Open brief aan partijgenoot Lenin

IV.
Het opportunisme in de derde Internationale.

Dit vraagstuk evenwel van het opportunisme in onze eigen rijen is van zoo groot gewicht, dat ik hierover nog uitvoerig spreken moet.

Partijgenoot! Met de oprichting der derde Internationale is ook bij ons het opportunisme niet gestorven. Wij zien het reeds in alle communistische partijen, in alle landen. Het zou ook een wonder zijn, en in strijd met alle wetten der ontwikkeling, wanneer datgene, waardoor de IIe Internationale stierf, niet voortleefde in de derde.

Integendeel, evenals in de IIe internationale de strijd tusschen anarchisme en sociaaldemocratie werd uitgevochten, zoo wordt de strijd tusschen opportunisme en revolutionair marxisme uitgevochten in de derde.

Ook nu weer zullen communisten in het parlement gaan, om leiders te worden. Vakvereenigingen en arbeiderspartijen zullen gesteund worden, ten einde stemmen te krijgen bij de verkiezingen. Inplaats dat er partijen worden gesticht voor het communisme, wordt het communisme gebruikt, om partijen te stichten, ja om leiders macht te geven. Slechte parlementaire compromissen met sociaalpatriotten en burgerlijken zullen weer in gebruik komen, daar de revolutie in West-Europa nu eenmaal langzaam zal gaan. Het vrije woord zal worden onderdrukt, en goede communisten zullen worden uitgestooten. Kortom, de praktijken der IIe Internationale zullen weder opleven.

Daartegen moet de Linkerzijde zich verzetten, zij moet er zijn, om dat te bestrijden, evenals zij dat in de IIe Internationale deed. De Linkerzijde moet daarin gesteund worden door alle marxisten en revolutionairen, ook al meenen dezen dat zij zich op bepaalde punten vergist. Want het opportunisme is onze grootste vijand. Niet alleen, zooals gij zegt (blz. 13), buiten, maar ook in onze eigen gelederen.

Het zou duizendmaal erger zijn als het opportunisme weer binnensloop, met zijn, verwoestende gevolgen voor de ziel en voor de kracht van het proletariaat, dan dat de Linkschen te radicaal zouden optreden.

[p. 59]

De Linkerzijde, ook al gaat zij soms te ver, blijft steeds revolutionair. Zij zal haar taktiek veranderen, zoodra zij ziet, dat deze niet juist is. De opportunistische rechterzijde wordt steeds opportunistischer, en zal steeds dieper in het moeras verzinken, steeds meer de arbeiders bederven. Niet voor niets hebben wij dat geleerd in een 25-jarigen strijd.

Het opportunisme is de pest der arbeidersbeweging en de dood der revolutie. Door het opportunisme is alle kwaad gekomen, het reformisme, de oorlog, de nederlaag, de dood der revolutie in Hongarije en in Duitschland. Het opportunisme is de oorzaak van onzen ondergang. En het is er weer, in de IIIe Internationale.

Waartoe veel woorden te gebruiken? Zie om u heen, Partijgenoot. Ach, zie in u zelf, en in het Executief Comité! Zie in alle landen van Europa.

Lees de kranten der British Socialist Party, nu de communistische partij. Lees tien, twintig exemplaren van die krant. Lees de zwakke kritiek op de vakvereenigingen, de Labour Party, de parlementsleden, en leg die krant naast het blad der ‘Linkschen’, de ‘Workers Dreadnought’! Vergelijk die krant der Partij, die bij de Labour Party aangesloten is, met die welke haar bestrijdt, en ge zult weten dat het opportunisme zich in groote massaas van de IIIde Internationale meester hoopt te maken. Om weer, (door den steun van de contrarevolutionaire arbeiders) macht te krijgen in het parlement. Macht.... naar het voorbeeld der IIde Internationale. - Bedenk ook, dat de U.S.P., haar groote meerderheid, weldra tot de IIIe Internationale zal toetreden, en met haar vele partijen van het Centrum! Gelooft gij dat, wanneer gij deze partijen dwingt, Kautsky, Thomas enz. enz. uit te stooten, er niet een groote menigte, honderd duizenden andere opportunisten zullen komen? De geheele maatregel van dit uitstooten is kinderachtig. Er nadert een ontelbare menigte opportunisten¹⁾, vooral na uwe brochure.

Zie eens naar de hollandsche communistische partij, eens de Bolschewiki van West-Europa genoemd. En, de toestanden in aanmerking genomen, terecht. Lees de brochure over de hollandsche partij, hoe die geheel door het opportunisme der IIde Internationale bedorven is. Gedurende den oorlog, en er na, en zelfs nu nog, heeft zij zich gegeven aan de Entente. De partij die eens zoo schitterend was, is nu een toonbeeld van dubbelzinnigheid en bedrog.

Maar zie slechts naar Duitschland, partijgenoot, naar het land waar de revolutie ontbrand is. Daar huist en groeit het opportunisme. Wij

1) Op een dag kwamen (in Halle) 500000 nieuwe leden. Onder leiders, die gij zelf nog voor korten tijd erger dan de Scheidemanns genoemd hebt. - En in Tours kwamen drie kwart der Fransche socialistische partij, tot voor heel kort voor het grootste deel sociaal-patriotten.

[p. 60]

hebben met verbazing gehoord hoe gij de houding der K.P.D. in de Maartdagen hebt gesteund. Maar gelukkig hebben wij uit uwe brochure gezien, dat gij den gang van zaken niet wist. Gij hebt wel gebillijkt de houding der K.P.D.-Centrale, die aan Ebert, Scheidemann, Hilferding en Crispien loyale oppositie aanbood, maar toen gij uw brochure schreeft, wist gij blijkbaar nog niet dat dit gebeurde op het zelfde moment, waarop Ebert de troepen verzamelde tegen het Duitsche proletariaat, waarop de algemeene staking nog in groote stukken van Duitschland voortduurde, en waarop het grootste deel der communistische massaas de revolutie, zoo al niet tot de overwinning, dat was misschien nog niet mogelijk, maar in elk geval tot grootere macht probeerde te voeren. Terwijl de massa met stakingen en gewapenden opstand de revolutie voortzette, (er is nog nooit in Duitschland zoo iets hoopvols en geweldigs geweest als de opstand in het Ruhrgebied en de algemeene staking) boden de leiders parlementaire compromissen aan. Daardoor steunden zij Ebert tegen de revolutie in het Ruhrgebied.¹⁾ Zoo er ooit een voorbeeld is geweest hoe vervloekt het gebruik van het parlementarisme in de revolutie, in West Europa, kan zijn, is het wel dit. Ziet gij, partijgenoot, dat is het parlementaire opportunisme, het compromis met de sociaal-patriotten en de Onafhankelijken, dat wij niet willen, en dat gij bevordert!

En, partijgenoot, wat is er, nu reeds, uit de bedrijfsraden geworden in Duitschland?

Gij en de Executieve en de derde Internationale hadden de Communisten geraden, daar in te gaan met alle andere richtingen opdat zij de leiding in de vakvereenigingen zouden krijgen. En wat is er nu geschied? Het omgekeerde. De Centrale van de bedrijfsraden is bijna reeds tot een werktuig van de vakvereeniging geworden. De vakvereenigingen zijn als de octopus, die al het levende, wat in zijn bereik komt, worgt.

Partijgenoot, lees en onderzoek zelf alles wat in Duitschland, in West-Europa gebeurt, en ik heb hoop, dat gij naar ons overkomt. Evenals ik denk, dat de ondervinding de derde Internationale tot onze taktiek zal brengen. -

En wanneer het zoo gaat in Duitschland, hoe zal het dan in Frankrijk en Engeland zijn!

Ziet gij, partijgenoot, dat zijn de leiders die wij niet willen. Dat is de eenheid van massa en leiders die wij niet willen. En dat is de ijzeren discipline, de militaire kadaver-gehoorzaamheid die wij niet willen.

1) Partijgenoot Pannekoek, die Duitschland precies kent, had dit voorspeld: ‘Wanneer de leiders van den Spartacusbond zouden moeten kiezen tusschen parlement en revolutie, zouden zij het parlement kiezen.’

[p. 61]

Nog een enkel woord tot het Executieve Comité en vooral tot Radek: Het Executieve Comité heeft het gewaagd, van de K.A.P.D. te eischen dat zij Wolf heim en Lauffenberg zou uitstooten, inplaats van deze kwestie aan haar zelf over te laten. Het heeft de K.A.P.D. met dreigementen ontvangen en de Centrumspartijen, zooals de U.S.P., gevleid. Maar het heeft niet geeischt dat de Italiaansche partij de sociaalpatriotten zou uitstooten! Het heeft niet geeischt dat de K.P.D. de Centrale zou uitstooten, die door haar aanbod mede verantwoordelijk is voor het neerschieten der communisten in het Ruhrgebied. En het heeft niet geeischt dat de Hollandsche partij Wijnkoop en Van Ravesteyn zou uitstooten, die in den oorlog Hollandsche schepen hebben aangeboden aan de Entente. Dit wil niet zeggen dat ik zou willen dat deze partijgenooten werden uitgestooten. Integendeel, ik ben overtuigd dat het allen goede partijgenooten zijn, die alleen gedwaald hebben, omdat de ontwikkeling, het begin der West Europeesche revolutie zoo ontzettend moeilijk is. Wij allen, hier, zullen nog vele fouten begaan. - En bovendien zou dat uitstooten in deze Internationale, zooals zij nu wordt, toch niets helpen.

Ik wijs er slechts op om nog eens weer met een nieuw voorbeeld aan te toonen hoe zeer het opportunisme reeds in onze eigen gelederen woedt. Want het Moskouer Centraal best uur heeft daarom alleen deze onrechtvaardige daad tegen de K.A.P.D. begaan, omdat zij voor haar opportunistische wereldtaktiek de werkelijk revolutionairen niet hebben wilde, maar wel de opportunistische Onafhankelijken. Zij heeft de taktiek van Lauffenberg en Wolfheim opzettelijk tegen de K.A.P.D. gebruikt, hoewel zij wist dat deze het er niet mee eens was. En dat alleen om de meest ellendige opportunistische redenen. Omdat zij massaas om zich heen wil hebben, de vakvereenigingen, en de politieke partijen, om het even of die communistisch zijn of niet.

De IIIde Internationale heeft twee dingen gedaan die duidelijk bewijzen waar zij heengaat. Het eerste is het afzetten van de meerderheid van het Amsterdamsen Bureau, de eenige groep van revolutionaire marxistische theoretici in West Europa, die nooit is afgeweken of heeft gewijfeld. Het tweede feit, dat haast nog erger is, was de behandeling der K.A.P.D. in Moskou, de eenige partij in West-Europa die, van haar ontstaan af tot nu toe, de revolutie heeft geleid zooals die geleid moet worden. Terwijl de Centrumspartijen, de Onafhankelijken, het Fransche en Engelsche centrum, die steeds de revolutie hebben verraden, op allerlei wijzen werden aangelokt, is de K.A.P.D., de werkelijk revolutionaire partij, als een vijand behandeld. Dit zijn slechte voorteekenen, partijgenoot.

Met één woord: de IIde Internationale leeft nog, of weer, te midden van ons. En het opportunisme voert in het verderf. En omdat het daar-

[p. 62]

heen voert, en zoo sterk onder ons is, sterker dan ik ooit had kunnen droomen, daarom moet de linkerzijde er zijn. Ook wanneer de verdere goede redenen voor haar bestaan ontbraken, zou zij er toch moeten zijn als oppositie, als tegenwicht tegen het opportunisme.

Ach partijgenoot, zoo gij en de derde Internationale de taktiek der ‘Linkerzijde’ in de derde Internationale gevolgd hadt, die niets anders is dan de ‘zuivere’ taktiek der Bolschewiki in Rusland, maar dan aangepast aan de West-Europeesche (en Noord-Amerikaansche) verhoudingen!

Zoo gij als eischen en statuten voor de derde Internationale voorgesteld en doorgezet hadt: de economische organisatie in bedrijfsorganisaties en arbeiders-Unionen, (waarin zoo noodig industrieele verbonden hadden kunnen worden ingevoegd, op de bedrijven gebaseerd), en de politieke organisatie in partijen met verwerping van het parlementarisme!

Dan hadt gij in alle landen een vaste, absoluut vaste kern gekregen, partijen die de revolutie werkelijk konden uitvoeren. Die door hun eigen voorbeeld in hun eigen land, en niet door drang van buiten, langzamerhand de massaas om zich heen verzameld zouden hebben. Dan hadt gij economische organisaties gekregen, die de contra-revolutionaire vakvereenigingen vermorzeld zouden hebben.

En dan zoudt gij met één slag aan alle opportunisten den pas afgesneden hebben. Want deze hebben slechts daar iets te zoeken, waar gekonkel met de contra-revolutie, de burgerlijke of de sociaal democratische, te vinden is.

Maar dan hadt gij tevens, - en dat is verreweg de hoofdzaak, - de arbeiders in zeer hooge mate, zoover als dat in het tegenwoordige stadium mogelijk is, tot zelfstandige strijders gemaakt.

Wanneer gij, Lenin, en gij Trotzky, Zinovieff, Boecharin en Tsjitsjerin dit gedaan hadt, deze taktiek gekozen hadt, met uw autoriteit en ervaring, met uwe kracht en uw genie, en wanneer gij ons geholpen hadt om de fouten uit te roeien die ons nog aankleven, en die ook onze taktiek nog heeft, dan zouden wij een derde Internationale gekregen hebben, die, innerlijk volkomen vast aaneengesloten, uiterlijk onwrikbaar sterk, door haar voorbeeld geleidelijk het geheele proletariaat der wereld om zich heen zou hebben verzameld, en die het Communisme zou hebben gegrondvest.

Het is waar, er is geen taktiek zonder nederlagen. Maar een zoodanige taktiek zou de minste nederlagen geleden en er zich het gemakkelijkst van hersteld hebben, zij zou den kortsten weg gegaan zijn, en de snelste en zekerste overwinning behaald hebben. De uwe voert tot een langdurige nederlaag met vreeselijke gevolgen voor het proletariaat.

[p. 63]

Maar gij hebt dit niet gewild, omdat gij onmiddellijk, inplaats van bewuste, vastbesloten strijders, gedeeltelijk nog geheel onbewuste massaas wenscht.