|
| |
| |
| |
ik fûn in skulp
Welmoed, wêr moat ik no earst of lêst begjinne? Dy sneontemiddeis waard it ynienen hiel moai waar. De moarns hie it mistich west. Doe't ik de gerdinen iepen die, koe ik amper de strûken sjen. De lantearnepeal, dy't op it ljocht reageart, gong net iens út. Ik woe de fitraazjes waskje fan de sliepkeamers. Oan de ein fan de simmer mien ik, dat dat moat. En de matte bûtendoar. Oars krij ik de lading sân der net wei, dy't him dêrûnder opheape hat yn de simmer. Sokke dingen. En dan komt fan it iene it oare. De iiskast fan 't plak en dêr kaam dyn griene earbel, dêr't wy ús blau om socht ha, ek wer foar 't ljocht. Hy sit no yn myn toilettas.
It is ek it ôfskied fan de simmer, tocht ik, doe't ik om in oere of healwei trijen bûtendoar op myn müsly siet te kôgjen, en dêrwei beseach hoe skjin as it der yn 'e hûs allegear útseach. It wie sa waarm wurden, dat ik wer yn myn himd sitte koe. Al waaide it in stoarm. Mar do witst fansels net mear hok waar as it dat wykein wie. Omdatst dy papieren dingen meitsje moast, dêr't ik dy by helpe soe.
Welmoed, ik gong noch even nei see. De weagen wiene sa heech, dat it skip mei syn acht meter djipgong, dat sân út it Skulpegat stoarte moat op it strân, wer net útfarre koe. De seefûgels sieten der fergees op te wachtsjen, bleauwen roerleas stean, mei de koppen yn 'e wyn. Doe't ik der oanrinnen kaam, fleagen se omheech, earst ien, doe twa, doe de hiele kloft. Lûd skreauwend. En se dreauwen op 'e wyn, sûnder der ek mar ien wjuk foar út te stekken, kearden werom, draaiden trochelkoar hinne en oerelkoar. En it liken wol tûzen, mar it sille net mear as
| |
| |
hûndert west hawwe.
‘Wat in lekker libbentsje ha sokke fûgels, net?’ sis ik tsjin in man, dy't der ek nei stie te sjen.
‘Ja,’ sei er en draaide mei syn holle op 'e nekke, ‘dat tocht ik ek. Mar se wachtsje hjoed fergees op de fisken út it sân. It skip kin net farre. De see is te heech.’
‘Wit ik ek wol,’ sis ik eigenwiis, ‘De see dêre is mar fjouwer meter djip.’
Wy rinne tegearre op. Dan fyn ik in hiele bysûndere skulp, in hoarn, mei gatten deryn, dat wol. Ik hâld him tsjin myn ear oan, tsjin it oare ear. Hy freget:
‘En, hearre jo de see?’
‘Ja,’ sis ik. Hy stekt de hân út, freget:
‘Is dat sa? Mei ik dan ek ris harkje?’
Ik jou him de skulp. Hy seit: ‘It is in hiele moaienien. Sokken fine jo hjir hast noait. Hy siet yn it opspuite sân, tink ik. Moat' jo goed bewarje.’
En hy faget der wat sân ôf, mei de finger, dan mei it griene poloshirt, jout him my wer oer. Ik moat de skulp yn 'e hân hâlde, want ik ha in broek oan sûnder bûsen. Wy rinne fierder. Ik mei de skuon yn de iene hân, de skulp yn de oare.
Wêr hienen wy it oer, Ru? Wy babbelen oan ien tried troch. Oer it waar fan de ôfrûne simmer. Dat dyn frou de wask noait droech krije koe. Dat dyn dochter op it fleantúch stapt wie. Dat dyn oare dochter, troud, har hûs oan it ferbouwen wie en spikerje koe as in folleard timmerman. Hy stie der fersteld fan. As it al te yngewikkeld waard, mocht hy helpe. Ru, ferteldest my, dat dyn frou Suzan hjitte en dy sneon te winkeljen wie yn Utrecht, mei in freondinne, Joke, dy't wol in oere, tochtst, wurk hie moarns om har op te skilderjen. De dames hiene mei sild om it simmerhûs dêr't jim mei fakânsje west
| |
| |
hienen, op te rêden, mar Joke fûn it by neier ynsjen gjin strânwaar, dy woe allinnich mar plat. Jim wienen earder nei hûs ta gien, omdat it sa reinde iderkear, en no moast hy, Welmoed, der noch even mei de biezem en de dweil trochhinne en hy wie net sa húshâlderich oanlein, mar sa'n hûs litte jo fansels skjin achter. En hy sei:
‘No rin ik even nei Callantseach. Dêr drink ik in kop kofje en dan gean ik werom. Sille wy dêr tegearre in kopke kofje drinke?’
‘Nee,’ sei ik, ‘ik ha gjin jild by my. Ik gean noait nei it strân mei jild yn 'e bûse en no haw ik ek noch net iens in bûse.’
‘Ik betelje,’ sei er, ‘en safier is it al net iens mear. Wy binne der hast al. Of sitte se thús op jo te wachtsjen?’
‘Och nee,’ sei ik, ‘Se rêde it wol in skoftke sûnder my.’
Welmoed, hy naam de skulp fan my oer en die him yn it bûske fan syn shirt. Ik sei: ‘Ik moat him wol werom ha. Ik bewarje alles wat ik op it strân fyn.’
‘Fansels. It is jo skulp.’
It wie fol op it terras. Der wie noch mar krekt ien taffeltsje frij. Dêr lei in ôfgryslike grouwe hûn ûnder, mar hy sei, dat dat in goede lobbes fan in bist wie. Dat seagen jo sa, mar wie ik der bang foar? Nee. En wy leinen ús truien, dy't wy om 'e skouders hienen, op 'e tafel del en hy bestelde de kofje. Ynienen gong er oerein, joech my in hân, sei:
‘Lit ik my ris even foarstelle. Ik bin Ru.’
‘Martha,’ sei ik.
Doe seinen wy in hiel skoft niks, sieten lui en wat útsakke op ús stuollen. De sinne skynde waarm op ús gesichten.
Hy die de molke (Ja?, ja.) yn myn kofje, de klûntsjes
| |
| |
sûker (Ja? Nee. lei er wer yn it pantsje del. Ik rearde yn de kofje.
Welmoed. Ik wie fereale. Fan it iene momint op it oare. Op dy man, dy't ik noch net iens in oere koe. Foarsichtich dronk ik fan myn kofje. Hy frege oft er in sigaret opstekke mocht, oft ik ek ien ha woe. Hy rookte fiif fan dy dingen deis en dat wie fiif tefolle. De sinne yn syn eagen, doe't er my syn oanstekker foarhâlde.
‘Tink om dyn krollen,’ sei er, en wy dronken noch in kop kofje, knopen doe ús truien wer om 'e skouders hinne en stapten op.
‘Sil ik se mar drage?’ frege er, ‘Jo skuon.’
Welmoed, fergeat ik myn skuon.
‘Nee, doch ik sels. Jou mar.’
Even seagen wy elkoar oan, doe't er se my oerjoech.
Wàt yn 'e goedichheid?
Wy rûnen yn 'e wyn op, hast de iennigen mar mear op it strân. Seinen neat. Doe frege er:
‘Bist wurch?’
‘Nee, hoe sa?’
‘Omdatst niks mear seist.’
‘Nee, do ek net.’
‘Nee.’
Welmoed, ik koe niks mear betinke om te sizzen of te freegjen. Ik rûn op myn bleate fuotten troch it wetter, de boksen fan 'e broek oprôle. As der in plankje lei, sprong ik der oerhinne. Soms sit der in spiker yn. De see waard no wazich yn 'e fierte. Hiel sunich seachst de mist opkommen, mar de wyn hie him deljûn.
‘Do hast de stap der mar yn,’ sei er, ‘en ik woe dy freegje om even stean te bliuwen, Martha.’
Welmoed, myn hert stie stil. Ik tocht: ‘Nee, wy moatte net stil stean.’ Ik hie it gefoel as oft er it oan
| |
| |
my sjen koe. Ik sei: ‘Nee, wy rinne troch, Ru.’
Mar hy pakte my oan 'e trui beet, lei syn hannen op myn skouders:
‘Ik moat dy wat sizze, Martha. Ik bin wat yn 'e war. Ik wit it net mear. Wat der mei my is? Do kenst my net en ik ken dy net.’
Syn holle boppe myn holle: ‘Ik ha noch noait wat mei in oare frou hân, yn al dy tritich jier net dat ik troud bin...’
‘Nee,’ sei ik, ‘Ru, nee, dat net.’
‘Ik sil dy niks dwaan, berntsje. Hoechst nergens bang foar te wêzen. Ik doch dy niks. Sa'n man bin ik net, Martha, mar ik ken mysels net mear. En wier, ik bin hjir net hinnegongen mei de bedoeling... Ik bin fereale op dy, en ik moat it dy sizze.’
Hy liet my wer los. Ik doarst him net oan te sjen.
‘Kom,’ sei er doe, ‘Wy geane fierder.’
Soms, Welmoed, rûnen wy hân yn hân, dan lieten wy elkoar wer los en ik kin dy net fertelle wêr't wy it noch oer hân hawwe. Ik leau dat wy niks mear seinen. Wy ieten tegearre. Mar wy rekken de hin amper oan. Boppe ús glêzen mei tonic seagen wy elkoar oan. Syn bril wie beslein mei it sâlt fan de seewyn en ik makke him skjin. Hy sei, dat ik dat op in wat frjemde manier die: hy koe myn bleate liif sjen. Of, as dat myn bedoeling wie. Ik sei fan nee, mar op it strân koed er genôch bleate liven sjen mei moai waar, as er woe. ‘Och ja,’ sei er, en sette it ding wer op 'e noas. Sei, dat er my no better sjen koe. Ik sei, dat der net safolle oan my te sjen wie. It wie hast tsjuster doe't wy wer bûtendoar stienen. Wy hoegden allebeide net nei hûs ta en sûnder der fierder wurden om smoarch te meitsjen, gongen wy wer nei it strân. Ik mocht net mear op bleate fuotten rinne fan him.
| |
| |
Jo wisten mar noait wêr't jo yntraapje koenen. Hy soe in bytsje op my passe, sei er, in hiel lyts bytsje mar.
Nee Ru, romantysker koe it net. In waarme nacht en de moanne hast fol, der ûntbriek noch mar in hiel lyts stikje oan. Sa no en dan wie it tsjuster, skode der in grouwe wolk foar lâns, en wy draafden as twa jonge hûnen oer it strân, koenen net wurch. Mei ús hier rjocht op 'e holle dronken wy appelsop, omdat de jonge gjin kofje of tee mear meitsje woe. Elkenien wie al oan it bier, toe no. En do seist, dat ik ljochtsjes yn 'e eagen hie, mar ik sei, dat dat kaam fan dy gekke lampen, dy't se dêr op 'e taffeltsjes stean hienen. Werom gongen wy troch de dunen, dêr't ik jûns oars noait kom. Do seist: ‘As der no noch in bankje ergens stiet, geane wy dêr op sitten,’ mar der wie nergens in bank. Ast alles foarút witten hiest, dan hiene der no banken stien, fersekerst my, en net ien, mar trije.
‘Mar trije?’ frege ik dy. Dêr woest gjin antwurd op jaan, Ru. Dat diest net, seist. Wy kamen thús. Hoe tichter as wy by hûs kamen, hoe suniger as wy rûnen en wy seinen hielendal niks mear. Ik tink, dat wy allebeide net goed wisten, hoe't it no fierder moast. Hienen soks dochs noait earder by de kop hân. Hy sei:
‘Hjir skiede ús wegen noch net, Martha?’
Welmoed, en ik sei: ‘Nee.’
‘Ik wit net watst fan my ferwachtest, Martha, mar...’
Hy lei op 'e rêch, mei de rjochter earm ûnder myn holle. Ik lei op liif. De kessens hiene wy oan 'e kant skood.
| |
| |
‘Niks, Ru’
Hy draaide him nei my ta, sei:
‘Ik wol allinnich mar by dy wêze. Mear net. En even mei myn hân oer dyn liif hinne gean. Dyn hûd is sa sacht en do rûkst sa lekker, Martha. Dan jouwe wy elkoar in nachttút. Op it strân tocht ik even, datst my yn 'e earmen fleane soest, diest it net. Ik ken mysels net mear. As fereale wêzen is, datst by elkoar wêze wolst, sa asto dat seist, dan bin ik dat, fereale, Martha. Ik wol by dy wêze.’
Ru, hast dingen tsjin my sein, dy't ik fan myn libben noch noait heard ha en einlings foelen wy yn 'e sliep. Sa no en dan waard ik even wekker en fielde, datst noch nêst my leist, op de rêch, mei de hannen ûnder de holle. Seist:
‘Ik bin der noch.’
‘Sliepst dan net?’
‘Ja,’ seiste, ‘meitsje dy mar gjin soargen, Martha.’
Hy wie earder wekker as ik en hie in gerdyn iependien.
‘Dach,’ sei er, ‘hoechst niks te sizzen. Hast de hiele nacht al lein te praten. Watst seist, koe ik net ferstean.’
‘Oh.’ Ik socht om myn elastykje, dat út it hier wei wie.
‘Dêre, is dat it net, dat spinachtige ding?’
Wy ieten, dronken tee en hy romme de tafel ôf. Wist net mear, wêr't er syn bril dellein hie.
En wer, Welmoed, rûnen wy in ein. Hy fertelde my oer syn wurk, ik oer minen, mar wy praten beide sûnder der by nei te tinken. Wy soenen elkoar noch mear dingen sizze wolle, mar wat wy sizze woenen, tochten wy allinnich mar, sprutsen it net út. Soms bleauwen wy stil stean, seagen elkoar oan, lang, of
| |
| |
even mar, en gongen dan wer fierder, myn hân yn syn hân, grutte man as er wie.
Wy sieten op in dún. Op dit punt, hienen wy útmakke, soenen wy ôfskied nimme. Hy frege: ‘It stiet foar dy fêst: wy sjogge elkoar net wer, Martha?’
‘Nee Ru. Miskien tafallich ris. De wrâld is as it der op oan komt, mar lyts. Mar gjin ôfspraken, gjin telefoans, gjin adressen. Ik wit net, wêrst wennest en ik wol it ek net witte. Do witst niks fan my. Wy witte inoars achternammen net iens.’
‘Ik sil dy noait ferjitte. Ik kin dy net ferjitte. It is hast fjouwerentweintich oeren lyn, dat ik dy foar it earst seach. Doe rûnst foar my út. Dat wie juster. It is net te leauwen.’
‘Nee.’ Hy drukte my tsjin him oan: ‘En bist frij, do.’
Syn lippen oer myn wangen.
‘Do net. Ik wol gjin brokken meitsje. Do witst niks fan myn libben ôf. Mar de oare frou yn in houlik is moardzjend. Net ien kin it better witte as ik, Ru, dêrom.’
‘Bist oan 'e kant setten.’ Hy sette syn neils yn myn skouder.
‘Freegje net fierder. Dochst my sear. Hast juster en hjoed in wrâld foar my betsjutten. En fannacht, Ru. Dat hie ek wol hiel oars kind. Hiest my nimme kind, - hoe sil ik it sizze? - mei my dwaan, watst mar woest en dy dan omdraaie, mei de rêch nei my ta. Ik ha yn gjin jierren by in man sliept. Mar hast it net dien. Hast my op in oandwaanlike wize respekteard, dêr bin ik dy tankber foar.’
‘Sa'n frou bisto net. Ik soe fan dy hâlde kinne. Ik hâld fan dy, Martha.’
‘Nee Ru. Hâldst fan dyn frou. Mei ús is it no foarby. Hast my juster ferteld, datst om trije oere yn 'e auto
| |
| |
sitte moatst De man fan de garaazje wachtet op dy, is spesjaal foar dy op snein kommen. Dan wurdt it no dyn tiid.’
Ik seach op syn horloazje, tsien minuten foar trijen.
‘En de skulp, dy mei ik hâlde?’ Ik knikte fan ja. Seach hoe beslein as syn bril wie. Hy die him ôf, joech him my oer: ‘Meitsje him noch ien kear foar my skjin, wolste?’
Welmoed, en wy gongen elk in kant út. Ik wit net, oft er noch omsjoen hat, ik tink it ek fan net. Ik koe de grûn ûnder myn fuotten net iens sjen.
En miskien is de hiele boel dêr by dy wol yn 't hûndert rûn, omdat ik mar net opdaagjen kaam om dy rottige papieren dingen ynelkoar te setten. Dat spyt my dan. ‘Hast my mar moai sitte litten,’ seist foar de telefoan en ik hearde oan dyn lûd hoe lilk ast wiest. Ja. Mar ik wie yn in oare wrâld, Welmoed, fjouwerentweintich oeren lang.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd