Chroniicke vande Hertoghen van Brabant

[fol. 63r]

IOANNES II. XXXII. BRAB. PRINCEPS.

[fol. 63v]

Ian die tweede van dien naem,
den dertichsten Hertoch van Brabant.

⁺IAn de tweede van desen name, sone van den voorseyden Jan d'eerste, na die doodt sijns Vaders tot dat Hertochdom ghecomen zijnde, heeft Margriete, dochter des Conincx van Engelant Eduwaerts d'eerste, tot eender huysvrouwen genomen, aende welcke hy gewonnen heeft eenen sone oock met name Jan, die hem int Hertochdom nae-ghevolcht is. Desen Jan die tweede heeft die vermaerde sale int Casteel oft t'huys van Vueren doen maecken.

⁺Binnen desen tijden stondt op een groote oorloge, die de Coninck van Vranckrijck Philips den vierden op Vlaenderen voerde. d'Oorsaecke van deser oorloghen was, om dat Guido die Graue van Vlaenderen sijn dochter Philippa (die de Coninck van Vranckrijck op die vunte ghegeuen hadde) den Coninck van Engelant tot eender huysvrouwen geven wilde. Dese was doen-ter-tijdt in Vrancrijck by haren Peter. Aldus is die Coninck met sijn huysvrouwe, allen sijn edeldom ende met eenen grooten hoop volcx inde frontieren van Vlaenderen ghecomen, daer hy sommighe steden ingenomen heeft, ende binnen corten tijdt creech hy t'gheheele landt in sijn subiectie, nae dat hy Guido met sijn twee sonen gevangen hadde.

Vlaenderen aldus in sijn gewelt hebbende, so heeft hy daer af Grave gemaect een Heer genoemt Jacobus Simpolius. Wiens wreetheyt ende tyrannie begonst ten eersten die van Brugge, ende daernae dander Vlamingen soo seer te verdrieten als datse hem rebel vielen. Die Grave was te Brugghe ghecomen, om recht te doene over de ghene die grootelijcx teghen hem, al soot t'scheen, gesondicht hadden, maer die tsamen vergadert zijnde, hebben hem met grooter macht allen sijn volc af-gheslagen, sulcx dat die Grave selue met eenighe andere, nauwelijcx en conde ontvlieden. Corts daer-naer heeft die Graue sijn clachte byden Coninck ghedaen, vanden overlast hem gheschiet, doende soo vele, dat die Coninck wt allen sijn Rijck een ontallijck volck vergaderde, om Vlaenderen gantssch t'onder te brenghen, maeckende Capiteyn oft Velt-heer vanden leger den Graue van Artois, die een wijs Prince was, ende int feyt der oorlogen wel vervaeren. Dese is gecomen met allen sijn volck tot by Cortrijc, grootelijc hopende dat hy in corter tijdt alle die steden van Vlaenderen soude inne hebben. Maer alsoo die fortuyne ende den teerlinc der oorloghen onseker is, als in meer ander dingen ooc wel can veranderen, soo ist hem oock anders ghecomen.

Die Vlaemsche Heeren vermaenden de knechten, datse voor hun vaderlandt, hun vrouwen, kinderen ende goet, vromelijc souden strijden, dwelck oock alsoo gheschiede. Die knechten voor haer vrydom, landt ende sandt groote vromicheyt bedrijvende, naemen voor hun datse den strijdt souden winnen, oft al t'samen doodt te blyven. Hen was gheboden datse int beghinsel des slachs met stocken ende dicke clippels der Franchoisen peerden souden slaen, waer deur sy die victorie vercregen hebben, soo datter eenen grooten hoop Franchoisen doot ghebleven zijn. Eenighe hebben willen segghen, datter by nae allen den edeldom van Vranckrijc bleef. Naer dese victorie hebben die Vlamingen veel steden weder in-ghenomen, by-

+ Ian die tweede den xxx hertoch

+ d'Orloghe van hertoch Ian die ii. tegen Vrancrijck.

[fol. 64r]

den Coninck hen te voren af-ghewonnen.

⁺Die voorseyde Coninck Philips is corts daer na met nieu ende versch volck in Vlaenderen in-ghevallen, al-waer een groote schermutsinghe gheschiede byde stadt van Rijssel, soo datter van beyde zijden veel doot bleuen. Ende ter seluer plaetsen hiel die Coninck de Vlaminghen des anderen daechs, vanden morghen totten auont toe vechtende, hopende dat hy hen in deser manieren, staende inde groote hitte ende vechtende, ten lesten verwinnen soude. In somma d'oorloghe wert seer fel om aensien, van beyde zijden bleuender veel verslagen, maer die partijen en werden niet eer ghescheyden, voor datse den avont scheyde. Die Vlaminghen trocken herwaerts ende derwaerts nae t'water, om hunnen dorst te blusschen, die sy deur den aerbeyt des strijdts behaelt hadden. Die Coninck dede sijn volc te peerde blijuen, om die wacht te houden, ende de Vlaminghen bevechtende van eender zijden, behielt hy d'overhandt.

In dese oorloge bleef doodt Willem van Gulick, wien die Vlamingen tegen de Franchoisen voor hunnen Capiteyn gecoren hadden. Die Coninck van sulcke fortune ende victorie seer hooch-moedich zijnde, belegherde Rijssel, met hem ghebracht hebbende Grave Guido sijnen gevangen. Hoe langhe die belegeringhe duerde, oft hoe dickwils hy die stadt bestormde, en weetmen niet. Sommige schrijven, dat den peys in sulcker voegen, enden op alsulcke conditien gesloten wert, als dat die Coninck die stadt van Rijssel, ende eenighe ander plaetsen voor hem houden soude, totter tijdt toe datse ghesloten soude hebben, waerop die Coninck sijn penningen soude heffen, die hem toegheseyt waren. Aldus wert die Grave Guido los ghelaten, ende van sijn volc met grooter blijschap ende triumphen ontfangen. Maer dese blijschap en duerde niet langhe, want hy is corts daer nae ghestoruen, tot grooten ouderdom ghecomen zijnde.

+ Die Franchoisen comen anderwerf in Vlaenderen.

Vander beroerten gheschiet tusschen die Mechelaers, Bruesselaers, ende Antwerpenaers.

DIe Mechelaers seer gheturbeert ⁺ zijnde, om die vryheydt die hun benomen was van sout ende visch te vercoopen, ende om dat den Antwerpenaers alsulcke priuilegien vanden Keyser Henrick verleent waren, soo creech Mechelen op Antwerpen eenen grooten haet, maer dat desen haet noch meer vermeerderde was, dat die van Antwerpen waren Hertoch Jan te hulpe ghecomen, als hy quam om die stadt van Mechelen te belegghen, die hem de poorten voor den neuse ghesloten hadden. Dit beleg duerde sommighe weken. Die van Mechelen zijn op eenen tijt metter macht op d'Antwerpenaers wt-gecomen, ende dat oock t'heurder goeder auontueren: want sy versloegen eenen goeden hoop van hun vyanden, maer sy keerden by na al t'samen weder ghesont ende onbeschadicht inder stadt. Als dan die Mechelaers aldus voort ginghen in hunne rebellicheyt, soo heeft den Hertoghe opden hals verboden, dat niemant soo stout en ware de Mechelaers eenichsins spijse oft victalie te brenghen, maer op dese maniere en conde hy die noch niet ghetemmen, voor hy en hadde die selue by t'Casteel van Ripelmonde in eenen slach, die daer geschiede, verwonnen. Doen brachten sy den Hertoghe van selfs die stadts-sleutels ouer, biddende om ghenade. Dese ontfangen hebbende, soo heeft die Hertoghe een groot deel vander stadts-mueren doen af breken, wesende van meyninge die geheele stadt allen haer geschut ende geweer af te nemen, maer dit hebben sy met een groote somme gelts af gecocht.

By-na op den seluen tijdt is binnen ⁺ Bruessel opghestaen een groote beroerte, maer veel periculeuser dan die te Mechelen hadde gheweest. Die smeden, weuers, schoen-makers, tauerniers, ende dierghelijcke gespuys quamen tot sulcker raserijen, als datse eenighe rijcke persoonen huysen af

+ Beroerte tussen Mechelen ende Antwerpen.

+ Beroerte binnen Bruessel

[fol. 64v]

braken, waerom sommighe van die rijckste die stadt verlieten. Die Hertoge deur desen twist geturbeert zijnde, hielt sijnen legher tot Viluoorden (een stedeken twee mijlen van Mechelen ende Bruessel.) Op eenen tijt zijn die Bruesselaers wt-gecomen, tot inde bemden van Viluoorden, eenighe seyden datse totten Hertoge quamen om ghenade te bidden van haerder rebellicheyt, den anderen docht, datse wt quamen om te strijden, mits sy met open banieren gecomen waren. Waerom den Hertoch hun met luttel volcx te ghemoet ghetrocken is, ende heeft inden hoop geslagen, maer den Hertoch aen-comende, ende den strijt nauwelijcx begonst wesende, maecten sy hen aent voorloopen, die voorste den achterste niet verbeydende, sulcx dat sy daer alle verwonnen waren.

Die voorseyde Hertoch is int xix. iaer sijns rijcx, int iaer 1312. tot Vueren vanden steen der blasen ghestoruen, liggende tot Bruessel begrauen in S. Goedelen Kercke. Noyt en was daer Prince wien meer voor oorlogen grouwelde den desen Hertoghe, maer als hy die niet en conde schouwen, soo heeft hy die selue stoutmoedichlijck ghevoert.

Ontrent den seluen tijdt hadden binnen der stadt van Maestricht veel mannen ende vrouwen ghemaeckt eenen grooten dans op de steenen brugge. Soo gebeurdet dat een Priester gaende tot eenen siecken daer voorby quam metten H. Sacramente: de dansers geen eere noch reuerentie den seluen bewijsende zijn deur de gehenckenisse Godts de brugghe invallende verdroncken, al waer ouer die twee hondert menschen inde Maese iammerlijck versmoorden.

Corts daer nae, te weten int iaer ⁺ 1281. werden allen die Franchoisen mer haerlieder huysvrouwen int eylant van Sicilien vande inwoonders des lants op den Paes-dach alsmen die Vesperen luyde, den xxx. Meert, binnen den tijdt van twee uren vermoort ende doot geslagen totten getale van acht duysent, t'welc hun afgrijselijcke leelijcheyt die sy bedreuen soo wel met ghehoude vrouwen als ionghe dochters, ghecauseert hadde, daer af noch op den dach van heden dat spreeck-woort in t'latijn is: Vesperę Sicilianę. Dat is, die Vesperen van Sicilien.

+ Franchoisen vermoort.