Hynstefigen

[p. 129]

de hamster

‘Beppe, moatst net mei dy man prate. Sitst no mei my yn 'e trein.’ Se flústere it sa lûd yn myn ear, dat ik tocht, dat de man dy't by ús sitten gongen wie, it wol hearre koe. Doe't se wer op har plak tsjin my oer siet, mei de reinjas oprôle op 'e knibbels, sei de man:

‘Do bist in leaf famke. Hoe hjitsto?’

‘Mare.’

Hy sei net, hoe't er hjitte, mar fertelde my, dat er syn auto ophelje soe, in nijenien. Dêrom siet er dan ek yn 'e trein. Hie yn gjin jierren yn in trein sitten. Doe tsjin Mare: ‘Wolsto in hamster fan omke hawwe? Hy sit yn dizze plestikpûde.’

‘Dat moat mar net,’ sei ik, ‘se hawwe ek al twa katten.’

‘Dat byt inoar net,’ sei de man.

Mare hie de jas al dellein en wie oerein gongen.

‘Sjoch,’ sei de man.

‘Wol ik wol,’ sei Mare, ‘Jochem hat ek ien. Hy moat yn in doaze.’

‘In kou is better,’ sei de man tsjin my, en tsjin Mare:

‘No, wat seiste?’

‘Tankjewol,’ sei Mare en naam de plestikpûde op 'e skoat.

‘Moatst der net even yn sjen?’ frege ik.

‘Doch ik strak,’ sei se.

De man gong stean en de trein stoppe. ‘It bêste,’ sei er en sette in hoed op.

Wy seagen yn de pûde. Mare helle it bistje derút en sette it op de bank del. It bleau sitten wêr't it siet en seach bang en senuweftich om him hinne.

‘Hy is bang foar dy, beppe,’ sei se. ‘Hy tinkt, datst in

[p. 130]

heks bist.’

‘Wêrom?’ frege ik.

‘Omdatst dêr in bytsje op likest.’ Se aaide de beevjende hamster, foarsichtich mei twa fingers. De trein ried wer.

‘Ik bín ek in bytsje in heks,’ sei ik.

‘Ja.’ Se knikte. ‘Mar ik bin net bang foar dy. Omdatst myn beppe bist. Kinst ek toverje?’

‘Ja,’ sei ik, ‘en soms doch ik it ek. As it sa útkomt.’

‘Ik ha honger,’ sei se doe. ‘As wy der binne, sille wy dan in kroket keapje? Mei moster? En bôle. Wite bôle.’

‘En wy sille wol in kouke keapje moatte. Foar dy hamster fan dy. It bist moat doch ergens yn,’ en ik tocht: sjoch ris oan, ha wy ek noch in doel.

Yn Ljouwert reinde it as de see. Mare droech de plestikpûde mei de hamster, want it wie harres en hy wie net swier, mar se moast har earm wat omheech hâlde, oars sleepte de pûde oer de strjitte.

‘Ik woe dat it net sa reinde,’ sei se, ‘want ik sjoch niks mei dy kapusjon oer myn holle hinne.’

Ik sei: ‘Rein, hâld op, it hat no moai genôch west,’ en swaaide mei beide earmen yn 'e loft. It wie opslach droech.

‘Kinst goed toverje, beppe,’ sei Mare en treau de kapusjon fan 'e holle ôf. Ik sei:

‘Wat wolst: earst in kouke keapje of earst in kroket?’

‘In kouke graach, beppe, en in ijsko op in stokje.’

Wy kochten in ijsko op twa stokjes en omdat se dêr beide hannen by brûke moast, mocht ik de hamster drage. Ik hie gjin idee wêr't ik sa'n kou krije koe. Wy swalken troch de Hema, troch wer in oare winkel, belânen doe by V en D. Dêr stie in hiele rige.

‘Ik rûk de kroketten al. Do ek, beppe?’

[p. 131]

‘Wy moatte earst in ding hawwe dêr't dat bist yn kin, Mare,’ sei ik.

‘No, dy mar,’ sei se. ‘Asto him even pakst, set ik myn hamster der wol yn.’

Se treau de ijskostokjes yn myn tas.

‘Ik kin der net by,’ sei ik, ‘Sjochsto ek in man...’

‘Til my mar op, dan krij ik him wol even.’

‘Is dy foar dy?’ frege de mefrou fan de kassa oan Mare.

‘Ja,’ sei Mare, ‘dy haw ik krigen fan in menear yn de trein.’

‘Leuk,’ sei de mefrou.

‘Ja, leuk,’ sei ik en betelle. Wy setten de hamster daliks yn syn nije hûs. It bist kroep senuweftich yn in hoekje.

De kroketten moasten noch yn de frituer. De jonge lei twa stikken bôle op in board.

‘Mei ik der wat slaad by?’ frege ik.

‘En noch in slaadsje?’ frege er.

‘No nee, in pear bledsjes mar, foar de hamster.’

De jonge klaude ergens wat grien wei en joech it my oer.

‘Hy hat krekt sa'n honger as ik,’ sei Mare. ‘Tinkst ek net, beppe?’

Mare sette de hamster tusken ús yn op de tafel en treau him mei de kop op it slaadbledsje. Hy snuffele der net iens oan, bleau sitten wêr't er siet. Wy fûnen it mar in moai bist, mei sokke leave eachjes en sokke skattige poatsjes. Yn in omsjoch hie se har kroket-mei-bôle op, slikke de moster fan har fingers ôf.

‘Kom beppe, wy geane wer. Wy wenje hjir net.’

Se pakte de hamster op en sette him wer yn it hokje:

[p. 132]

‘Wolsto him no even tille? Ik bin sa wurch.’

‘Wy hoege noch net fuort. Der is noch gjin trein, Mare.’

‘Ik wol no wer nei hûs ta.’

Ik dronk myn kofje op en wy dienen ús jassen oan, seagen goed, oft wy neat fergetten wienen.

‘Wy hoege fierder niks, no beppe?’

‘Nee,’ sei ik, wylst ik alle kanten útseach oft der miskien ek ergens noch wat fan myn gading wie.

It reinde net, it eaze. Subtropys.

‘Toverje do it even droech, beppe.’

Ik sette de hamster del en myn tas, swaaide mei beide earmen nei de grize loft en sei:

‘Rein, hâld op, it hat no moai genôch west.’

Op itselde stuit wie it droech. De minsken, dy't om ús hinne stienen te skûljen, seagen my ferheard oan.

‘Myn beppe kin toverje,’ sei Mare, ‘want se wurdt skylk in heks.’

‘It is geweldich, sa'n beppe,’ sei in man mei in stokbôle ûnder de earm. De oare minsken seagen allinnich mar, seinen niks. Net ien betanke my.

Wy setten de stap deryn. Hienen it deroer wat se thús wol net fan de hamster sizze soenen en oft se him moarn ek even mei nei skoalle ta nimme soe om sjen te litten en se wist hast net wat se no moaier fûn: de hamster of it kouke, en se woe wol wer ris mei beppe yn de trein.

Op it perron wiene snickers te keap. Seach beppe dat wol? Ja, dat seach beppe wol. Mare wist net wat se kosten. Of wie ús jild hast op? En yn dat ding mei de pappegaai moast in gûne. Dan krigest wat leuks, in ferrassing. Dat koenen wy wol even dwaan, wy wienen ek net alle dagen tegearre op stap. De pappegaai poepte al pratende in aai út, dêr't in fluitsje yn siet. Doe't Mare der op blies, fleach de hamster as in

[p. 133]

gek troch de kou hinne en dêr moasten wy ôfgryslik om laitsje. Hy draafde mar troch, wist net fan ophâlden. Wy seagen der al net iens mear nei. Mar doe't wy yn 'e trein sieten, katere it bist noch troch de kou as hong it libben der fan ôf. De trein siet fol en elkenien seach.

‘Blaas do noch ris even op dat pappegaaiefluitsje fan dy, Mare, miskien hâldt er dan op.’

Mar doe sprong de hamster hast hielendal út syn brune fel.

‘Moatst even toverje, beppe, dat er ophâlde moat.’

Ik swaaide mei myn earmen troch de loft en sei:

‘Hamster, hâld op, it hat no moai genôch west.’

Hy bleau daliks stilsitten, ta fernuvering fan alle reizgers, mar ik waard der sels noch it measte kjel fan, begûn hast yn myn eigen toverkeunsten te leauwen. Doe't de trein yn Mantgum stoppe, sette de hamster de sokken der wer yn.

‘Moatst wer toverje, beppe,’ sei Mare.

‘Nee, ik wachtsje even,’ sei ik, bang, dat it my no ris net slagje soe.

‘It is my in aardichheid,’ sei in frou mei in Duthlerpûde op 'e skoat: ‘Dat sa'n bist net wurch wurdt, soenen jo sizze.’

Krekt foardat wy útstappe moasten, gong er wer yn in hoekje sitten. Mare sei, dat dy siel no wurch wie. Thús moast de kou midden op de tafel stean. Koenen se him allegear goed sjen. Mare blies op har pappegaaiefluitsje en de hamster skeat as in raket troch syn hok hinne. ‘En no kin beppe toverje, dan hâldt er wer op. Toe mar, beppe.’

Ik stiek myn beide earmen wer omheech en sei:

‘Hamster, hâld op, it hat no moai genôch west.’

It bist kroep yn in hoekje en bleau triljend oer syn hiele bealchje sitten.

[p. 134]

Wy moasten ite. De hamster krige ek in stoel by de tafel. In lyts stjitsje tsjin de kou en dêr gong er wer.

Myn skoandochter sei, dat se gek fan dat bist waard as dat sa trochgong en Sibe sei tsjin my: ‘Ast noch ris wat witst,’ en woe de kou yn de keuken delsette. Dat woe Mare wer net lije en smiet lilk har foarke troch de keamer, en doe har fluitsje. De spinaazje-à-la-krêm siet op 'e doar.

‘Moatst al wer ris mei beppe yn 'e trein,’ sei Anneke en helle in doekje út 'e keuken. Trape per ûngelok it fluitsje oan gruzeleminten. De hamster draafde net mear, mar makke spronkjes, dan op syn foar- en dan wer op syn achterpoatsjes. It kopke skodde alle kanten út.

‘Hy is sa stoned as in garnaal,’ sei Sibe.

‘Ja.’ Ik knikte, gong fan myn stoel ôf om him ris even goed fan tichteby te besjen. Doe kroep er yn in hoekje, strekte de poatsjes út en tommele op 'e rêch. Ik gong wer sitten en geat wat Rosina yn myn yoghurt.

‘Hoe is it mei him dêre?’ frege Anneke tusken twa happen troch, ‘It is sa stil.’

‘Hy is wurch,’ sei Mare, ‘en ik ek.’

‘No, ik wit net...’ sei Sibe en lei syn leppel del. Wy seagen elkoar oan. It wie dúdlik: de hamster wie net mear.

‘No mem, moatst dyn toverkeunsten mar wer fertoane,’ sei Sibe en lake gemien. Doe liet Mare har fan de stoel ôfglide, rûn op 'e kou ta, skodde der oan en sei: ‘Beppe, as er dea is, lit him dan mar. Toverje him mar net wer libben. Hy kin wol troch de wc.

Dat dogge wy ek altyd mei de goudfisken. Mar ik wol it kouke wol graach hâlde.’