Chroniicke vande Hertoghen van Brabant

[fol. 58v]

HENRICVS V. XXVIII. BRAB. PRINCEPS.

[fol. 59r]

Henrick den hoochmoedighen,
den 27. Hertoch van Brabant.

⁺HEnrick Hertoch van Brabant ende Marcgraue, van eenighe genoemt den Hoochmoedigen succedeerde na die doot sijns Vaders int Hertochdom. Hy heeft eerst tot eender huysvrouwen ghenomen Mariam, dochter des Roomsch Conincx Philips, die des eersten Keysers Fredericx sone was. Vande welcke hy eenen sone creech, oock met name Henrick, ende vier dochteren, waer van d'outste Machtelt ghenoemt ten houwelijck ghegeuen wert aen den broeder van de Coninck van Vranckrijck, Graue van Artois ende S. Paul, daer af quam die vrome Robert van Artois. d'Ander met name Maria, troude den Hertoch van Beyeren. Die derde was ghenoemt Beatrix, die welcke ten houwelijck ghegheuen wert den Lant-graue van Thuringen. Ende d'alderionckste Margriete geheeten begaf haer totten Cloosterlijcken leuen, ende heeft in heylicheyt geschenen int Clooster van S. Bernardus oorden, ghenoemt t'Shertogendale, ligghende twee mijlen van Louen, in een schoon lustighe pleyne. Dit Clooster heeft Hertoch Henrick haren Vader, daer van wy hier tracteren, ghesticht, waeromme dat t'Shertogendale ghenoemt wert, midts dat van eenen Hertoge gefondeert was, daer toe besettende die thienden van ouer-Issche, met noch ander goeden, nae die doodt van Maria voorseyt, troude Hertoch Henrick een ander vrouwe, met name Sophie, die van edelen stamme was, dochter van S. Elisabeth van Thuringen. Dese deylde daghelijcx den armen seer mildelijck, volgende die voet-stappen ende t'exempel haerder heyliger moeder. Sy baerden Henrick eenen sone, die oock nae den Vader kersten ghedaen wert.

Desen voorseyden Hertoch Henrick heeft groote oorloge ghevoert aen die Mase ende den Rhijn. Hy heeft Randenrode ghewonnen, ende totten gronde toe ghedestrueert. Daer nae belegerde hy met grooter macht van volcke die stadt van Colen, maer te vergheefs, want hy die niet en conde ghewinnen. Maer als hy eenen grooten hoop volcx verloren hadde, soo trock hy in die om-liggende dorpen, ende al brantstichtende ende roouende, is hy van daer vertrocken. Ten tijde van desen Henrick hebben Albertus die groote, ende Thomas van ⁺ Aquinen Predicaeren, beyde gheleerde ende vermaerde mannen, in haren fleur geweest. Albertus hadde sijn residentie binnen der stadt van Colen, ende Thomas was een Professeur ende openbaer Leser inder Godtheyt tot Pauien.

+ Henric den Hoochmoedigen genoemt. den 27. Hertoch.

+ Albertus Magnus, ende Thomas van Aquinen.

Hoe den voorseyden Henric die Roomsche Croone ontseyde, ende van sijn doodt.

INnocentius die vierde, Paus van Roomen, naerdien hy Keyser Frederick die tweede, als sijnder loosheyt moede zijnde (soo eenige seggen) van t'Roomsche Rijck afgeset hadde, soo heeft hy aen Henrick Hertoch van Brabandt brieuen ghesonden, hem biddende dat hy t'regiment van t'Roomsche Rijck aennemen wilde, t'welck die Hertoghe met sijnder fortuynen ende staet te vreden zijnde ontseyde ende refuseerde, maer recommandeerde grootelijck by de Roomsche Princen sijn susters sone Willem sijnen neue, Graue van Hollant, welcke promotie causeerde, dat die

[fol. 59v]

selue Willem nae die doodt van Henrick, Landt-graue van Thuringen, deur beuel des voorseyden Paus Innocentij, byden Keurvorsten daertoe ghecoren wert. Daer-nae reysde hy nae Aken, al-waer hy blydelijck ontfanghen wert. Maer als hy van meyninge was te reysen nae Roomen, om die Keyserlijcke Croone t'ontfanghen, soo stonden die Vriesen op teghen Coninck Willem, waeromme hy met een groote heyrcracht op die Vriesen trock. Desen Henrick een vroom ende hoochmoedich Prince sterf int xxij. iaer sijns Rijcx, int iaer 1274. ende werdt begrauen int Clooster van Vilers.

Die gheloofweerdighe Chronijck-schrijuers verhalen, als dat ontrent desen tijdt een vermaerde toovenersse in Engelandt was, wiens wtvaert als die Priesters inder Kercken waren celebrerende, soo quamen die duyuelen ende namen haer lichaem wten grave, settende t'selue op een swart peert, d'welck sy deur die locht vuerden, t'groot iammer ende geschreye van dese toovenerssen wert ghehoort ouer vier mijlen weechs verre.

Een wonderlijck Godts werck ende Mirakel weerdich eeuwigher memorien.

VOor die doot vanden voorsz. Hertoch Henrick, te weten. int iaer 1276. soo heeft Vrow Mechtelt, dochter van Floris die dertienste, Graue van Hollant, huysvrouwe van Graue Herman van Henneborch, op onser L. Vrouwen dach inde vasten, wesende den goeden vrydach, tot Losduynen, int Clooster buyten Delft, alwaer sy gecomen was, ghebaert dry-hondert lxiij. kinderen, al met volmaecte ledekens, de welcke Otto Bischop van Vtrecht hare oom, in een becken doopte. Die knechtkens werden ghenoemt Joannes, ende die meyskens Elizabeth. Maer soo haest als sy ghedoopt waren, soo steruen sy al t'samen, met die Gravinne haer moeder. Ende werden allen gelijck int voorgenoemde Clooster begraven. Ghelijcmen noch hedensdaechs mach sien in haer historie, ouer dat graf gemaeckt. d'Oorsaecke van dit mirakel is, datter op eenen tijdt een arm vrouken wiens man gestoruen was quam voorby die deuren broodt biddende, hebbende twee kinderkens op haer armen beyde van eender dracht. Die voorseyde Gravinne dit schamel vrouken siende heeftse versmaedt, seggende, om mogelijck te zijne, meer dan een kindt van eenen man t'eender reysen te ontfangen. Dat vrouken heeft haer bequamelijc verandtwoort seggende, dat dit deur Godts gehenckenisse wel geschieden mochte. Maer die Gravinne en wilde dat niet gheloouen, ende heeft dit vrouken schoffierlijcken toe ghesproken, ende schandelijck van haer verdreuen. Waeromme sy seer geturbeert ende verstoort was, segghende: Godt die allen dingen machtich zijt, ick bidde v ootmoedelijck deser Grauinnen alsoo veel kinderen te verleenen t'eender dracht als daer daghen int iaer comen, t'welck aldus geschiet is, ghelijckmen bouen verhaelt heeft. Desghelijcx en is noyt gehoort noch ghesien gheweest.