|
| |
Het tweede bedryf.
Klarimeen, Alcinea.
VRouw zuster, ay! stort geen onnutte tranen meer,
Vergun uw oogen haer bevalligheden weer,
Nu twintigh duyzent tal der wreê Mahomitanen
Is door de Vorst verdelght, wiens sleepende halve manen
Al werden in triomf naer Albá heen gevoert,.
Dies is het noodeloos dat ghy uw ziel ontroert.
Wie geest ons zeeckerheydt van 's vyandts neederlage?
Die, die den Byzantijn zaghuyt het velt geslagen,
Om d'overwinninge te maecken my bekent.
Gerechten Hemel, heeft uw goedheydt dan in 't end
Gestorten tranen, en gebeeden aengenomen?
Het schrickelijck gevaêr dat ons scheen op te komen
Gevoelde 't out Byzant, zijn stoffen is betaelt,
Noyt blijder zonneschijn heeft op een Rijck gedaelt,
Als Albá, mijne tongh van vreught kan nauwlijcks spreecken,
‘Hier baent 't geluck my 't spoor, nu dient geen tijt verkeeken
Hoe legh ick best de strik waer in ick haer verstrick?
Zal de zwaermoedigheyt dan yder oogenblick,
De ziel van Klarimeen die dapp're Prins regeeren,
Ghy hoort uw zelf in plaets van and're te verheeren,
Des Koninghs zegenprael verblijdt zijn Koningin.
Princes Polimia speelt stadigh in uw ziu.
| |
| |
Het welck uw geest verruckt, star oogend op getoogen
Als zaegt ghy de Vorstin voor de Princes voor oogen.
Dat ick haer heb bemint, zulcks kan niet zijn ontkent,
Maer nu! nu is mijn min heel van haer afgewent,
En mint een ander beelt in Alba hoogh gepreezen,
Die zonder weergâ leeft, ten zy dat gy 't most wezen,
Polimia mijn Heer aenvalliigh is, en schoon.
Dat woort vermoort mijn ziel, en streckt mijn eer tot hoon,
Wat noemt ghy schoon dat niet by haer is te gelijken.
Die straffe moet in als mijn ziels Voogdesse wijcken.
Een die onnoozel is men nimmer schelden moet.
Al wie mijn gramschap terght, veracht mijn groots gemoedt.
Bescheydentheydt heeft plaets by die, die wijs'lijck leven.
Om dit gewonde hart den dootsteeck wegh te geven
En 't vuur te dooven uyt dat als een Etnâ blaeckt
Wil ick niet ghy haer noemt, die mijne ziel vermaekt
Tart die de wapen Godt in min ontstack, mijn tooren
Is onuytblusselijck, 't wil nimmer van haer hooren,
Ick schuw die Krokodil, en vleyende Sireên,
Uw goddelijck gezicht, vol van bevalligheen
Doet mijn verliefde ziel geduurigh 't uwaerts hellen.
Hoe broeder? wat zal 't zijn, laet af mijn ziel te quellen,
d'Albaensche Koningin, d'Albaensche Prins vermant.
Weê hem die minlust pleeght, met eygen bloet verwant.
Ick ben aen Karismont, niet Klarimeen verbonden.
Zie voor u wat ghy doet, bouwt niet op losse gronden,
Nu ick den Scepter zwaey waer zijt ghy voor vervaert?
Regeer u zelfs zoo zult ghy zijn van elck vermaert.
Polimia zal ick in eeuwighey niet minnen.
| |
| |
Die my doorwond, die draegt de naem van Koninginne.
Zoo langh dees blinde drift uw blindheydt Prins bestiert
En Alcinea, voor Polimia steets viert
Zal 't ongeraden zijn te minnen, wilt bedaren,
De Stuurman stuurt vergeefs in 't klossen van de baren
Naer een gewenste reê, daer hy bevrijd door noot,
Hem veylighlijck vertrouwt, men magh voor al de doot,
Niet tergen, neem gedult, schoon minne-stormen razen,
Wie doet de dapp're ziel van Klarimeen verbazen
Die voor geen donder vreest, noch blixem van Jupijn.
Bezadight u, zoo zal verlicht zijn uwe pijn,
Mijn gunst voor nimmermeer zal Klarimeen begeven.
O woort dat ziel, en hart in volle vreucht doet leven.
Polimia, Octavia, Klarimeen, Alcinea.
DAt Arthabasus sprack speelt stadigh in mijn zin
Die dees helthafte ziel met hare pijl doorboorde
‘Ghy zijt die my verstoorde.
Weerstreeft ghy mijne min, zo is 't met my gedaen,
‘Nu dat gelegentheyt uw ontrouw derft verraên.
Polimea die is tot u in als genegen,
Streeft ghy u zelven tegen
Daer my, ô Koningin 't geluck zelfs bied de hand?
De dwing'landy behoort geen Prins, een dwingeland,
| |
| |
Laet mededoogentheydt genâ by u verwerven.
Wie mijne wil weerstreeft, zal door mijn handen sterven.
Hoe Broeder wat zal 't zjn, wat hebt ghy met my voor?
Is 't boert, of ernst, spreeck op, uw min die mint te vinnigh.
Nu Alcinea spreeckt bedeckt, en dubbelzinnigh,
Voer ick gewelt ten troon verzelt van veynzery,
Ghy zijt ô Koningin, waerom ick stadigh ly
De felle rampen die mijn fiere ziel belagen,
Ick heb al langh genoegh 't verborgen vuur gedragen
In dees manhafte borst, mijn liefde weyd de goôn,
Dan dwingen, door uw dwangh, mijn huw'lijxbant te breecken,
Wat bloetschant baert daer af weet Theben noch te spreecken
Als zy met tranen denckt, 't geen voormaels is gebeurt
Aen Koningh Edipus, wien 't nootlot had gekeurt
Tot quaet doen zonder schult; wat straf heeft dan te dragen
Die zelfs zijn val verweckt, en endelooze plagen?
O Broeder ken u zelfs, zie voor u wat ghy doet
Door schendery ghy stapt uw wisse doot te moet,
Mijn tranen zullen by mijn lief u overtuygen.
Ick sal een Sextus zijn, u naer mijn wil doen buygen.
'k Ben geen Polimea verandert toch van zin.
Hoe ghy my meerder haet, hoe ick u meerder min.
De min van een Vorstin, is boven aertsch, en heerlijck?
Door wulpsche min zijn bloet te schenden is te deerlijck,
'k Vrees hem zoo veel als u
| |
| |
Mijn trouw beooght, laet af, weest voor dees opzet schuw.
Weet dat ick heb geen macht, de Koningh mijne macht heeft
Mijn macht, verschaft u macht?
Als de Vorstin verkracht leeft.
O goon waer wil dit heen, ick ben uw broeders vrouw
Men zulck een flonckerstar voor Klarimeen verbergen,
Men moet geen Goden, ô Godin tot gramschap vergen.
Ay weederstreeft my niet, wilt my uw weermin bien.
Mijn wille moet geschiên.
Jupijn gedooght niet dat ghy eerloos aen zult raecken
Ghy Zult mijn Jö zijn, ick ben Jupijn op aerdt?
Van Jupiter gehaet de naem van mensch niet waert,
Ick heersch als Koning, en zal Alba wetten stellen.
Zo stel u w zelfs een wet. laet reden u verzellen,
Ontzinnige verban uw woede razerny,
Omhelst de deught en haet gewelt, en dwing'landy,
Zoo Zult ghy gloor, en eer, die Eeuwen duurt verkrijgen,
Stantvaste Kuysheydt zal voor dartelheydt noyt nygen
Geen stercker mensch dan die zijn eygen drift verheert.
Die van elck wert ontzien, Vorstin voor u verneert.
Dees eer behoort de Vorst mijn Karismont, uw broeder,
De schenzucht maeckt uw drift, hoe langer hoe verwoeder,
Ja als een Tijger in het Tracische gewest
Geworpen langhs den oort van Schytien, 't waer best
De eer ondanckbaer mensch 't erkenen van uw Koningh,
| |
| |
Niet zijne toornigheyt te wecken, de belooning
Die ghy van hem geniet, ghy lasterlijck verstoot.
Om zo door schendery te staen naer 's broeders doot.
Men valt door zond in zond, den donder moet hem pletten
Die na mijn kuysheydt staet, die gaet men dus verheffen
Ick zweer Tijran dat ick de Vorst uw doen verhael
Zo dra hy zegen rijck keert herwaerts, laet geen strael
Van uw vervloeckt gezicht mijn zuyverheydt beschynen
Mijn eer geterght in 't kort, uw trots zal doen verdwijnen.
Binnen.
Ha trotze ziel kunt ghy dees trotsheyt met gedult
Van de Vorstin die als een bosch Leeuwinne brult
Gedoogen, en mijn gloor bezwalcken, daer zy d'ader
En oorspronck is van't quaet, my scheldend voor verrader
Wiens Heerschappy de macht van Albás kroon verdruckt
'k Ben als Actëon, of Narçis, te ver verruckt
Door haer aentrecklijk heen die mijn elende wecken,
Nu Alcinea pooght mijn min da Vorst 't ontdecken,
Hoop ick, voor haer te zijn in aenzien by de Vorst
Het bulderend onweer doen afftuytten op de borst
Van de Vorstin, zo dra mijn broeder koomt ter ooren
Hoe door zijn Koningin, stont 't Rijck heur val beschooren,
En 't brandend oogen licht van zijne ziels voogdin
Seets blixemde op my, om haer vervloeckte min
Die ongeoorloft is te blussen, d'Echt schoffeeren
Haer Heer zijn trouweloos, door 't schandelijck ontëeren
Al 't Konincklijk gezagh gaen ploffen plots ter neer,
Waer door dat Alba noyt kreegh hare glory weer,
Dan leef ick door mijn list in aenzien by mijn broeder
Pasifaë was noyt, noch Phedra zoo verwoeder
| |
| |
Als Albás Koningin, haer vroomheyt deckt mijn schant,
Zal ick ontschuldigen beschuldigen? de brant
Door de Vorstin gesticht doet my geen wreetheydt schroomen,
Want een verliefde ziel is quaet om in te toomen,
Sidion, Klarimeen.
ZYn Hoogheydt zy gegroet,
Wel hoe mijn Prins, wat 's dit? Dus droevigh van gemoed
Daer Koningh Karismont uw Broeder is gekomen
Heeft van zijn komst vernomen
Neen Heer, want hy hem houd
Op het kasteel tot zijn vermaeck, en lust gebouwt,
De Koning weer gekeert begint ghy oock te razen
Wie bracht dees tijdingh u, spreeck op? nu?
De Veltheer machtigh Prins, van 's Koninghs legher macht.
Dees onverwachte komst, ontroert my onverwacht
Wat tot mijn reys behoort, op 't spoedighst wilt bezorgen.
Nu zweer ick eer den morgen
‘De Goude Zon begroet, dat de Vorstin mijn haet
Gevoelen zal volleet, dees duldeloozen smaet
Gedooght noyt moedigh Prins, 'k acht tranen vloer, noch smeecken,
Nu 'k aen dien wreede my zal op het heerlijck wreecken.
Kl. Binnen.
Polimia, Octavia, Sidion.
Wel Sidion waer heen dus haestig? hoor een woort,
De tijdt gedooght het niet, verschoon my, ick moet voort.
| |
| |
Uw Prins zijn liefde is verandert.
Wie mint hy meer als u, om wien hy als een zuffer
Door af te zijn van 't Hof treurt heele dagen langh.
Zegh Alcinea die hem houd in haer bedwangh.
Het geen Mevrouw verhaelt, doet my de ziel ontstellen.
Heeft dan Polimia geen reên om haer te quellen?
Daer ick uw Prins bemin als d'appel van mijn oogh.
Zijn liefde is heel verblint, hy vlieght te steyl, en hoogh,
Natuur wraeckt bloetschant, en de goôn het noyt gehengen,
Dat Alcinea haer zou met de Prins vermengen,
De Zuyverheydt gedoogt geen smet in haer gewaed,
Des Koninghs wederkomst doet my vertrecken, laet
Uw zorgh my toe vertrouwt, wilt Sidion gebieden,
Waer in 't u Hoogheydt lust.
Hoe hy hem by de Vorst in al zijn handel draeght,
Of hy van de Vorstin, of's Rijx gezagh gewaeght.
O Sidion ghy zijt door my tot staet gereezen,
Wilt my nu hulpzaem zijn.
Ick wil steets dienstbaer wezen
Waer dat ick kan of magh, en zal staegh dienstbaer zijn,
Hoe grooter donderslagh, noch grooter zonneschijn,
Tyrannen dragen mee na haer verdiensten plagen.
Wat moet een dapp're ziel al teghenspoet verdragen.
De tijt vergunt geen tijt, ontslaet my.
Verhael aen my in 't kort het doen van Klarimeen.
Octavia, Polimia.
HOe zal dien trotsen mensch dit in zijn ooren dond'ren,
| |
| |
Als gy zijn doen ontdeckt, heel Alba zal verwond'ren
Van 't geen Polimia haer maecken zal bekent,
Niet weetend 't geen gy weet.
Fortuyn heeft haer gewent
Tot Klarimeen wiens list derft yder een braveeren,
En zal de Rijx Vorstin doen tot slavin verneeren,
My gaen versmaden als zijn snootste vyandin,
Genegentheydt raet af zijn overhelsche min
't Ontdecken aen de Vorst, wiens gunst hy heeft in handen,
De Koningin bevleckt met lasteren, en schanden,
Wiens wreedtheydt schricken doet de geene die het hoort,
De Vorst van hem verleyt, zou van my niet een woort
Geloven, mijne ziel had oock de last te dragen
Van Ixion, die ick voor altijt zal beklagen,
En nimmer ende ziet in 't endeloos verdriet
Kan ick verwinnen, die verwinnaer my gebiet,
Zulx is onmogelijck? de liefde stelt my wetten,
En wil ick mijne wil zal na zijn wille zetten.
Zoo rijst mijn morgenzon die op den middagh sterft,
Beloften, glory, eer, natuur, en reên gy derft
Uw maght, en mogentheydt, ô licht vervlogen eeden
Die snelder dan een stroom zy ras verby gegleeden,
Een Prins zijn liefde duurt vaeck voor een korten tijt.
Zoo zal 't onnoodigh zijn dat gy uw tijt verslyt.
Wat laet gy u ontslippen,
Die my bood zijne mont, moght ick weerbiên mijn lippen,
Octavia gy weet niet wat gy zegt, swijgh stil.
Ick zal gehoorzaem zijn, en volgen raet, en wil.
| |
| |
Klarimeen, Karismont, Philon, Arthabasus, Polinesso, Claudius, Marcellus, Sidion, Nisus.
DAt ick van de Vorstin, ô Vorst moet zijn d'aenklager.
O schrick van 't Ooster Room, Albaensche Scepterdrager,
Snijt felder in mijn hart, dan een tweesnijdend zwaert
Wat heeft uw afzijn my al leet, en ramp gebaert?
Geen Venus quam Adoon als zy my quam beloncken,
Haer oogen waeren my twee geyle minnevoncken.
Maer slechs in d'asch van mijn verdoofde Lemnos gloet,
Wat heeft mijn zuyv're ziel, en Princelijck gemoed
Al listen niet bezuurt? ja! meer dan duyzend lagen,
Uw broeder Klarimeen voor eeuwign zal beklagen
De dagh van 's Rijx gezagh vol schrick hem toevertrouwt,
Onwettelijcke brant, verfoeyde liefde, bouwt
Gy op die u weerstreeft, de Koningin dorst vergen
Mijn edelmoedigh hart tot minlust, ach! het tergen
Van een verliefde vrouw is qualijck te weerstaen,
Haer honingh zoete reên, en Krocodils getraên
Weerstont ick als een rots, toen gy my gaeft in handen
Het Vorstelijck ontzagh verviel de Vorst in schanden.
Wie heeft mijn broêr mistrouwt?
Geen mensch als gy mijn Vorst,
Wiens wapen-rustingh ziet noch root van bloet bemorst
Van 't Ottomansche heyr, 't welck Hun, en Pers wou dwingen,
| |
| |
Toen ghy uw onderdaens beschermde voor 't bespringen
Van Mahomer, toen steegh de ontrouw op uw troon,
Uw Rijxglans wiert verdooft, gezagh van Albâs Kroon
Most als een ballingh zigh in ballinghschap verzaden,
Men zagh de Koningin in volle wellust baden,
Zy bood my 's Rijx gezagh, om zoo door list mijn hart
Te trecken op haer zy, maer hoe ick wierd gezart
'k Bleef onbeweegelijck, en vluchten voor die snoode.
Dees ydelheyt verban, danck met my d'Opper Goden,
Voor d'overwinninge, noyt zagh ick blijder dagh,
Als toen ick mijn Vorstin in handen gaf 't gezagh,
Mijn Alcinea was, ô broeder, dit wel waerdig,
Zoo ick door dit bestaen geweest ben te lichtvaerdig,
Zoo heb ick my verraen, wie geef ick best geloof,
Mijn broeder, of mijn vrouw? een vrouw geeft licht ten roof
De zinnen van haer man, een broeder daer weer tegen,
Weet vleyende zijn broêr door't vleyen te beweegen.
Wat staet my hier te doen? 'k ken haer voorsichtigheydt,
En ginder broeders trouw, ô onwaerdeerlijckheydt,
Natuur houd weederzijds mijn ziel te straf gebonden.
Ik ken de deuchden van mijn waerde niet doorgronden,
Heb ick onweetend oock op 't vrouwen ooghs blanket
't Welck klimt, en daelt, mijn hoop te reuckeloos gezet.
ô ja! mijn luckstar duyckt, in 't opgaen, het is wonder
Dat ick noch hooren kan het geen ick hoor, de donder
Verpletze allen die de trouw te buyten gaen,
Heet dit te zijn voogdes? is dit den onderdaen
Regeeren als de Vorst moet in het harnas blaecken?
| |
| |
Kon ick als Mulciber beletten zulck vermaecken
'k Had niet ten strijt gegaen, op schorre wapen klanck?
Ick stel het lijf voor 't volck, en niemant weet my danck.
Wat moet een Konings ziel al tegenspoên verduuren,
Wat 't algemeen verdruckt, moet ick alleen bezuuren,
ô Karismont is dit dat overgodlijck beelt
In Engelinne schijn voor uwe oogen speelt,
Vol aengenaem onthael? ver raderes, uw woorden
Met valscheydt opgepronckt, mijn eerlijck hart bekoorde,
Niet denckende gy zoud zoo licht zijn in uw trouw.
Als dit uw vader hoort, zoo sterft hy wis van rouw.
De schoonste bloem wel eer een Lernaes ondier bergde,
Is dit de kuysche vrouw, die mijne broeder vergde
Te blussen hare brant? gewelt, en razerny
Kom donder op, 't is tijt laet wraeck de schelmery
Voort straffen 't hels bestaen, van Albâs Koninginne
Die eer de naem droegh van doorluchtige Vorstinne,
Hoe Koning! doemt gy dan die uwe ziel bemint?
Weerroept dien strengen eysch, hoe zijt gy zoo ontzint
Dat ghy uw eygen bloet wilt als een zeê doen golven?
Nu zie ick 't lauw're blad te schandelijck bedolven
In eenen poel van schant, noch mint mijn ziel haer ziel,
Schoon zy door geylheydts drift, tot deze daet verviel.
Mijn liefde wil niet dat ick spreeck van haer gebreecken,
Wiens schoonheydt zou een hart dat yzigh is ontsteecken.
Wel aen dan achterdocht voor eeuwighlijck vertreckt,
Uyt mijn gedachten, voort, eer ghy mijn haet verweckt,
Ick moght den Byzantijn wel door mijn stael verdelgen.
| |
| |
De aerde doen het bloet der Zarazeens verzwelgen,
Nu dat mijn Koningin te schandelijck vergeet
Haer trouw, en eer, mijn raet, en broeder helpt het leet
Verduuren van uw Vorst, wilt nu uw gunst betoonen,
Vervloeckte die den Echt zoo eereloos derft hoonen,
Met ontrouw, draegt tot straf de alderstrafste straf,
Van d'Huwelijx-voogdes, voor my ick sta u af.
Ick ban u uyt mijn hart, jae; 'k zal geen rust verwerven,
Voor Alcinea sterft, ick wil dat zy zal sterven,
Zoo wasch ick af mijn schant, door 't over schandelijck bloet,
Vrouw Juno zoo dees eys u niet gevalt, zoo doet
Een teec ken, en weerhoud het geen ick heb beslocten.
Zult gy uw Koningin dan onverhoort verstooten,
Dat haestigh neemt zijn keer.
Oploopendheydt mijn Vorst, eer Vorsten onheyl brouwde.
Goet overlegh haer noyt op oogendienst vertrouwde.
Uw naem onfterf'lijck is zoo ghy geen haet gebruyckt.
De Koningin boeleert, den Koning zwicht, en duyckt.
Kunt ghy uw Gemalin dan droevigh hooren karmen?
Ontzinde moet ick my niet over't Rijck erbarmen.
Ga Philon wilt haer voort ontzielen, door 't geweer
Dat uwe zy bekleet, geef aen uw Heer dees eer.
Want dien vervloeckte is niet waerd het licht 't aenschouwen.
| |
| |
Zy is de bron, waer uyt het onheyl wert gebrouwen,
Weet dat de Koningin een lit is van uw leen.
't Verstorven zet men af, ick volgh natuur, en reên.
Kan 't bloet zijn eygen bloet baldadigh zoo vergieten?
Kan ick van zulck een vrouw, oyt heyl, of troost genieten?
Tart gy mijn heevighydt door ongedult gezart?
Zijn halve ziel te doôn, strijt tegens ziel, en hart.
Zal dan de zuyverheyt 't gewelt een doelwit strecken?
De Kuysheydt lijd niet als het purper, smet, of vlecken.
Ick ben hier Koning, elck leeft na mijn wil, en last.
Een wil die een Tyran, en niet een Koning past.
Wie onderdanigh is, die volgt 't geen wert gebooden.
Niet om door zijn geweer een Koningin te dooden.
Voor Eeuwen is wel eer een Koningin gedood.
Mijn Vorst het scheelt te veel zy 't dartelheydt, of noot.
Zal Alba my om haer voor Eeuwighlijck verdoemen.
Wie Alcinea kent zal op haer deuchden roemen.
Vrouw Juno is testraf, vervloeckt Echtbreeckery.
Zoo gy haer 't leven gunt zoo leeft gy veyligh, vry.
Zal ick behouden 't geen ick willigh wil verliezen.
Beoogt gy uw voogdes, gy zult haer zijd verkiezen.
Wiens ontrouw Lydien, en Albás glans verdooft.
Een voorneem onvolbracht, heeft die uw eer ontrooft.
De wetten leeren ons wie dat misdoet te straffen.
De wetten leeren ons loon naer verdienst te schaffen.
Verban dees Euvelen moed, de knagingh het gemoed
| |
| |
Een wree beulin verstreckt, die staegh de droef heydt voed,
Houd haer voor eeuwighlijck op het Kasteel gevangen,
Al waer zy dagh op dagh zal om haer doot verlangen.
Een hoogh gebooren ziel noyt zwaerder wert gepijnt
Als daer men d'Eerglans dooft, wiens leven dan verdwijnt.
Laet haer gekluystert, en gekeetent voort vertrecken,
Ick zou mijn ziel daer door tot grooter gramschap wecken.
Zou ick haer kerckere, bewaeren 't beeltenis,
Dat ziel, en hart bezwaert, 't waer dubb'le droefenis.
Ick haetze eeuwiglijck, voor eeuwiglijck te minnen,
Geen bloet, noch raet herstelt de heevigheyt der zinnen.
Van Koning Karismont, dat mijne wil geschied.
‘Wat hoor ick hemel? ach! Voort Sidion, voort vliet
Naer de Princes, wilt haer 't geen gy gehoort hebt melden,
Zoo ziet men waere deucht met waere deucht vergelden.
Alle binnen.
|
|
Auteursrechtvrij