potl. LXVIII.

Bij regel 6 is in margine rechts met zwart potlood geschreven: ‘kon.’

106^de bladz. Avondgroet

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. 100 - links daarvan met zwart potl. (2

In regel 7 met zwart potlood doorgestreept waar en daar boven geschreven met zwart potlood ‘die mij’; in denzelfden regel boven ‘ging’ met zwart potlood ‘zaagt’ geschreven.

107^de bladz. Verschijning

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. 99 - links daarvan met zwart potlood (LXIX

De titel is met zwart potlood doorgestreept en daarnaast met zwart potlood geschreven ‘De Muze.’ Onder regel 14 met zwart potlood: t verheevne dat verhief leeft in uw leven

108^ste bladz. Epiloog

109^de bladz. Aan Matilde

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. I. links daarvan met zwart potl. LXX.

[p. 362]

110^de bladz. Aan de Sonnetten

r. t. m. bl. kr. kruis, in r. b. h. m. bl. kr. II links daarvan met zwart potl. LXXII.

111^de bladz. Aan den Lezer

r. t. m. bl. kr. streep, in r. b. h. m. bl. kr. III

112^de bladz. is blanco.

IV. Brieffragmenten betrekking hebbende op Sanctissima Virgo, Hemelvaart en Δεινὴ Θεός.

Sanctissima Virgo (V. Kl.¹ 2. V. Kl.⁴ 2). Brief van Jacques Perk aan Mr. C. Vosmaer.

22 Aug. 81.

Loenen. Oud-Over.

Hooggeerde heer en vriend. Dank voor uw liefschrijven en.....

De interpunctie....... ‘daarboven, in een kolk’ enz. neem ik gaarne aan.

Hemelvaart (V. Kl.⁴ LXXXI, V. Kl.¹ LIV) brief van Willem Kloos.

Brussel, 11 September 1882.

Rue Faider, n^o. 14 (St. Gilles.)

Waarde Heer! Met dezen zend ik tevens de proef van het mij gezonden vel weg.

Hij houdt vol, dat hij bij de beide veranderingen in He-

[p. 363]

melvaart bij zijne meening blijft en dat het sonnet verknoeid zou worden door de tweede, overdachte lezing des dichters over te nemen.

Wat nu de ‘Hemelvaart,’ betreft:

Tot boven 't licht zij lichter licht ontmoet vindt hij absoluut leelijk: niet de ziel ontmoet het licht, zooals men ieder ander voorwerp of persoon zou kunnen ontmoeten, maar het licht rolt haar, daalt haar, stroomt haar te gemoet. Daarvoor gebruikt Perk het bij Vondel o.a. in den Lucifer zeer veel voorkomende w.w. ‘gemoeten,’ dat, zegt Kloos, aan geen lezer van den bundel onbekend behoort te zijn. Wie in staat is de sonnetten te begrijpen, leest ook Vondel, onderstelt hij.

Volgens zijn meening en die van Paap en Doorenbos is ‘Tot boven 't licht haar lichter licht gemoet’ de eerste en de eenige goede lezing, zooals het dikwijls bij Perk gebeurt, dat hij schoonheden van de eerste inspiratie van het feliciter audere, bij een herlezing uitwischt of verflauwt.

Hetzelfde feit doet zich voor met den grandiosen regel:

De Godheid troont diep in mijn trotsch gemoed.

Wat een beeld en wat een rhytmus! roept hij uit.

Omtrent de aanmerking op rondende' afgrond antwoordt hij, dat Vergilius zich aan dezelfde fout schuldig maakt, waar hij schrijft: Aeneis VI r. 310.

[p. 364]

 

aut ad terram gurgite ab alto

 

quam multae glomerantur aves

en Shelley in zijn Cloud:

from the depth above,

wat Jacques Perk in zijn ‘Iris’ aldus vertaalde:

uit de diepte omhoog.

1 Brief van Jacques Perk aan Mr. C. Vosmaer. 22 Aug. 81. Loenen. Oud-Over.

Hooggeeerde heer en vriend. Dank voor uw lief schrijven en.....

Nu die rondende afgrond!-

Aardig dat u die topografie zoo dacht.

Letterlijk de voorstelling. Ja - ik noemde ‘het hol verwulfsel’ een afgrond. Men spreekt van ‘les abîmes du ciel - the depth of heaven enz. hoeveel te meer waar de ‘diepte omhoog’ van steen is gelijk een omgekeerde afgrond.

Heeft het Latijn ook niet altum in de beteekenis van diepte onder of boven? Doch kies! Ik sla voor: Het hol verwulfsel, wanneer u den rondenden afgrond niet aanstaat.

Boven leest men: ‘Een leegte (le vide), die zich rondt in 't néderwelven’ iets dergelijks.

[p. 365]

Brief van Jacques Perk aan Mr. C. Vosmaer. 25 Aug. 81. Loenen. Oud-Over.

Hooggeeerde heer & Vriend:

Den dichter - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Wenscht u ‘het hol verwulfsel’ vervang dan s.v.p. in de proef ‘het diep gewelf.’ In 't laatste schuilt toch nog iets van dien veelbesproken afgrond, die op zijn kop staat.

2-4 Brief v. Jacques Perk aan Mr. C. Vosmaer. 22 Aug. 81. Loenen Oud-Over.

Hooggeeerde heer en vriend.

Dank voor uw lief schrijven en - - - - - - - Ik heb wat gepeuterd om driemaal ‘boven’ en driemaal licht achter elkander te krijgen - voor 't beter effect! - - - - - - - - - - - - - - - De terzinen van ‘Hemelvaart’ - kunnen, dunkt mij, de kracht van staand rijm doen gevoelen.

4 Brief van Jacques Perk aan Mr. C. Vosmaer. 22 Aug. 81. Loenen. Oud-Over.

Hooggeeerde heer en vriend.

Dank voor uw lief schrijven en..... gemoet voor te gemoet is verkeerd begrepen.

[p. 366]

gemoet is verbum. Tot haar gemoet =

tot haar ontmoet =

tot zij ontmoet.

gemoeten voor te gemoet treden vond ik geoorloofd. Doch vindt u duidelijker,

‘Tot boven 't licht zij lichter licht ontmoet -?

Briefkaart v. A. Pierson d.d. 20 Sept. 81. blijkens poststempel uit Amsterdam geschreven:

Waarde Vriend, Ik dank U voor de vriendelijke toezending Uwer nieuwe sonnetten, waarvan ik met belangstelling heb kennis genomen. Ronduit gezegd: zij zijn mij somber genoeg. Maar geen nood: wie ‘dichter heeten’ mag¹⁾, blijft ‘de wereld niet wegstooten,’ maar eindigt met haar zich toe te eigenen, zoover zijn kracht reikt. - - - - - - - - -

Uw vriend,

A. Pierson.

Δεινὴ Θεός.

1) Cf. Sonn. 93. Het Rijk der Tranen vs 14. En wilde minnen, daar ik dichter heet!

Vs. 7. Brief v. Jacques Perk aan Mr. C. Vosmaer. 22 Aug. 81. Loenen. Oud-Over.

Hooggeëerde heer en vriend. Dank voor uw lief schrijven en.... rondedans neutrum? Stellig niet.

[p. 367]

Die d was een drukfout. Op de kopy stond eerbied'gen.

Dat n is voor d aangezien.

..... en het heele laatste sonnet (kan) dunkt mij, de kracht van staand rijm doen gevoelen.

V. Staaltjes van de door Perk bedoelde kritiek (sonn. 105) zijn o.a.

de volgende brief

‘Weled. Heer, vele stadgenooten zullen zich wel met mij verwonderd hebben over uwe bijdragen in het “Feestblad” van 18 dezer. Wie toch zou verwacht hebben den zoon van een modern predikant te hooren spreken van een “god die wrokt bij Hollands zegen”. Wat een “vlakke vree” is, dat zou ook menigeen wel eens willen vernemen; en hoe men in het geheel aan een watersnood een idee van vrede kan ver-(sic) is voor een gewoon mensch niet recht duidelijk. In welk “diep” de maan vertoeft is zeker bij U allen bekend; en hoe men een “waterwak” door overstrooming ontstaan als iets “lachends” kan beschouwen is ook... ra ra??

Men moet dus aannemen dat uw versje, of zoo geniaal verheven is, dat alleen groote genieën niet slechts zulke verzen kunnen maken, maar dat zelfs een lezer die niet met zoo'n buitengewoon genie begaafd is het gedicht volstrekt niet begrijpen kan; of men moet gelooven dat U toen U dat

[p. 368]

stuk maakte wat erg slaperig waart, zoodat ge zelf niet recht begreept wat ge er mede bedoeldet.’

en de volgende grappige (?) prijsvraag, die in ‘Mengelwerk’ van de Arnh. Courant van 12 Sept. 1881 is gepubliceerd:

Dichtkundige prijsvraag.
(Zie Nederl. Spect, 1881, bladz. 314.)

Op de drukkerij van den Nederlandschen Spectator is, toen het nommer van 3 September l.l. zou worden afgedrukt, een ongeluk gebeurd. Acht regels uit een sonnet van Jacques Perk zijn in pastei gevallen. De dichter was te ver weg om te helpen; want, boven het licht in den laauwen aethervloed badende, had hij (blijkens bladz. 315) de wereld, ter oorzake van onverstand en zielenvoosheid, met een vaart in de eindeloosheid weggetrapt.

De kopie was verscheurd. Wel waren er de stukjes nog van aanwezig, maar hoe die aaneen te passen?

Aan zeven dichters van Perks rigting werd deze arbeid opgedragen. Maar ziet, ieder van hen kwam met een ander achttal versregelen voor den dag. Die zeven lezingen worden bij deze ter kennis van Neêrlands dichtkundigen gebracht en een lauwerkrans uitgeloofd voer hem of haar, die op overtuigende gronden aantoont welke de echte is.

Men gelieve de antwoorden op deze prijsvraag te zenden aan den heer Seriacus Speer, die met den dichter F.F.C. Steinmetz en den dooden minstreel de jury zal uitmaken.

[p. 369]

I.

 

Steil rijst de rots. Een poel van duisternis,

 

Die hatende aan heur breede flank zich kleefde,

 

Behoedde daar én braam én stekelwisch,

 

Waar om ze een doornenkrans van weedom weefde.

 

Gelijk die muil, waar, nu het uchtend is,

 

- Om uit te wellen - nacht en stilte zweefde,

 

Zoo zoekt te middernacht een rosse smids'

 

Den blik, die ijst voor waar nooit ziele leefde.

Stijl rijst te middernacht een rosse smids'.
Gelijk die muil, waar nacht en stilte zweefde,
Zoo zoekt de rots én braam én stekelwisch,
Waar om ze een doornenkrans van weedom weefde,
Die hatende aan heur breede flank zich kleefde,
Om uit te wellen nu het uchtend is.
Den blik, die ijst voor waar nooit ziele leefde,
Behoede daar een poel van duisternis!

Steil rijst de rots, en braam en stekelwisch,
Die hatende ijst voor waar nooit ziele leefde,
Behoedde daar een poel van duisternis.
Zoo zoekt die muil - waar nacht en stilte zweefde
Om uit te wellen nu het uchtend is -
Den blik, die aan heur breede flank zich kleefde,
Gelijk te middernacht een rosse smids',
Waar om ze een doornenkrans van weedom weefde.

[p. 370]

IV.

 

Steil rijst de rots, en braam en stekelwisch,

 

Die hatende aan heur breede flank zich kleefden,

 

Behoeden daar een poel van duisternis.

 

Waar om ze een doornenkrans van weedom weefden.

 

Gelijk te middernacht een rosse smids',

 

Zoo zoekt die muil - waar nacht en stilte zweefden

 

Om uit te wellen - nu het uchtend is,

 

Den blik, die ijst voor waar nooit zielen leefden.

Steil rijst de rots, en braam en stekelwisch
Behoeden daar, waar nacht en stilte zweefde
- Om uit te wellen, nu het uchtend is, -
Den blik, die ijst voor waar nooit ziele leefde.
Gelijk te middernacht een rosse smids',
Die hatende aan heur breede flank zich kleefde,
Zoo zoekt die muil een poel van duisternis,
Waar om ze een doornenkrans van weedom weefde.

Ros rot de rijst. Een poel van stekelwisch
En braam, die aan heur steile flank zich kleefde,
Behoedde daar te middernacht een smids',
Waar om ze een doornenkrans van weedom weefde.
Gelijk die muil de breede duisternis,
Die hatende door nacht en stilte zweefde,
Zoo zoekt de blik, die ijst nu 't uchtend is,
Om uit te wellen waar nooit ziele leefde.

[p. 371]

VII.

 

Steil ijst een doornenkrans nu 't uchtend is.

 

Waarom ze een breede flank van weedom weefde?

 

Om uit te wellen Stekelduisternis

 

Door nacht - die hatende - en door stilte zweefde.

 

Te middernacht behoedde daar een smids'

 

De rots, die aan heur rossen blik zich kleefde.

 

Gelijk die muil de rijst, zoo zoekt én wisch.

 

En braam een poel voor waar nooit ziele leefde.

 

 

 

[Dr. J. RUTGERS]