Verzamelde werken. Deel 6. Liedjes en verzen

(1950)–Herman Gorter– rechtenstatus



[pagina 229]
Deel II
[pagina 231]
Geliefde, als je de verzen leest, denk dan: ‘het was mijn geest die dat maakte, die is in hem geweest.’ Geliefde, jij bent de muziekgeest, ik ben maar Pan, 'k was niets geweest zonder jou fijne en slanke leest, de bloem waarin woont de muziek van jou geest Geliefde als je de verzen leest denk dan: ‘het was mijn geest die dat maakte, die is in hem geweest.’
[pagina 232]
Boven aan 't gordijn is warm wit licht, het stel aan den haard heeft een schijn, een hoog-zilver gezicht. Er is schaduwe zonneschijn, van geluk het eeuwig gedicht. Een meisjesgedaante, hoog en fijn, tusschen de aard en de wolken vliegt.
[pagina 233]
Als de gangen koel zijn van een leeg huis, vol van een schijn, en zoel langs de wanden gesuis van een afwezigheid, zoo is mijn ziel vol van uw aanwezigheid.
[pagina 234]
Als koele knoppen is uw aanwezigheid, als rozeknoppen uw zachte bloedwangen, uw vroolijkheid, als schittrende droppen van zilver van uitdagendheid - zijn uwe oogen als ge ze van mij trekt en 't heerlijk lijnig lichaam van mij rekt achterover, zijlings, als riet, opdat ge mij medetrekt, wijl uw zachtbloeiende lach mij zegt: komt ge niet?
[pagina 235]
Gij zijt het goudst zonlicht glijdend de wereld door, ver van zijn wit bronlicht, stralend zijn eigen spoor. Zooals een hinde, die, gekoesterd in zon en licht, met zijne fijne knie door de boschpaden vlucht, zoo ga ik door uw licht, vluchtende ijlend, niet denkend aan bron van licht, voelend slechts 't licht dat gij giet. Maar gij zijt en licht en zon, liefde en liefdes bron.
[pagina 236]
Blauw vlamt de lucht, groen bloeit veld en boom, zonder verlangen's zucht spiegelt het, diepe stroom. Blauw vlamt de lucht, groen bloeit veld en boom, diep van verlangen zucht spiegelend wit de stroom.
[pagina 237]
Bij een vijver in den hellen avond staat in bloei een boom, - de vijver is vloeiend lavend het groen gras aan den donkren zoon Een koel korenblauw licht, ernstig schoon, straalt om uw lieflijk gezicht, dat zacht ovaal daarin woon.
[pagina 238]
Toen uw kleed werd opgenomen en weggedrukt door den wind, zag ik u, o fijne gnome, rank, bloemenrank kind. Er gaat iets om van soezigheid, van eindelooze snoezigheid, van ondoordringbre zachtigheid, dat is haar meisjesachtigheid.
[pagina 239]
Haar haren zijn een zoete schemering boven haar oogen die geheimvol lachen, en zoete mijmering - om wat ze niemand zegt niemand weten zal, nooit, ten eeuwigen dage. Haar haren omhullen bekronend dat geheim. Haar ziel en haar figuur zijn recht. Klaar ernstig en tevreden gaat gij daarheen. Trotsch en zacht zijn uw zeden, kuisch en teeder uw leên.
[pagina 240]
De purpren herfstmiddag met goud licht, terwijl rose bolle wolken rusten, zoo was van haar gelaat de ruste, dat ik zag. Van een bleeke azalea zie ik diep stil verbaasd de kleuren, want ik sla u ga, er in, er naast. Hoewel ge er niet zijt is hare uwe lieflijkheid, en in haar licht rondom staat uw beeld, schoon en stom.
[pagina 241]
Uw oogen zijlings, halfgeloken, stralen, en uit uw lippen zweemt een teeder lachen, en in dat stralen en dat dagen staat uw ovalen hoofd te pralen. Donker, nevelig is de winter. En toch - ik vind er Zooveel liedren voor u, die leven, Wat zal dat met de lente geven?
[pagina 242]
Aldoor een optocht van liederen, de hartstocht doet ze gaan, eindeloos. Er is geen einde aan mijn liederen. Gij kunt geen einde mijn liefde gebieden. Gij zijt oneindig.
[pagina 243]
Hoe dacht ge dat ge geen gevoel hadt? Omdat ge koel zijt? Maar misschien is de zon nog niet in de bron? Als gij mij aanziet, 't oog in donkre schaduw van uwe lokken en uw lichaam wachtend in schaduwig rijpen nacht, dan moet ik denken aan den donkren gloeiend blauwen krokus, die op de lente wacht. den krokus, die wacht op de zoete, wilde, vochtige lente.
[pagina 244]
Zacht in het schoone licht neergezegen in het bosch, als een hinde in de bladen, leekt gij, met uw lippen die zwegen, liefde, zonder woorden, in zade. En waar gij op het gras gaat, langs de bloemen, over het veld, in een bocht of rechtuit, het schoon geweld overweldigt de bloemen, van uw gelaat.
[pagina 245]
Gij, donker als de dageraad ontwakend boven de schouders der zwarte heuvelen in zich zelve ontstaat. Een schat van een plant neem ik uit het land in mijne warme hand, en draag ze, o 't is de schoonste van blad en kleur en bloesem, vlak voor mij aan mijn boezem naar mijn woonstee.
[pagina 246]
Oneindig kalm is voor mij in mijn kamer de lucht, en daarin heeft mijn meisje, klaar en kuisch, in 't midden haar hoofd met niets dan de zucht naar oneindige liefde en schoon woordgebruis. Diep achter een licht als melk, in open, stralend van bloemelicht, zat Gij, en ik bood u een kelk donkerrood, zelf vol wijn: mijn groot gedicht.
[pagina 247]
Toen ge zaat onder het lamplicht met in den diepen stoel uw zacht geduik, met de liefde die als een damp ligt over u, leekt ge een rozenstruik. Terwijl ik op mijn fluitje zit te pijpen, slaat vol begrijpen uw oog op onder 't zware wolkend haar, vochtig en parelrijpe, - ziet me even aan als om me in zich te grijpen en blijft dan toegedekt in zacht begrijpen en 't is alsof het iets verzameld' daar.
[pagina 248]
Toen gij laast, - uw schittrende oogen weken, verbaasd, terug voor de schoonheid. Toen drongen ze in de schoonheid, - toen dronken ze in de schoonheid, - en uw gezichtje verstijfde als een vlam. Er was toen volkomen evenwicht van binnen- en buitenschoonheidslicht. De schoonheid die ge in u opnam, werd gelijk aan de schoonheid die uit u kwam
[pagina 249]
Wijl gij luistert naar één in-lied, en naar de teedre verte ziet, de stille zachte eerbied valt voor u neer op de knie.
[pagina 250]
Kleine ademen geef ik u, zachte wademen als schaduw. O vrouw, uw oogen vragen mij donkerblauw het hooge.
[pagina 251]
Gij zijt de koele blonde ochtendstond met lach, de hooge lichtdoorzonde wolkwinde klare dag. Licht flakkrende dag dans voorbij, met uwen sluiervlag als al kleedij.

[pagina 252]
Plassengrond Door den grond ziet men de lucht, als een ander halfrond zalig verlucht, 't lijkt of op diepe, diepe tapijten zwevende englen hun leven slijten, maar het zijn wolken die daar zweven, op blauw afbeeldend hun lichte leven.
[pagina 253]
Bloesems en lichte bruine blaadjes in een luchtige mengeling, o hoe zacht komt van de zaadjes zoo luchtige massa fijn ding, De bloesems en de lichte bruine blaadjes zijn als muziek van de jonge zaadjes. Een moschje. Zacht tilt de wind zijn borstveertje.
[pagina 254]
Nevel. Aan den gevel der lucht niets dan de zee. Niets dan die twee. En de zee in een grijs beven. En de nevel schittert mat. Wonderlijk dat die twee niet leven. Wat is wat?

[pagina 255]
's Nachts Gulzig tikken tegen de ramen de regendroppen, duizenden zijn er samen - als dikke knoppen, vallen op den grond die ze gulzig verslond. Ik weet zeker, zacht zijn plekken van uw lichaam, zacht als geene vacht, zacht, zacht-zonder-naam.
[pagina 256]
De zon is op en 't is hier stil. Alles is fijn als een schil van iets. - Zee, zonder één rimpel, alleen met de wimpel hoog in de mast, der zon!
[pagina 257]
Verlangend schiet de meeuw als pijl van boog langs 't duin. Hij zoekt zijn wijfje. Later zweeft hij met haar boven, roomgoud, sneeuwmelkwit. Zooals een stormwind, zooals de aard gestuwd wordt, Zooals 't Heelal zich voortstuwt in de ruimte, Zoo drijft een kracht, een kracht mij naar u toe.
[pagina 258]
Ik kan niet meer maken begin met iets. Mijn zin is eindloos als het niets. Mijn liefde is mijn zin, heeft geen einde, geen begin.
[pagina 259]
Bevend trekt de dauw uit de wei die wordt zwart. Zoo trekt naar u, o vrouw, de liefde op uit mijn hart. Geliefde, mijn hart is van u, mijn ziel hier is een part van u.
[pagina 260]
Uit de tafel ziet gij mij dikwijls aan. Sla ik 't oog af, niet wijkt uit den hoek uw vast gadeslaan Dikwijls, op de straat, zie ik in werelddamp lichte vorm, en staat gij daar, mijn lamp.
[pagina 261]
Als ge me aanziet keert het bloed mij om en golft terug. Ik wil vooruit, 't lijf blijft stug, ik wil spreken, maar blijf stom Uw blik is zoo gedrongen in mij, verwrongen ben ik, ik ben gij.
[pagina 262]
Mag ik stil mijn hand hier neerleggen waar warmte welt en in uw schijn niets meer zeggen, waar alles kwelt dan stilte, nu, en rust, bij u? Ik kan niet arbeiden, kan niet slapen gaan. Ik moet nog beiden, zien mijn geliefde aan. Op de nachtwiek gaat nog haar gaan.

[pagina 263]
Alleen Dat gij hier niet zijt in uw onschuldigheid, dat is mijn pijn. Altijd wil ik in u zijn. Als de dag er is brandt de lamp nog. Wat is die vreemde kamp toch tusschen uw beeltenis, de dag, en de duisternis?

[pagina 264]
's Nachts Geliefde ik ga nu stil naar bed, ik ben niet met u, maar ik ga zoo vreemd waar ik mijn voeten zet. O wees bij mij en als ik lij, geef mij het licht van uw gezicht. Houd 't bij me in lange schaduwnacht dat ik het zie in stille aandacht en het streele met mijn vingers zacht. Goe nacht - beeld in den nacht, goe nacht
[pagina 265]
Geliefde, zie mijn ziel, zie haar streven, en als ge wilt, wil dan uw ziel aan mijne geven. Mijn hart leeft door uwe goedheid. Mijn hart beeft door uwe zoetheid.
[pagina 266]
De grenzen der zale zweven weg in het niet eindende, de suizen der stilte weven uit het eindloos verfijnende. Zacht zweeft mijn liefde naar de oogen van mijn geliefde, en die helder blauwe zenden zoo klaar terug Geliefde als gedachte, als fluweelen gevoel uit liefde geboren, en daarboven het zachte tusschen de wimpers zoel der oogen, blauw als koren.
[pagina 267]
Oneind'ge liefde is in haar manieren, 't is aldoor of ze gaat versieren haar geliefde 't lijf en hoofd. Ernstige, verheugde en vol neiging! - het hart dat u ziet, zwelt, en al wat er school ontbloeit, en zich aan u biedt.
[pagina 268]
Haar fijne lach begrijpt alles. Meedoogend zag ze het Talloos met die zachte oogen En de hooge goedige Lach bleef over.
[pagina 269]
De zachte lach stroomt over haar boezem neer, en iets ervan zag ik zelfs op haar schouders teer. En waar de armen de zachte inbuiginge' van hare heupen hangend verwarmen, daar zelfs sluipen de hooge verheugingen van hare lach. En waar de knieën onbeschrijflijk teeder en zedig wachten voor het zachte vlieën der beenen naar het smedig vaste vredig wezen der voeten, zelfs daar zag, onbegrijpelijk, de voet nog iets van den lach.

[pagina 270]
Lente-avond Over de velden ging rond dauw, maar boven de velden straalde een ster, zoo straalt boven al wat ik dwaalde gij, eene vrouw. In de duistre twijgen schudt de nachtegaal liedbloesem. Misten stijgen aan de eiken, maangeel en vaal, naar den nachtboezem. Ik trad naar buiten, O niets dan de maan, Zilveren Licht. Dicht Om mij staan. Volkomen omsluiten. O mijn zacht licht alom In den Zilverdom.
[pagina 271]
Na lang smachten is het water heerlijk. Reeds 't beachten in 't glas. Dat klaar geklater! Na lang derven is het eten goed. Men vergeet het sterven, 't herleven is zoet. Na eeuwen vermoeienis is zacht de rust. Vreemd dat de rust nog zoo weg is, - dat zij mij toch nog kust.
[pagina 272]
Geliefde, er is in uw aanvatten een rust, een gezegende teederheid in uw handen. Het is of ontbloeien de landen van mijn lichaam, waar uw hand mij kust Uw aanraking drijft tot schoonheid. Het is alsof wat metterwoon leit in zaad, zich bloeiend ten toon spreidt in schoonheid, door de aanraking van uwe schoonheid.
[pagina 273]
O nieuwe schoonheid, ik ben berooid bij uwe schoonheid. Zoo minde ik nooit. Ik zie een zweem van liefde in uwer oogen stille heim
[pagina 274]
Mijn Liefste is de zonnemorgen zij verdrijft zacht de donkre zorgen, zij verdrijft den nacht. Zij is geheel gevuld met stralende liefde, zooals lentedag met guld.
[pagina 275]
Er stijgt van u op een zacht groen vertrouwen en gij toont uw zilvren traan. De zachte liefde is te aanschouwen. Een wolk zoo teer licht dat de ooren suizen, ondoordringbaar als wit water voor sluizen, omgeeft haar, dat is het licht van haar deugd.
[pagina 276]
Teeder licht onbewust, uit de kust van 't licht. Een licht van liefde - en zij hief de oogen. Een klare wondre lach zalig als de dag.
[pagina 277]
Klaar en zoet, zendt zij den groet van haar oogen, genadig en van licht overdadig, mij tegemoet. Maar onstuimig, als het schuimig wezen der zee, dring ik over haar en tusschen en vul haar met kussen. Het licht van haar oogen wordt een wade van zachte genade, hare wangen worden vol van een hemelschen lach en zij neemt mij op in haar Dag.

[pagina 278]
Haar oogen Schemering achter water, waarover soms vliegt een lach. Zachtheid. Genade. Gaat er Mysterie door waarvan geen begrip gewag. Genade. Zachtheid. Mededoogen. Liefde waarin iets klaar, Iets van verlangen te droomen leit - Volkomenheid.
[pagina 279]
Rijke, gezegende, als avondlicht geregende over gouden regen, over mij hoe maakt gij mij blij. Ik sta in het licht uwer oogen, voordat ik ga naar het hooge.
[pagina 280]
Het is of zoete zachte bliksemen gaan in mijn hoofd door een wereld niet te noemen zoo schoon - met een week gouden zacht opflitsemen uit de ziel zelf als bron - die ontbront in bloemen. Venus staat dan zelfs, als de zon goud parelt, In 't blauw als een goud vlekje en geeft ook licht. Zoo staat, Geliefde, gij altijd in mijn ziel, Ook als de poëzie oppermachtig heerscht.
[pagina 281]
Ernstige, trotsche, kuische, de liefde ontbloeit in u, in uw warme neigen luw hoort mijn gebogen hoofd ze ruischen. Geliefde, als gij buiten voor mij in de grijze lucht staat en uw gestalte als een zucht mij zegt, gij zwijgt, dat gij hebt Liefde, o dan ebt mijn leven naar u.
[pagina 282]
Met gelaat ovaal, ziet naar de hemelzaal met diepe liefde mijn Geliefde. Het donkere blauw naar 't lichte blauw, d'oneind'ge liefde naar het oneindig.
[pagina 283]
De muziek van uwe ziel viel als dauw in mijne ziel, en toen zijn ze samen opgestegen tot één vlamme. Ik zal verovren het heden, voor u, Geliefde, het omtoovren, en 't als bede van liefde aan u op-offren.
[pagina 284]
Het gezicht hangt stil stralend, omdat het wangt aan de wereld, wonderen verhalend. Klaar staart gij mij aan, alsof gij wilt vergaan in liefde. - Tot gij van liefde uw oogen reefde.
[pagina 285]
Zacht vliegt mijn ziel op naar der nacht donkre top. Schemer ruischt over de wegen tusschen de lippen van ons neergezegen Vergeten vloeien stroomen in elkander, hij die een ander was, hij is geen ander. O, er is eene in het eindelooze, die ik zelve ben!
[pagina 286]
O diepe zee gij opent u, schaduw gij opent u. Uit haar droom zag zij op: Was dit de Liefde? In haar droom zonk zij terug: O dit was Liefde.
[pagina 287]
O zoete ontbloeiing van die roze in bladen, o zachte ontgloeiing van die droomende parel Zij weet het niet, zij is liefde, - zij is zooals een lied dat is liefde.

Vorige Volgende

Deel II