|
| |
| |
| |
de hik
‘It kin yn it paradys hast net moaier wêze, Martha. Of tinksto fan wol?’
Nine, yn de kleanmakkerssit, seach my oan, ûnder it reade hier wei, dat har as útpluze tou om 'e holle lei.
‘Ik wit it net.’ Ik loek oan 'e skouders, koe net prate, want ik hie de mûle fol mei hin. It wie in ôfgryslik grou stik, dat ik yn ien kear fan de spys ôflutsen hie. Ik koe it suver net begapje.
‘Ik bin it mei dy iens, Nine,’ sei Lysbeth, ‘de waarmte fan it fjoer, dy't my oanwaait, is hels, mar foar de rest...’
‘Dat hast no ienkear mei barbecuen, dy hjitte, en ast ek noch stoker bist. It fleis moat goed gear. En mei dit waar hielendal. No kin hin mear hawwe as bargefleis fansels, mar wy hawwe der sawat in oere mei yn 'e sinne omrûn, en doe moasten wy it fjoer noch oanlizze. Mar healgear fleis...’
Nine hâlde my de doaze mei ananas ûnder 'e noas: ‘Heart der by, Martha. It is echte ananas, en it spul moat al op. Wy wolle niks mear mei werom slepe.’ Lysbeth lei wer nije izers op it fjoer, blies even yn de houtskoal, sei, dat it har mar niks ôffoel en oft wy wol seagen hoe geweldich as se it die. Wy leinen mei ús trijen op it liif, seagen nei de see, dy't in ein fuort wie. It wie eb. It wetter glinstere as wie it fan sulver. Gjin boat te sjen fansels. Der moatte hûnderttûzen skippen op 'e see omdriuwe, mar ik sjoch der selden ien fan op de Noardsee. Minsken wienen der ek al hast net mear op 't strán, jo koenen se telle op de fingers fan ien hân. En dat wylst it noch sa waarm wie. Der rûnen switdrippen út ús hier wei, tusken ús boarsten troch. Nine hie har hoed wer opsetten, hy
| |
| |
siet fêst mei in elastykje ûnder it kin.
‘Wy geane hjir net wei, foardat de sinne ûnder is,’ sei Lysbeth. Nine suchte hiel djip: ‘Witte jim wat ik wol woe? Hjir sliepe fannacht. It is bespotlik, dat dat net mei.’
‘Dat sil 't wol, mar wat krijst dan? Kinst gjin each tichtdwaan, omdat alle mooglike rosmos der op ôfkomt. Se ferkrachtsje dy wêrst by leist. Of net, Martha?’
‘Soest in hûn meinimme kinne,’ sei Nine, ‘mar sa, mei ùs trijen, dat doare wy doch wol? Of moat der foar ús feilichheid soms wer in man mei?’
‘Ungelyk hokker,’ sei ik, ‘kinst ek sa'n fint hawwe, dy't tinkt: Ha, trije froulju, en dêr kin ik no ris mei dwaan wat ik wol.’
‘Mei ús trijen kinne wy wol ien oan. Maklik.’
Lysbeth kearde de izers om, se sei:
‘Jim moatte it net slim fine as hjir en dêr in kerl sân sit.’
‘Ja, dêrfoar bist op it strân, dat kinst witte.’
Nine fage krêm op har billen, se hie blierren krigen fan it fytsen. Wy hiene mear as sechstich kilometer ôflein.
‘Hast net in goede ûnderbroek oan, Nine,’ sei ik, ‘Moatst einliks ien hawwe mei fan dy lytse pypkes,’ mar Nine hie net fan dy stomme dingen, wy, Lysbeth en ik, ek net, mar wy hiene gjin blierren opfytst. It soe wol oan har hûd lizze of oan it seal fan de fyts, tochten wy doe en pakten de spys oan, dy't Lysbeth ús foarhâlde mei wer fan alles der op, fleis en paprika's en sjampinjons en stikken komkommer. Doe skeat my yn 't sin, dat wy ek noch augurken hiene en oliven, en wy wiene hast al sêd.
‘Ik ha yn tiden net sa'n dei hân,’ sei Lysbeth, ‘Jimme?’
| |
| |
Nee, wy ek net. Lysbeth sei:
‘Ik woe soms wol út tsienen bestean, dan haw ik oan mysels allinnich net genôch om fan alles te genietsjen wat der te genietsjen falt’.
‘No ja, ast it sa elke dei hiest, dan wie der ek wer niks oan op 'en doer, alle jûnen barbecue op it strân.’
‘Kinne jim ek even stil wêze?’ frege Nine, ‘Ik wol in skoftke sliepe. Ik bin sa freeslik slûch en ik ha oeral de sinne yn’.
Wy waarden wekker fan in seefûgel, dy't skreauwend as in fiskwiif oer ús hinne skeat. Lysbeth siet op 'e knibbels him nei te sjen: ‘Wat in aakliksma, ik skrik my dea. It is oars in hiel moai bist ast him sa fleanen sjochst’.
‘Ja, dat bin ik roerend mei dy iens en dêrom wol ik in seefûgel wurde. As it kin, hear. As der nei dit libben noch in libben komt’. Mei myn holle yn 'e hannen lei ik nei it dún te sjen, dêr't no wol tweintich fûgels omfleagen.
‘Dan giest der wol op achterút, Martha,’ sei Nine.
‘Oh ja? Hoesa?’ frege ik.
‘No ja, in bist is no ienkear gjin minske.’
‘Hoefolle minksen gedrage har net as bisten? En no do wer’.
Lysbeth skeat oerein: ‘Sille wy noch even de see yn?’
‘Wolst it sân der ôfspiele?’ Nine kaam lui oerein, bleau sittend lizzen op har earmtakken: ‘Moatst sjen, hoe't dy Lysbeth drave kin, as in hynder.’
Ik gong ek sitten.
‘Se is fleurich,’ sei ik, ‘Fynst net? Ik bin bliid, dat wy har doch noch meikrigen hawwe. Der hat in tiid west, dat se niks sei. En se hat sokke moaie eagen. Har bern ha alle fjouwer har eagen.’
‘Dat wit ik net,’ sei Nine, ‘mar dy Jos fan har wie fansels goed gek om nei dy trut yn Amearika ta te
| |
| |
gean. Ik tink trouwens, dat er wol ris wer werom komt, op in goede kear. As er it dêr ek wol besjoen hat. Acht fan de tsien manlju wolle nei ferrin fan tiid wol op 'e knibbels werom nei it bekende en fertroude bêd. En dan lekker dwaan as is der noait wat bard. No, kom, sille wy ek? Giest mei?’
De see lei der blakstil hinne. Lysbeth swom, kop omheech, kop omleech. Mei har skonken sloech se rêstich en regelmjittich op it wetter. Sa no en dan seagen wy har skouders ek noch en in stik rêch.
‘Wat is dat, ju, foar slach, dy't Lysbeth dêr docht? Of is it samar wat?’
Nine wist it ek net. Sunich rûnen wy troch. Doe't it wetter oan ús liif ta kaam, lieten wy ús daliks foaroer falle. De see wie as in waarm bad.
Wy hienen de boel hast al ynpakt, kreas yn de strânwein fan de buorlju, doe't Lysbeth ynienen de plaid wer op it strân lei en sei:
‘Wy geane noch net, Martha en Nine. Ik ha noch wat’.
‘Oh ja?’ Nine en ik seagen elkoar oan. Lysbeth tsjoende ergens in flesse Lambrusco wei en joech ús glêzen oer.
‘Wat gesellich, Lysbeth. Wist ik niks fan, datst dit ek noch meinommen hiest,’ en Nine gong der wer noflik by sitten.
‘Nee, ik net,’ sei ik en wy seinen ‘proast’. Swijend dronken wy fan de lije wyn.
Ik tocht, sil ik se fertelle hoe freeslik fereale as ik bin. En dat dat mar net oergean wol, dat ik der by tiden hast siik fan bin en dat ik niks leaver wolle soe as no mei him by de see lâns rinne, syn hân op myn skouder en dat er dan tsjin my sizze soe: ‘Martha, hoe stom en achterlik asto ek altyd op foto's stiest, ik fyn dy gewoan leuk.’ Want hy beseach in frou (fan- | |
| |
sels) as in minske en net as in ding mei wat gatten en in pear hannen oan 't liif. Mar hy wist it net iens en hy soe it ek noait witte, omdat...
Lysbeth pakte my by de knibbels beet en sei:
‘Harkest net, Martha, en ik moat jim wat fertelle, Nine en dy.’
‘En dat is?’
Ik seach nei Nine. De sinne skynde presiis op har gesicht en se lake en ik tocht, do likest wol tweintich ast sa lakest mei dat gekke hennahier op dyn kop. Lysbeth siet op 'e knibbels, se hie it glês foar har delplante en fage it sân fan har boarsten ôf.
‘Lysbeth is ek ferleafd,’ gong it troch my hinne, ‘Fansels. En as sij it fertelt, dan sis ik it ek.’ It siet my oan 'e lippen ta.
‘Wy wachtsje op de dingen dy't komme,’ sei Nine. Doe gong Lysbeth rjochtop sitten, mei de skonken oplutsen en wreau sân tusken de teannen wei, earst mei de wiisfinger, doe mei de pink. Se sei:
‘No't wy hjir sa sitte, woe ik...’
Ik koe my net mear stilhâlde en frege súntsjes: ‘Bist ek sa fereale, Lysbeth? Ik ek.’
‘Nee Martha. It is hiel oars. Ik sis it daliks, mar miskien spyt it my moarn wol, dat ik it sein ha. Want wat ik jim no fertel, dat wit gjinien.’
Mei har ljochtbrune eagen seach se ús oan, dan nei Nine en dan wer nei my. Se loek har oranje sweatshirt oan. Se sei:
‘Sjoch, as er de saken oplichte hie, in hûs yn 'e brân stutsen, stellen hie, homofyl wurden wie op syn âlde dei of ien dea dien, of yn drugs hannele, ik hie achter him stien en him ferdigene oant ik der by del foel.’ Se kearde har gesicht om, nei de see ta. Ik seach har wipnoas tsjin de ljochtblauwe loft.
‘It giet dus wer oer Jos,’ sei Nine, ‘No, dat hoecht
| |
| |
foar my wier net. Oer dy kloatsek binne wy sa njonkelytsen útpraat,’ en se loek grimmitich in handoek om har skouders hinne. Lysbeth gong rêstich fierder:
‘Mar dy dingen die er allegearre net. Hy die oare. Jimme witte it allebeide en dêr sil ik it dan ek net oer hawwe, hear Nine. Dêr haw ik al jierren op omsanike en jim ha alle foto's sjoen en alle brieven lêzen. In kopiearapparaat is in grutte útfining.’
Se seach wer nei de see, sei: ‘Jim ha der gjin nocht oan, dat ik der wer oer begjin, dat wit ik wol. Mar der is noch wat. Twa dagen foardat er fuort soe, hie dy jonge fan De Boer, Arjen hjit er, by ús yn 'e tún in gat dold. Foar in flaggemêst. By sa'n hûs as wy yn wenje, heart in flagge. It wie Jos syn idee. Foar my hie it net hoegd. In grut gat. Ik wist net, dat der sa'n grut gat noadich wie foar in flagge. En freegje my no net hoe - goedkeaper kinst it ek al net betinke - mar ik ha him deamakke en yn dat gat sleept. In hiel getôch, mar in minske kriget krêft nei krús. In dei letter ha se it beton stoart. En in wike letter stie der in flagge. De Fryske fansels, dy't ik fan him op 'e jierdei krigen hie.’
Lysbeth fage wer sân tusken de teannen wei. Wy seinen niks, Nine en ik. Ik tocht: dy Lysbeth.
Se sei: ‘Ik ha altyd tocht, it komt út. Dat kin net oars. “Elke moard komt út,” sei ús mem altiten. Mar nee, oant no ta net. Allinnich, ik kin fansels gjin breames mear yn myn hannen hâlde, dat ik móát no wol fan dy masinaal snijde bôle ite. Foar sa'n bôlemins as ik bin, is my dat fansels mar niks wurdich. Mar goed...’
Wy seinen noch iderkear niks. It wie as hie ik de mûle fol sâlt, der koe gjin wurd troch. Nine skepte sân mei de hannen en liet it tusken de fingers troch
| |
| |
rûgelje.
Lysbeth suchte djip. Doe sei se: ‘Moarns as ik fan it bêd ôf kom, hys ik de flagge. It is sawat it earste wat ik doch, waar of gjin waar, en jûns helje ik him wer yn. Wyn of gjin wyn, hy wappert altyd, hinget noait stil. Guon minsken fernuverje har der oer. Ik sels ek. En dan makket it doek sa'n gelûd as Jos die, as er de hik hie.’
Lysbeth wie oerein gongen. Se ruts har hielendal út, mei de earmen nei de loft.
‘Sa'n moaie dei,’ sei se sêft, ‘mar moatte wy no net nei hûs ta, Martha? It is noch in hiel ein rinnen en de sinne is ûnder.’
|
|
Auteursrechtelijk beschermd